OVV-voorzitter: 'Kabinet had meer twijfel moeten tonen tijdens coronacrisis'

In het OVV-rapport staat dat het kabinet tijdens de coronacrisis geen oog had voor de maatschappelijke problemen. Is het niet zo dat dat er wel was, maar dat het kabinet iets anders belangrijker vond?

"Er is heel veel oog geweest voor de maatschappelijke problemen. De economische steun aan ondernemers, de voorlichtingsfilms tegen eenzaamheid. Noem het allemaal maar op."

"Maar wij richten ons op de kern van het beleid. En als je kijkt naar wat bepalend was om de maatregelen op te schalen of af te schalen, dan was dat maar één ding: de ic-capaciteit. Er is één keer niet afgeschaald om de uitgestelde zorg wat ruimte te geven. Toen de zorgsector zei dat het personeel besmet of uitgeput raakte, was dat niet een argument om tijdelijk niet af te schalen."

"De situatie in de verpleeghuizen is geen argument geweest om bepaalde maatregelen langer vol te houden. De eenzaamheid van jongeren is ook geen argument geweest. Ik wil niet zeggen dat het dat had moeten zijn, maar het is niet in die zin gewogen."

Het alternatief was geweest dat er anders mensen zouden sterven. Dan is het toch eenzaamheid versus de dood?

"Dat is denk ik inderdaad een discussie die je aan moet gaan."

Dat is toch vrij eenvoudig? Je kiest toch nooit voor de dood?

"Ik denk dat dat juist een discussie was die ook met de Tweede Kamer gedeeld had moeten worden. Ik ben ervan overtuigd dat die onderliggende dilemma's ook in het kabinet gespeeld hebben. Maar dat is nooit zo naar de samenleving en de Kamer gecommuniceerd."

"Als ze hadden gezegd: we hebben enorm overwogen om te kijken of de scholen weer open kunnen, maar dat betekent wel dat er in de verpleeghuizen mensen sterven. Dan denk ik dat heel Nederland snapt dat je ervoor kiest de scholen niet te openen."

"Die inhoudelijke afweging en discussies zullen zich in de boezem van het kabinet hebben voorgedaan. Maar die hadden wij in een langdurige crisis wat meer naar de voorgrond getrokken, om ook draagvlak in de samenleving te houden."

Had die discussie zich in de Kamer moeten afspelen?

"Dat was zeker een optie geweest. Ik denk dat in alle Kamerdebatten veel te veel geneuzeld is. Veel te veel op details. Zoals de avondklok een uur eerder of later in laten gaan. Ik denk dan: ja, jongens, boeien!"

"Kamer, denk eens na over de issues die jullie besproken hebben met het kabinet. Waren dat achteraf gezien nou de zinnige issues?"

De bevolking had veel meer meegenomen moeten worden in de twijfels over maatregelen?

"Twijfel helpt bij het vertrouwen. Natuurlijk moet je niet eindigen in twijfel, maar in een standpunt. Maar wij adviseren bij een volgende langdurige crisis: laat meer die twijfel en die waardediscussies zien. "

"Een heel goed voorbeeld van een waardendiscussie zijn de huisartsen die langsgingen bij ouderen om te vragen of ze nog op de ic opgenomen wilden worden als het zover zou komen. Die huisartsen werden verketterd onder het mom van leeftijdsdiscriminatie."

"Maar ik denk dat het in crisistijd een heel terechte vraag is geweest. Want er waren ouderen die zeiden: ik wil niet naar de ic. Ik heb liever dat jongeren een kans krijgen."

In het rapport staat dat het kabinet zich te veel blindstaarde op het beschikbare aantal ic-plekken. Wanneer was het moment om dat los te laten?

"Geen enkel moment. Dat bepleiten we ook niet. Alleen we bepleiten wel dat naast die ic's er ook andere belangen en doelen waren."

Wanneer was het een goed moment geweest om daarnaar te kijken?

"Misschien wel het begin van de zomer van 2020. Toen is de nationale crisisstructuur afgebouwd."

Zouden er dan niet gewoon dezelfde besluiten zijn genomen, alleen dan duidelijker uitgelegd naar de samenleving?

"Dat weet ik niet. Dan had je misschien wel langer bepaalde maatregelen gehad. Op een gegeven moment waren er voldoende ic-plekken, maar was er niet genoeg personeel. Dat was de remmende factor op dat moment. Het rechtvaardigt dat je dat misschien wel veel eerder als beleidsdoel centraal had moeten stellen."

U pleit voor meer transparantie. Waren de Catshuis-sessies, waarover in eerste instantie niks naar buiten kwam, het laatste wat het kabinet had moeten doen?

"Ik begrijp het wel. In een crisis is het heel gebruikelijk, maar ook levensgevaarlijk dat er steeds aparte clubjes komen."

"Het is in de politiek heel gebruikelijk dat je met een zeker aplomb vertelt wat voor nieuw beleid je hebt, dat je daar trots op bent en ermee in een televisieprogramma komt. Maar dat werkt bij zo'n langdurige crisis met allemaal deskundigen op de bank niet zo goed. Dan geloven mensen het op een gegeven moment niet meer. Dan verlies je draagvlak."