Profvoetbalster Nurija van Schoonhoven (24) werd op haar tweede geadopteerd uit Rusland. Twee jaar geleden vond ze haar biologische moeder terug. Die heeft een psychische aandoening en kon niet voor een baby zorgen. “Mijn familie voelde zich enorm schuldig dat ze me hadden afgestaan.”
Dit artikel is afkomstig uit Flair. Elke dag verschijnt een selectie van de beste artikelen uit de kranten en tijdschriften op NU.nl. Daar lees je hier meer over.
"Ik heb twee jaar geleden voor het eerst meegedaan aan Spoorloos. Als je met je verhaal in de openbaarheid treedt, weet je dat mensen door de oorlog in Oekraïne dingen aan je gaan vragen. Maar ik hoef niet op mijn woorden te passen. Niemand veroordeelt me om m'n Russische afkomst. Ik ben opgegroeid in Vaassen, op de Veluwe, en sinds ik weer voetbal bij FC Twente, woon ik in Hengelo. Iedereen ziet me als een Nederlandse en ik heb me nooit anders gevoeld dan mijn klasgenootjes. Ik heb de Nederlandse nationaliteit en vorige week zaterdag was ik alweer tweeëntwintig jaar hier. Alleen staat er in mijn paspoort dat ik geboren ben in Oeljanovsk.
'Mijn familie was zo blij me te zien'
Ik ben altijd heel benieuwd geweest naar m'n Russische roots. Naarmate ik ouder werd, werd dat gevoel sterker en kwamen er steeds meer vragen. Wie ben je? Wat is je identiteit? Ik kende Rusland alleen van het nieuws. Mijn ouders in Nederland zijn altijd open geweest over de adoptie van mijn broer en mij. Mijn broer en ik zijn niet aan elkaar verwant, maar zaten wel in hetzelfde kindertehuis in Rusland. We zijn ook samen naar Nederland gekomen. Hij was drie, ik twee. Ik was als kind heel erg bezig met mijn afkomst, m'n broer veel minder. Maar hij is twee jaar geleden wel mee naar Rusland gegaan toen ik mijn biologische moeder ontmoette. Het was voor hem al heel waardevol om terug te zijn in het land en de stad waar hij was geboren.
Adoptieouders krijgen een cursus waarin ze wordt aangemoedigd een kind zo snel → mogelijk alles te vertellen over de adoptie. Als kind groei je zo op met de gedachte: dit zijn mijn ouders, maar ergens anders heb ik nog een vader en moeder. Mijn ouders hebben mijn vragen altijd zo goed mogelijk beantwoord, ze waren heel open in alles en dat heeft mijn band met m'n Nederlandse ouders ontzettend versterkt. Ik zie ze ook als mijn ouders. Zij hebben mij liefde gegeven, heel goed opgevoed en er staat niets tussen ons in. Ze voelen zich ook helemaal niet gepasseerd nu ik mijn biologische moeder en de rest van de familie heb ontmoet. Ze vinden dat juist geweldig. Mijn ouders zeggen altijd dat ze mijn biologische moeder willen bedanken, omdat ze mij mochten opvoeden.
Mijn ouders wilden eigenlijk kinderen adopteren uit Polen, want dan konden ze er met de auto naartoe rijden. Ze vonden het een mooi idee dat de kinderen daar later dan ook makkelijk naartoe konden. Maar die procedures waren moeilijk en daarom kwam het adoptiebureau met de vraag of ze wilden nadenken over Rusland. Dat was wel een ding. De Koude Oorlog was net voorbij, het was voor iedereen een heel spannend land, een groot, onbekend machtsblok. Toch zeiden ze: laten we het doen."
Terug naar het kindertehuis
"Mijn biologische moeder heeft een psychische ziekte en is na mijn geboorte direct uit de ouderlijke macht gezet. Ik kwam vervolgens in een kindertehuis terecht. De familie van mijn moeder was arm, ze konden echt niet voor me zorgen. Ik kan me niets van die tijd herinneren. Toen we twee jaar geleden naar dat kindertehuis gingen, konden mijn Nederlandse ouders alles nog aanwijzen. Maar mijn broer en ik keken elkaar aan en zeiden: 'Nee.' Wij dachten dat we ons nog wel iets zouden kunnen herinneren, maar er kwam he-le-maal niks.
Ook al krijg je als kind niet alles bewust mee, ik denk wel dat je bepaalde dingen opslaat. Stel dat me niets was verteld over mijn afkomst, dan had ik toch het gevoel gehad dat er iets niet klopte in mijn leven. Je kunt het alleen niet plaatsen. Ik denk dat ik er wel vrij traditioneel Nederlands uitzie: blauwe ogen, witte huid. Soms vroegen we in Rusland voor de grap aan mensen: op wie lijk ik meer, mijn moeder of vader? Dan werd er gezegd: dit heb je van die en dat weer van die. Mijn broer heeft meer een Aziatisch uiterlijk en donker haar. De familie van mijn biologische moeder is Tartaars, mijn broers familie komt uit Kazachstan, daarin zie je het verschil."
Zoiets achtervolgt je: je staat een kind af en vraagt je de rest van je leven af hoe het met haar is
"Een maand nadat ik was geadopteerd, werden alle adopties vanuit Rusland stopgezet. Daarmee verdwenen ook alle contacten. De vrouw die destijds alles had geregeld, was nergens meer te vinden. Ik had een duidelijke wens: voordat ik twintig jaar in Nederland ben, wil ik weten waar ik vandaan kom. Zonder verwachtingen heb ik Spoorloos gemaild. Een dag later had ik al antwoord.
Ze hadden nog geen verhalen uit Rusland en ik denk dat ik vanwege mijn voetbalachtergrond extra interessant was. Het lastige was dat ze nog geen correspondent in Rusland hadden. De zoektocht naar de correspondent duurde langer dan het zoeken naar mijn moeder. Er stond namelijk een adres in de adoptiepapieren en in het dorpje waar ik vandaan kom, woonden best veel Kadermyatova's, mijn familienaam. De correspondent is daar gewoon gaan rondbellen en op een gegeven moment had hij mijn moeder aan de lijn.'Klopt het dat je een dochter hebt?' vroeg hij aan haar.'Ja, ze is op 8 februari 1998 geboren,' antwoordde ze. Toen kreeg mijn moeder te horen dat ik naar haar op zoek was. Ik mocht langskomen.
Bij Spoorloos wordt eerst een DNA-test gedaan. De correspondent ging naar het dorpje en stuitte op mijn tante, die voor mijn moeder zorgt. Ze was heel beschermend, ze vertrouwde het niet helemaal. Toch was het bijzonder, want ik wist alleen van het bestaan van mijn oma en moeder. Ik hoopte ook mijn oma te ontmoeten, zij heeft uiteindelijk de keuze gemaakt me af te staan. Het DNA-materiaal werd per post opgestuurd en er was een match. In juli 2019 zou ik naar hen toe gaan, maar een paar weken voor mijn vertrek scheurde ik mijn kruisband met voetballen. Ik moest geopereerd worden, waardoor de reis werd uitgesteld. Dat was een enorme klap. Vervolgens ben ik in oktober gegaan. Op dat moment was de situatie van mijn moeder veranderd. Het ging op en af met haar en nu was ze net weer opgenomen. Mijn moeder lijdt aan schizofrenie."
Van blij naar verdrietig
"Mijn familie was zo blij dat ik terug was gekomen... Als je in zo'n warm bad terechtkomt, is alles goed. Zij voelden zich enorm schuldig dat ze me hadden afgestaan. Ik denk dat zoiets je blijft achtervolgen. Je staat een kind af en je vraagt je de rest van je leven af hoe het met haar is. Het enige wat ze wisten, was dat ik geadopteerd was. In het kader van de privacy van de adoptieouders mocht er niet meer worden verteld. Ze hebben altijd gehoopt dat ik ooit naar ze op zoek zou gaan. Mijn moeder helemaal. Later hoorde ik dat ze altijd over me sprak en dat ze dan zei dat ze nog een dochter had: Nurija.
Het was heel tragisch en moeilijk dat ik haar in een kliniek moest ontmoeten. Die kliniek was vreselijk. Aan de andere kant: als ik dat allemaal niet had gezien, hoe heftig en ernstig het was, had ik haar ook nooit kunnen helpen. Ik ging er zonder verwachtingen naartoe, maar mijn emoties schoten alle kanten op. Van blij naar verdrietig, naar opluchting en machteloosheid. Ik was echt van slag, omdat ik zag hoe arm de mensen daar zijn. Er was geen stromend water, geen gas. Ze hadden een dak boven hun hoofd en daar was alles mee gezegd. Ze hadden ook geen medicijnen om mijn moeder te helpen. Naïef misschien, maar ik wilde er wat aan doen.
De uitzending van Spoorloos heeft me daarbij enorm geholpen, want meerdere mensen waren geraakt door de omstandigheden. Ik besloot een crowdfundingactie op te zetten en heb een eigen website gemaakt. Ik had geen idee wat het zou losmaken. Ik had nooit iemand verteld van de situatie van mijn moeder, maar werd overspoeld → met lieve berichten. In twee dagen had ik al tienduizend euro opgehaald. Uiteindelijk werd het 22.000 euro. Daarmee konden we beginnen met het verbeteren van mijn moeders leven.
Foto: Reinier van Willigen
Foto: Reinier van Willigen
'Ze hebben altijd gehoopt dat ik ooit naar ze op zoek zou gaan. Mijn moeder helemaal'
In 1970 werd bij haar de diagnose schizofrenie gesteld, ze was toen zeventien. Er is daarna nooit meer door specialisten naar haar omgekeken. Als je eenmaal dat label hebt, kom je er niet meer vanaf. Ze was negenendertig toen ze mij kreeg. Mijn moeder wist wie ik was toen ik haar bezocht en ik kon met haar communiceren. Ze heeft me ook de naam van mijn vader verteld. We konden medicatie kopen, waardoor het beter met haar ging en ze thuis kon gaan wonen. Ook vonden we in de buurt een psychiater, die op haar past en die zij vertrouwt. Nu woont ze al twee jaar achtereen thuis en dat is nog nooit eerder gebeurd. We hebben een telefoon voor haar gekocht en communiceren via de app. Ik kende totaal geen Russisch en nu een klein beetje. We hebben ongeveer één keer in de twee weken contact en praten dan over kleine dingen, de hoogtepunten van ons leven zeg maar. Ik wens mijn familie succes wanneer ze in de lente het land gaan bewerken of ik vertel dat ik met FC Twente in de Champions League tegen Benfica heb gespeeld."
Bizarre situatie
"Ik ben afgelopen december terug geweest, dat was superfijn. Dat was opnieuw met Spoorloos. Vanwege corona kon dat niet eerder. Ik zei: 'We gaan nu, want je weet nooit wat er nog gaat gebeuren.' Drie maanden later zitten we in deze bizarre oorlogssituatie. Ik heb toen mijn biologische vader ontmoet, en mijn halfzus. Ik wist niet dat ik een zus had. Met mijn vader heb ik verder geen contact, wel met mijn zus. Zij woont in Moskou, is een kind van mijn vader en is negen jaar ouder. Moskou is een moderne stad en zij krijgt alles veel bewuster van de oorlog mee. Onlangs werd Instagram bijvoorbeeld afgesloten en er gaan steeds meer winkels dicht. We wilden in de zomer in Nederland afspreken, maar dat kan nu niet. We zullen telkens naar opties blijven kijken om met elkaar in contact te blijven, desnoods ouderwets per brief.
Met mijn zus praat ik bewust niet over de oorlog, want ik wil niet dat die tussen ons in komt te staan. Het is niet de oorlog van Rusland tegen Oekraïne, het is de oorlog van Poetin tegen Oekraïne. Hier zijn zo veel mensen de dupe van en dat maakt me boos en verdrietig. Ik heb het met mijn moeder ook niet over de oorlog. Een week na de inval in Oekraïne vroeg mijn moeder nog: 'Wanneer kom je weer?' Dus ik denk niet dat ze weet wat zich er nu precies afspeelt. Ik weet niet wat andere mensen daarvan meekrijgen en zolang zij er niet over beginnen, roer ik het onderwerp ook niet aan. Ik wil mijn Russische familie niet ongerust maken. Die oorlog is voor hen veel verder weg dan voor ons. Zij zitten in het binnenland, krijgen er veel minder van mee en wat ze meekrijgen is gecensureerd.
Veel mensen in Nederland voelen zich machteloos als het gaat om de oorlog. Je wilt iets met dat gevoel en dat richt zich tegen de Russen die hier wonen. Dat vind ik onterecht, want die mensen hebben er niks mee te maken. Die vinden het net zo erg. Maar ik begrijp het wel. Ik ben ook boos. Juist omdat ik er ben geweest en juist omdat ik Russische roots heb. De ervaringen die ik heb opgedaan met het land en de mensen en de cultuur zijn supergoed. Ook Rusland verdient deze oorlog niet."
