In Frankrijk bestaan er grote zorgen over de armoede onder studenten. Vorige week luidden veertien voorzitters van universiteiten, onder wie die van de prestigieuze Sorbonne, de noodklok. "De huidige studiebeurzen en andere steunmaatregelen zijn niet genoeg om de armoede onder studenten aan te pakken", schreven ze.
Onderzoeksbureau Ifop hield een peiling en noteerde dat 36 procent van alle Franse studenten wel eens een maaltijd overslaat omdat ze geld tekortkomen. Hulporganisatie Linkee deelde sinds begin dit jaar al 1,5 miljoen voedselpakketten uit aan studenten: 50 procent meer dan in heel 2022.
"De problemen begonnen al met corona: toen raakten veel studenten hun bijbaantje kwijt. Daardoor gingen ze er financieel flink op achteruit", zegt Benjamin Flohic, voorzitter van studentenvereniging Cop1. "Sinds vorig jaar is daar de inflatie bij gekomen: eten, de huur, elektriciteit: alles is duurder geworden. Wij krijgen berichten van studenten die in auto's slapen omdat ze geen studentenkamer kunnen betalen."
Lange rijen voor voedselpakket
In de Rue des Haies in het oosten van Parijs zijn de gevolgen te zien. Om 18.00 uur staat er een lange rij studenten, zo ver het oog reikt. Ze wachten allemaal tot het distributiepunt van Linkee in de straat opengaat: daar wordt vanaf 18.30 uu eten uitgedeeld. Dat doet Linkee vijf keer per week op verschillende plaatsen in Parijs en ook in andere steden zoals Lyon en Toulouse.
In Parijs ging correspondent Frank Renout langs bij een van de overspoelde voedselbanken:
"De rijen worden steeds langer", laat de organisatie weten. "Deze zomer hebben we vier keer zo veel voedselpakketten uitgedeeld als vorig jaar zomer." Studentenorganisatie Cop1 geeft ook eetpakketten weg. In drie jaar tijd is het aantal pakketten dat wordt uitgedeeld bijna vertienvoudigd.
In de Rue des Haies staan allerlei studenten. "Als je boodschappen doet, merk je dat in de supermarkt alles heel duur is geworden", zegt een vrouw. "Groente en fruit zijn niet meer te betalen", vult de man naast haar aan. "Hier krijgen we het gratis. Dat scheelt me 20 tot 30 euro aan boodschappen per week."
Ze schuifelen langzaam door op het trottoir, richting distributie, net als de vele honderden anderen die in de rij staan. Eén voor één mogen ze naar binnen. Sommigen hebben grote plastic zakken bij zich. In het zaaltje van Linkee vullen ze die met aardappelen, courgettes, wortels, appels en bananen. Er worden ook warme maaltijden uitgedeeld en stokbroden. "Ik ben er superblij mee", zegt een studente. "We hebben geluk dat er vrijwilligers zijn die dit allemaal doen."
Lage beurzen en geen bijbaantjes
Frankrijk kent een bursalenstelsel. Studenten met (ouders met) lage inkomens kunnen 145 tot 633 euro per maand krijgen. "Dat is echt veel te weinig om van te kunnen leven", vindt studentenorganisatie Unef. De bijbaantjes liggen sinds corona niet voor het oprapen en de kosten schieten omhoog. "De afgelopen 19 jaar zijn de kosten voor levensonderhoud voor studenten nog nooit zo hard gestegen als nu."
De huurprijzen voor kleine woonstudio's stegen het afgelopen jaar met gemiddeld 10 procent, becijferden studenten. De voedselprijzen in de supermarkt stegen volgens officiële cijfers met bijna 14 procent. Gesubsidieerde studentenkamers zijn er veel te weinig: 235.000 terwijl er zo'n 3 miljoen studenten zijn en 700.000 beursstudenten. Uit huis wonen is wel vaak een noodzaak: in Frankrijk ligt het ouderlijk huis meestal verder weg van de universiteit dan in Nederland.
"Studenten waren al een kwetsbare groep en daardoor worden ze door de inflatie extra hard getroffen", zegt Benjamin Flohic van Cop1. "De jongeren die bij ons in de rij staan voor voedselpakketten hebben trouwens meestal geen studiebeurs. Hun ouders verdienen bijvoorbeeld te veel, maar willen hun kinderen niet ondersteunen. Voor buitenlandse studenten, ook uit de EU, is het heel moeilijk om een beurs te krijgen. En er zijn jongeren die niet in aanmerking kwamen voor een beurs toen ze die aanvroegen, maar die er daarna flink op achteruit zijn gegaan door de inflatie. Dus die moeten wachten tot ze zich opnieuw mogen aanmelden voor een beurs, maar dat kan soms een jaar duren."
Om 20.00 uur staat er nog steeds een flinke rij in de Rue des Haies. Een vrouw laat zien wat ze in haar tas heeft als ze het gebouw uitkomt. "Ik heb groente en fruit genomen. Wortels en bananen. En ze hadden ook mayonaise!" Breed lachend en met een gevulde tas loopt ze de straat uit.