Waarom Noord-Korea nu wél laat weten dat corona toeslaat: 'Ze zijn in paniek'

Noord-Korea was de afgelopen dagen ineens open over de coronasituatie in het land. Leider Kim Jong-un noemde het zelfs "een grote ramp". Maar dat het afgesloten land ineens cijfers naar buiten brengt, heeft zo zijn redenen, zeggen experts tegen NU.nl. Tegelijkertijd lijkt het erop dat er wel echt iets aan de hand is in het land, "zo groot, dat het niet meer te ontkennen is."

"Ik maak me absoluut zorgen. Het is op het beste moment al niet makkelijk om een Noord-Koreaan te zijn, maar nu al helemaal niet", zegt Koreadeskundige Remco Breuker van de Universiteit Leiden.

Volgens Breuker zijn er meerdere redenen dat Noord-Korea juist nu open is over de coronasituatie. "Afgaande op de eerste communicatie van het staatspersbureau lijkt het erop dat de besmettelijkere omikronvariant heeft toegeslagen in de hoofdstad, onder de elite. Ik denk dat ze in paniek zijn."

Hij denkt dat Noord-Korea de situatie de afgelopen twee jaar "nog enigszins" onder controle wist te houden. Ook toen hebben de Noord-Koreanen zwaar geleden, benadrukt hij, maar de huidige situatie lijkt ondanks de zware maatregelen niet meer te stoppen.

"Weinig mensen geloven dat Noord-Korea al die tijd corona-vrij is gebleven, ook al is het zo snel op slot gegaan, dat het misschien aanvankelijk de boel wel de kop heeft in weten te drukken", zegt Casper van der Veen, schrijver van het boek De Kim-dynastie. Volgens hem is de kans best klein dat het land volledig coronavrij is gebleven, onder meer omdat het een 1.400 kilometer lange grens met China deelt.

Van der Veen benadrukt wel dat Noord-Korea op dit moment heel minimale informatie naar buiten brengt. En de cijfers die het naar buiten brengt, zijn niet heel betrouwbaar. "We hebben geen zicht op hoe ernstig de situatie is."

Een toespraak van Kim Jong-Un op de Noord-Koreaanse televisie.

Ook politiek speelt een rol

Een andere reden dat Noord-Korea nieuws naar buiten brengt over de situatie is omdat het bezig is zich agressief op te stellen naar het buitenland, denkt Remco Breuker. Zo hervatte Noord-Korea afgelopen week de rakettesten en worden voorbereidingen getroffen voor een kernproef. Daardoor kunnen ze zich ook veroorloven om zich wat zwakker op te stellen, zegt hij. "Dat klinkt paradoxaal, maar dat is ook typisch voor hoe Noord-Korea naar buiten treedt."

Breuker wijst ook naar de "moeilijke periode" die Noord-Korea achter de rug heeft. Zo werd de grens met China hermetisch afgesloten, met voedseltekorten tot gevolg. Het land heeft daardoor maar weinig veerkracht: de voedseltekorten zijn niet aangevuld en daarnaast ontbreekt het aan medicijnen of middelen om mensen mee te verzorgen. "Dat was er al weinig, maar nu nog minder."

Naast de politieke redenen, denkt Van der Veen ook dat de situatie in Noord-Korea zelf de reden is voor de openheid. "Het lijkt erop dat er wel echt iets aan de hand is, en zo groot dat het niet meer te ontkennen valt."

Van der Veen legt uit dat het zorgstelsel in het land totaal niet berekend is op een corona-uitbraak. Zo is er geen massale testcapaciteit, waardoor veel koortsgevallen niet kunnen worden getest op corona. Ook is er voor zover bekend niemand gevaccineerd, "op misschien een paar leden van de elite na". De tekorten in de ziekenhuizen en de ondervoeding door het voedseltekort maakt dat "het alle ingrediënten heeft om het heel erg te maken."

Onduidelijk of Noord-Korea hulp aan gaat nemen

"Ik denk ook wel dat ze inzien dat als ze niet ten onder willen gaan, er hulp moet komen", zegt Breuker. Zowel Rusland, China en Zuid-Korea hebben al toegezegd te willen helpen.

Of Noord-Korea die hulp zal aannemen, hangt volgens Breuker af van hoe ernstig de situatie is. "In principe willen ze het aannemen, anders hadden ze het nooit naar buiten gebracht, maar wel onder hun voorwaarden. En wat die gaan zijn, weten we niet."

Van der Veen betwijfelt ook of internationale hulp de oplossing wordt. "Ze waren de afgelopen jaren als de dood om spullen uit het buitenland aan te nemen, uit angst dat het virus mee zou komen." Zo wees het land eerdere donaties van vaccinatiehulpprogramma COVAX af. "Noord-Korea kan de hulp zeker gebruiken, maar het is onduidelijk of het die ook accepteert."