Hoe snel gaan pensioenen omlaag bij slechte beleggingsprestaties?
"Sneller dan in het oude stelsel. Daarin hadden pensioenfondsen jaren de tijd om beterschap te tonen voordat ze moesten korten. Ook was daarin een hoge buffer nodig voor een verhoging. In het nieuwe stelsel worden pensioenen eens per jaar verhoogd of verlaagd."
"Hierbij kan een deel van de impact van winst of verlies worden uitgesmeerd over volgende jaren. En er is nog een reservepot waarmee het effect kan worden gedempt, zeker voor gepensioneerden. Je pensioen schiet dus waarschijnlijk niet hard omhoog en omlaag."
Economieredacteur Thijs Rösken
Deze vragen zijn beantwoord door Thijs Rösken. Thijs houdt zich al jaren bezig met economie en geldzaken, in het speciaal met pensioenen en verzekeringen.
Als ik het goed begrijp, heb ik als veertiger jarenlang te veel premie betaald. Hoe word ik straks hiervoor gecompenseerd?
"Dat klopt. Je hebt als jongere opgebouwd in het oude stelsel en de laatste jaren doe je opbouw in het nieuwe stelsel. Daardoor ondervind je nadeel van de hervorming, waarbij opgebouwd pensioen meeverhuist naar het nieuwe stelsel. Hoe er wordt gecompenseerd, is complex en nog behoorlijk onduidelijk. Dat maakt de hervorming best spannend."
"Veel is afhankelijk van de rentestand in de komende jaren. De compensatie kan alle pensioenfondsen 10 miljard euro kosten, maar ook tientallen miljarden, schatten experts. Pensioenfondsen zeggen nu aan de slag te gaan om scenario's uit te werken over de verdeling van de huidige pensioenpot. En uit te werken hoeveel ruimte er is om daaruit ook compensatie te betalen."
Wat betekent de pensioenhervorming voor me als ik nu al met pensioen ben?
"In eerste instantie zullen pensioenfondsen moeten zorgen dat bij het meeverhuizen van pensioenopbouw er voor gepensioneerden net zoveel geld beschikbaar is als de verwachte pensioenuitkeringen in het huidige stelsel."
"Verder worden pensioenen tijdens de overgangsperiode in de komende jaren iets sneller verhoogd en minder snel verlaagd."
"Vanaf de verhuizing voor 2028 staat ook het pensioen van gepensioneerden niet meer vast. Je uitkering wordt straks directer beïnvloed door beleggingsprestaties. Pensioenfondsen mogen de negatieve impact van beleggingsverliezen wel uitsmeren en beperken met reserves."
Volgt mijn persoonlijke potje mij als ik van werkgever verander?
"Dat hoeft niet. Net als bij het oude stelsel kun je bij meerdere fondsen pensioen opbouwen. Dus als je nieuwe werkgever een andere pensioenregeling heeft, dan krijg je weer een nieuw potje. Dat is minder ingewikkeld dan het ooit was."
"Via Mijnpensioenoverzicht.nl kun je alle potjes en dus ook alle opbouw en je te verwachten pensioen samen zien. In sommige gevallen kun je je pensioenopbouw meeverhuizen, net als in het oude stelsel. Maar in de overgangsperiode tot 2028 zal dat tijdelijk moeilijker gaan."
Wordt mijn nieuwe pensioen gecorrigeerd voor inflatie?
"Een pensioen dat bestand is tegen de inflatie is niet meer nadrukkelijk het streven. Het oude stelsel beloofde een pensioenuitkering van ruim 75 procent van je gemiddelde loon. Als pensioenfondsen genoeg geld in kas hadden en de rente gunstig bleek, probeerden ze pensioenen net zo snel te verhogen als de prijzen om aan die belofte te voldoen."
"De belofte verandert in het nieuwe pensioenstelsel in een ambitie van 75 procent van je gemiddelde loon na veertig jaar werken. Alleen de hoogte van je inleg staat vast. Daarna groeien of krimpen je opbouw en verwachte uitkering op basis van beleggingsrendementen. Die zijn overigens langjarig gemiddeld 6 à 7 procent en dus vaak hoger dan de inflatie."
Als buffers van pensioenfondsen in het nieuwe stelsel kleiner zijn, dan kun je toch minder risicovol beleggen?
"Dat zou zo zijn als je nog steeds de regels van het oude stelsel hanteert. Toen konden pensioenfondsen met te weinig geld in kas ook minder risicovol beleggen. Maar het nieuwe stelsel laat de belofte van een bepaalde pensioenuitkering los."
"Dus hoeven pensioenfondsen geen megabuffers aan te houden om die uitkering toch te kunnen betalen. Daarom kunnen fondsen meer geld gebruiken voor pensioenbeleggingen. Het idee is dat risicovoller beleggen meer pensioen oplevert, omdat het rendement dan op de lange termijn doorgaans hoger is."
Waarom geldt het nieuwe pensioenstelsel niet voor politici?
"Voor hen gold al een bijzondere pensioenregeling. Hoewel de hoogte van hun opbouw die van ambtenarenpensioenfonds ABP volgt, worden uitkeringen niet uit dat fonds maar uit de algemene middelen van de overheid betaald."
"Het voornemen van het kabinet is om ook het pensioen van politici over te hevelen. Maar dat voorstel lag nu niet op tafel bij het pensioenpakket. Mogelijk omdat bij stemming hierover een tweederdemeerderheid nodig is voor een akkoord in zowel de Eerste en als de Tweede Kamer."
Wat als ik graag wil dat een fonds minder risico neemt met pensioenbeleggingen?
"Bij de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel kunnen fondsen nog twee soorten pensioenregelingen kiezen. Een solidaire regeling, waarbij je nadrukkelijker risico's deelt. En een flexibele regeling, met iets meer keuze in persoonlijke beleggingsstrategieën."
"Naar verwachting kiezen de meeste pensioenfondsen voor de eerste, solidaire variant. Daarbij hoort dus dat je niet veel te kiezen hebt in het beleggingsbeleid."
Wat gebeurt er met het nabestaandenpensioen?
"Voor het pensioen dat achterblijft voor je partner of kinderen als je overlijdt, veranderen ook enkele dingen. Zo is de hoogte ervan straks niet meer afhankelijk van hoeveel jaren je ergens hebt gewerkt, maar krijg je een vast percentage van het wegvallende loon. Dat is maximaal 50 procent. Eerder was dit 70 procent van het pensioen dat je zou krijgen."
"Vooral voor mensen met een lager inkomen pakt die wijziging gunstiger uit. Minder positief is dat je straks sneller zonder dekking voor nabestaandenpensioen komt te zitten. Die vervalt kort nadat je uit dienst bent gegaan om bijvoorbeeld als zzp'er te beginnen."
Wat betekent de hervorming voor mij als ik een pensioenverzekering heb?
"Bij pensioenen via verzekeraars verandert er minder. Mensen hadden al persoonlijke potjes en er werd tijdens het opbouwen nog geen belofte gedaan over een uitkering."
"Tijdens pensionering staat je uitkering wel vast en dat blijft zo. Maar pensioenverzekeraars moeten tijdens de hervorming naar het nieuwe stelsel wel zorgen dat iedereen een gelijke premie betaalt."
"Nu betalen ouderen vaak hogere premies, omdat die minder lang belegd kunnen worden. Maar dat is dus verleden tijd. Hierbij is het aan werkgevers om oudere pensioendeelnemers hiervoor te compenseren."
