BERLIJN (AP) – De mensheid heeft nog één kans, bijna de laatste, om de ergste toekomstige schade van klimaatverandering te voorkomen, zei een panel van wetenschappers van de Verenigde Naties maandag.
‘Er is weinig kans dat we kunnen voorkomen dat we ergens in 2030 de 1,5°C overschrijden’
Maar om dat te doen moet de koolstofvervuiling en het gebruik van fossiele brandstoffen tegen 2035 met bijna tweederde zijn verminderd, aldus het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC).
De leider van de Verenigde Naties zei het nog duidelijker: er moet een einde komen aan de exploratie van nieuwe fossiele brandstoffen en de rijke landen moeten uiterlijk in 2040 stoppen met het gebruik van kolen, olie en gas.
“De mensheid bevindt zich op dun ijs – en dat ijs smelt snel”, zei secretaris-generaal Antonio Guterres van de Verenigde Naties. “Onze wereld heeft op alle fronten klimaatactie nodig – alles, overal en tegelijk.”
In zijn pleidooi voor actie op het gebied van fossiele brandstoffen riep Guterres niet alleen op tot “geen nieuwe steenkool”, maar ook tot het uitbannen van het gebruik ervan in rijke landen tegen 2030 en in arme landen tegen 2040. Hij drong aan op koolstofvrije elektriciteitsopwekking in de ontwikkelde wereld tegen 2035.
2035
Die datum is belangrijk omdat de landen volgens het klimaatakkoord van Parijs binnenkort doelstellingen moeten formuleren om de vervuiling tegen 2035 te verminderen. Na een omstreden debat heeft het wetenschappelijk panel van de VN berekend en gerapporteerd dat de wereld, om onder de in Parijs vastgestelde opwarmingslimiet te blijven, tegen 2035 60% van zijn broeikasgasemissies moet verminderen, vergeleken met 2019, waarmee een nieuwe doelstelling wordt toegevoegd die niet eerder werd genoemd in de zes rapporten die sinds 2018 zijn uitgebracht.
“De keuzes en acties die in dit decennium worden uitgevoerd, zullen duizenden jaren lang gevolgen hebben”, aldus het rapport, waarin de klimaatverandering “een bedreiging voor het menselijk welzijn en de gezondheid van de planeet” wordt genoemd.
Artikel gaat verder na afbeelding.
Mensen nemen deel aan een protestbijeenkomst “Friday For Future” in Berlijn, Duitsland, vrijdag 3 maart 2023. (AP Photo/Michael Sohn.)
“We zijn niet op de goede weg, maar het is nog niet te laat,” zei co-auteur van het rapport en waterwetenschapper Aditi Mukherji. “Onze bedoeling is echt een boodschap van hoop, en niet die van doemdenken.”
Nu de wereld slechts een paar tienden van een graad verwijderd is van de wereldwijd aanvaarde doelstelling om de opwarming te beperken tot 1,5 graden Celsius sinds het pre-industriële tijdperk, benadrukten de wetenschappers een gevoel van urgentie. Het doel werd aangenomen als onderdeel van het klimaatakkoord van Parijs van 2015 en de wereld is al 1,1 graden Celsius opgewarmd.
1,5 graden Celsius
Dit is waarschijnlijk de laatste waarschuwing die de Nobelprijswinnende verzameling wetenschappers zal kunnen geven over de 1,5-grens, omdat hun volgende reeks rapporten waarschijnlijk zal komen nadat de aarde ofwel de grens heeft doorbroken ofwel is vergrendeld in een snelle overschrijding ervan, vertelden verschillende wetenschappers, waaronder auteurs van het rapport, aan The Associated Press.
Na 1,5 graden “beginnen de risico’s zich op te stapelen”, aldus co-auteur Francis X. Johnson, wetenschapper op het gebied van klimaat, land en beleid aan het Stockholm Environment Institute. Het rapport vermeldt “omslagpunten” rond die temperatuur van het uitsterven van soorten, waaronder koraalriffen, onomkeerbaar smelten van ijskappen en zeespiegelstijging in de orde van enkele meters.
“Het venster sluit zich als de emissies niet zo snel mogelijk worden verminderd,” zei Johnson in een interview. “Wetenschappers zijn nogal gealarmeerd.”
“1,5 is een kritieke grens, vooral voor kleine eilanden en berg(gemeenschappen) die afhankelijk zijn van gletsjers,” zei Mukherji, die ook de directeur is van het platform voor klimaatverandering bij het onderzoeksinstituut CGIAR.
Veel wetenschappers, waaronder ten minste drie co-auteurs, zeiden dat het bereiken van 1,5 graden onvermijdelijk is.
“We zitten behoorlijk vast aan 1,5”, zei co-auteur Malte Meinshausen, een klimaatwetenschapper aan de Universiteit van Melbourne in Australië. “Er is weinig kans dat we kunnen voorkomen dat we ergens in 2030 de 1,5°C overschrijden, maar de grote vraag is of de temperatuur vanaf dat punt blijft stijgen of zich stabiliseert.”
Guterres benadrukte dat de grens van 1,5 graad haalbaar is. Hoesung Lee, hoofd van het wetenschappelijk panel, zei dat de wereld tot dusver ver uit de koers is.
“Dit rapport bevestigt dat als de huidige trends, de huidige consumptie- en productiepatronen doorzetten, de gemiddelde temperatuurstijging van 1,5 graden wereldwijd ergens in dit decennium zal worden waargenomen”, aldus Lee.
Uitsterven soorten en smelten Arctisch ijs
Wetenschappers benadrukken dat de wereld, de beschaving en de mensheid niet zullen eindigen als en wanneer de aarde de grens van 1,5 graad bereikt en passeert. Mukherji zei: “Het is niet alsof het een klif is waar we allemaal vanaf vallen.” Maar in een eerder IPCC-rapport werd gedetailleerd uiteengezet hoe de schade – van het uitsterven van koraalriffen tot zomers zonder Arctisch zee-ijs en nog ergere extreme weersomstandigheden – veel erger is als de opwarming meer dan 1,5 graad bedraagt.”
Het is zeker verstandig om plannen te maken voor een toekomst die warmer is dan 1,5 graden”, aldus Steven Rose, redacteur van het IPCC-rapport en econoom bij het Electric Power Research Institute in de Verenigde Staten.Als de wereld doorgaat met het gebruik van alle nu bestaande of voorgestelde door fossiele brandstoffen aangedreven infrastructuur, zal de aarde ten minste 2 graden Celsius opwarmen sinds het pre-industriële tijdperk, waarmee de grens van 1,5 wordt overschreden, aldus het rapport.
Artikel gaat verder na afbeelding.
Vrouwen duwen kruiwagens boven op een steenkoolstortplaats bij de door steenkool aangedreven Duvha-centrale, bij Emalahleni ten oosten van Johannesburg, 17 november 2022. AP Photo/Denis Farrell.
Omdat het rapport is gebaseerd op gegevens van een paar jaar geleden, is in de berekeningen over de reeds op stapel staande projecten voor fossiele brandstoffen geen rekening gehouden met de toename van het gebruik van kolen en aardgas na de inval van Rusland in Oekraïne, aldus co-auteur Dipak Dasgupta, klimaateconoom bij The Energy and Resources Institute in India. Het rapport komt een week nadat de regering-Biden in de Verenigde Staten het enorme olieboorproject Willow in Alaska heeft goedgekeurd, dat tot 180.000 vaten olie per dag kan produceren.
Financiële hulp voor arme landen
Het rapport en de onderliggende discussies gaan ook in op de ongelijkheid tussen de rijke landen, die een groot deel van het probleem hebben veroorzaakt omdat de door de industrialisering veroorzaakte kooldioxide-uitstoot meer dan een eeuw in de lucht blijft hangen, en de armere landen die harder worden getroffen door extreem weer.
Als de wereld zijn klimaatdoelstellingen wil halen, moeten de armere landen “vele malen meer” financiële hulp krijgen om zich aan te passen aan een warmere wereld en over te schakelen op niet-vervuilende energie. De landen hebben financiële toezeggingen gedaan en een schadevergoedingsfonds beloofd.
Als de rijke landen hun emissies niet sneller terugdringen en de getroffen landen niet beter helpen zich aan te passen aan toekomstige schade, “degradeert de wereld de minst ontwikkelde landen tot armoede”, aldus Madeline Diouf Sarr, voorzitter van een coalitie van de armste landen.
Het rapport biedt hoop als er actie wordt ondernomen en gebruikt het woord “kans” negen keer in de 27 pagina’s tellende samenvatting. Maar de kansen worden overschaduwd door 94 keer het woord “risico”.
Het hoofd van het IPCC zei dat het rapport “een boodschap van hoop bevat, naast de verschillende wetenschappelijke bevindingen over de enorme schade en ook de verliezen die de klimaatverandering ons en de planeet heeft berokkend”.
“Er is een weg die we kunnen bewandelen om deze problemen op te lossen, en dit rapport geeft een uitgebreid overzicht van de maatregelen die we kunnen nemen om ons naar een veel betere, leefbare toekomst te leiden,” zei Lee tegen The Associated Press.
Regering moet oplossing vinden
Lee benadrukte dat het niet de taak van het panel is om landen te vertellen wat ze wel of niet moeten doen om de wereldwijde temperatuurstijging te beperken tot 1,5 Celsius.
“Het is aan elke regering om de beste oplossing te vinden,” zei hij, eraan toevoegend dat wetenschappers hopen dat die oplossingen de temperatuur op aarde rond de 1,5 graden zullen stabiliseren.
Op de vraag of dit het laatste rapport is waarin manieren worden beschreven waarop 1,5 C kan worden bereikt, zei Lee dat het onmogelijk is te voorspellen welke vooruitgang kan worden geboekt om die doelstelling overeind te houden.
“De mogelijkheid is er nog steeds,” zei hij. “Het hangt af van, nogmaals, de politieke wil om dat doel te bereiken.”Activisten vonden in de rapporten ook korrels van hoop.
“De bevindingen van deze rapporten kunnen ons ontmoedigen over het trage tempo van emissiereducties, de beperkte overgang naar hernieuwbare energie en de groeiende, dagelijkse impact van de klimaatcrisis op kinderen,” zei jeugdklimaatactiviste Vanessa Nakate, een goodwill ambassadeur voor UNICEF. “Maar die kinderen hebben het nodig dat we dit rapport lezen en actie ondernemen, niet de hoop verliezen.”
https://www.youtube.com/live/5vJJTE9V7EA?feature=share
