Weer amper regen in Hoorn van Afrika, 'situatie steeds schrijnender'

AFP

Er komt maar geen einde aan de ergste droogte in decennia in de Hoorn van Afrika. Het regenseizoen is praktisch voorbij, maar opnieuw is er amper neerslag gevallen.

"In de laatste twee jaar zijn er in de regio zo'n anderhalf miljoen mensen ontheemd geraakt, met een toename in de afgelopen zes maanden", zegt Astrid van Genderen Stort. Zij is hoofd noodtoestand bij VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR en was onlangs in de regio.

Vooral in Somalië en Ethiopië zijn veel mensen ontheemd. In de hele Hoorn van Afrika worden volgens Van Genderen Stort 36 miljoen mensen getroffen door de droogte. "Het wordt steeds schrijnender en daar moet veel meer aandacht voor komen."

De vooruitzichten zijn slecht voor inwoners van delen van onder meer Ethiopië, Somalië en Eritrea. Het land in die regio is al zeker 2,5 jaar lang kurkdroog. Dieren gaan dood en gewassen groeien amper, met conflicten en ontheemde inwoners tot gevolg.

Alleen al in Ethiopië hebben zo'n 22 miljoen mensen te weinig te eten, schat de Duitse hulporganisatie Welthunger. Die spreekt van de grootste humanitaire ramp in dat land in vijftig jaar.

Niet alleen de droogte is daar debet aan, ook sprinkhanenplagen, overstromingen, corona en cholera-uitbraken hebben Ethiopië verzwakt. Daar komt de burgeroorlog in Tigray nog bij, hoewel de strijdende partijen daarover onlangs een bestand sloten. In landen als Somalië en Eritrea is de situatie niet veel beter.

Correspondent Elles van Gelder was afgelopen najaar in Somalië om de gevolgen van de droogte te zien:

De droogte verergert bovendien de altijd sluimerende conflicten tussen stammen. "Ik zag mensen die al jarenlang in het Oromia-gebied woonden, maar daar niet oorspronkelijk vandaan kwamen", zegt Van Genderen Stort over haar bezoek aan de regio. "Zij kwamen met verhalen dat er mensen waren gedood en zelfs onthoofd, door mensen van andere stammen waar ze jaren in vrede naast hadden geleefd, terwijl anderen weggejaagd werden en hun land werd ingenomen. De prijzen zijn omhooggegaan, met name door de Oekraïne-crisis."

"Wij geven in eerste instantie noodhulp aan mensen die niets meer hebben", zegt Van Genderen Stort, "maar proberen daarnaast hulp te geven die duurzamer is. Kunnen we bijvoorbeeld het weinig water dat er is nog meer verdelen, kunnen de kleine kampen met ontheemden op een watertoevoer worden aangesloten of wat land krijgen zodat ze dat kunnen bewerken en er op de lange termijn van kunnen leven? Daarover zijn we in overleg met de regering. Duurzame hulp kost natuurlijk veel werk en geld, maar hulp voor een paar maanden biedt geen langetermijnoplossing."

Hulporganisaties sloegen het afgelopen jaar vaker alarm over de voedselcrisis. Het frustreert Van Genderen Stort dat de urgentie vaak pas duidelijk wordt als een hongersnood is uitgeroepen, wat hier nog niet het geval is. "In 2011 werd er wel hongersnood uitgeroepen in deze regio, maar tegen de tijd dat dat gebeurde was het eigenlijk al te laat. Toen kwamen vrouwen met dode kinderen op hun rug binnenzetten. Tijdens de droogte in 2018 zijn maatregelen genomen die het ergste hebben kunnen voorkomen. Dit moet ook nu gebeuren, want anders zijn de gevolgen echt niet te overzien."