OnlyFans is een platform waar modellen expliciet beeldmateriaal direct kunnen verkopen aan kijkers. Het bedrijf biedt hiermee sinds 2016 een nieuw verdienmodel voor pornografische content. OnlyFans groeide tijdens de corona-epidemie van een nicheplatform uit tot een site met meer dan 200 miljoen gebruikers. Die gaven op de site in 2022 meer dan vijf miljard dollar uit, waarvan één miljard winst, blijkt uit de in het Verenigd Koninkrijk gedeponeerde jaarcijfers.
Deze extreem lucratieve handel lijkt nu slachtoffer te worden van het eigen succes. De explosieve groei van de laatste jaren wordt namelijk weerspiegeld in de zwarte markt rondom het platform, waarschuwt OSINT-analist Chris de Meijer. Hij deed samen met data-analist Michelle Rasch acht maanden onderzoek in vier Telegramgroepen gewijd aan het commercieel beheren van OnlyFans-accounts van (doorgaans) vrouwelijke modellen.
'E-pimps' verdient als tussenpersoon meeste geld
Het verdienmodel van deze zogenaamde 'e-pimps' lijkt veel op dat van traditionele pooiers. De vrouw levert het seksuele expliciete beeldmateriaal, de e-pimp neemt de rest van het werk voor zijn rekening. Vaak is hierdoor sprake van een afhankelijkheidsrelatie. De OnlyFans-account van de vrouw is in het beheer van de e-pimp die ook klantcontact en bankzaken regelt. Ook beheert de e-pimp daarnaast sociale media-accounts namens de vrouw op andere platforms, zoals Instagram en TikTok, waar klanten geworven worden. Die zijn zich doorgaans niet bewust van het bestaan van de tussenpersoon.
De schaal van het fenomeen is moeilijk te duiden, maar e-pimping lijkt een snel groeiende vorm van tussenhandel. De Telegramgroepen die DataExpert onderzocht hadden begin dit jaar nog maar een handvol leden, inmiddels telt de grootste bijna 7.000. Meeste daarvan houden zich bezig met het 'managen' van modellen. Sommige bieden ondersteunende diensten aan zoals praten met klanten waarbij ze zich voordoen als het model ('chatters'). Anderen verkopen advertentie-accounts op Instagram of TikTok. 'Er is een hele industrie rondom OnlyFans ontstaan', aldus De Meijer. Nederlanders zijn hierbij ook goed vertegenwoordigd, blijkt uit berichten op Telegram.
Minderjarigen gerekruteerd op Instagram
OnlyFans profileert zichzelf graag als een site die sekswerkers in staat stelt direct en veilig met hun klanten zaken te doen, maar volgens De Meijer ligt door de opkomst van e-pimping mensenhandel op de loer. Op Telegram circuleren complete handleidingen met instructies hoe vrouwen te benaderen op Instagram en ze foto's af te troggelen. 'Meisjes wordt gouden bergen beloofd, maar in de praktijk is het meeste geld natuurlijk voor de e-pimp.' Handel in OnlyFans-accounts van vrouwen is niet ongebruikelijk. 'Op Telegram zagen we ook hoe een e-pimp vroeg wat hij kon doen om een onwillig model te 'motiveren',' zegt De Meijer. Chantage met seksueel getint beeldmateriaal is dan een mogelijk gevaar, aldus de OSINT-specialist. Zijn collega Rasch ziet ook dat vrouwen die op Instagram in contact komen met digitale pooiers vaak nog erg jong zijn. 'We hebben voorbeelden gezien van meisjes die op hun zestiende benaderd werden zodat ze het jaar daarop aan de slag konden.'
Onlyfans deelt 'alles wat juridisch vereist is' met politie
OnlyFans zegt desgevraagd niet te weten van het bestaan van de Telegramgroepen waarin e-pimps zaken doen. Cijfers over mensenhandel en andere vormen van uitbuiting op het platform deelt OnlyFans niet. In een reactie laat het bedrijf weten dat het wel alert is op het mogelijke gevaar en maatregelen heeft genomen om tussenpersonen het werk onmogelijk te maken. Zo mogen betalingen die op het platform worden gedaan alleen ten gunste komen aan de modellen. Ook zegt het bedrijf nauw samen te werken met opsporingsdiensten. 'We verstrekken desgevraagd alles wat juridisch vereist is: accountinformatie, content, berichten en betaalkenmerken', schrijft een woordvoerder.
De vraag is echter of de autoriteiten in Nederland het fenomeen wel op de radar hebben. De landelijke korpsleiding van de politie laat aan BNR weten dat het afdwingen van seksueel getint beeldmateriaal door de politie meestal gezien wordt als afpersing, niet als seksuele uitbuiting. 'Als daarvan aangifte gedaan wordt kunnen wij een onderzoek starten', zegt een woordvoerder. De politie heeft geen zicht op de schaal van het fenomeen, omdat niet geregistreerd wordt op welk digitaal platform afpersing plaatsvindt.
Pakkans lijkt zeer klein
Vooralsnog lijkt de pakkans voor e-pimps klein. Op Rechtspraak.nl, het online archief van vonnissen, komt de term 'OnlyFans' slechts in één zaak voor: het kort geding tussen de Franse schrijver Michel Houellebecq en het kunstenaarscollectief KIRAC. Strafzaken zijn niet te vinden.
DataExpert werkt vaak samen met de Nederlandse politie en is ervan overtuigd dat binnen gespecialiseerde teams die zich bezig houden met het bestrijden van mensenhandel men scherp is op de ontwikkelingen op OnlyFans. Volgens Rasch is de ontginning van OnlyFans als nieuw werkterrein voor mensenhandelaren onderdeel van een doorlopend kat-en-muisspel tussen criminelen en wetshandhavers. 'Waar sekswerk is, is uitbuiting', zegt Rasch. 'En bij deze nieuwe vorm van sekswerk hoort een nieuwe vorm van uitbuiting.'
