De waarde van gezinstijd: 2,10 euro voor een uurtje met de kinderen

In Nederland werken veel jonge moeders parttime en verdienen ze vaak minder dan mannen. "Dat is in dit land historisch zo gegroeid", zegt micro-econoom Alex Theloudis van Tilburg University. Maar dat is niet de enige reden voor de loonkloof: gezamenlijke tijd met hun partner en kinderen is voor vrouwen vaak meer waard dan hun carrière.

Op een gemiddelde dag slaap je zo'n acht uur, werk je acht uur en heb je nog acht uur over voor vrije tijd. Hierin kun je sporten, naar de film of wat drinken met vrienden. Voor jonge gezinnen ligt dit nog net wat ingewikkelder, want ouders voeden in deze 'vrije' acht uur ook hun kinderen op.

Hierbij zijn er meestal twee opties: de ouders brengen afwisselend tijd door met de kinderen óf voeden het kind grotendeels samen op. "Een groot deel van de Nederlanders geeft de voorkeur aan de laatste optie", zegt micro-econoom Theloudis. "Maar in de praktijk is dit vrij lastig, want mensen moeten ook werken."

Door deze beperking van vrije tijd wordt de gezamenlijke tijd steeds meer waard. De exacte waarde heeft Theloudis onderzocht in zijn onderzoek Togetherness in the Household, uitgevoerd onder drieduizend tot vierduizend heteroseksuele Nederlanders.

Zo blijkt dat huishoudens met kinderen bereid zijn om 1,20 euro per uur (10 procent van het uurloon, 200 euro per maand) in te leveren voor een uurtje met z'n tweeën in plaats van alleen. Tijd samen met de kinderen is zelfs 2,10 per uur waard (17 procent van het uurloon, 350 euro per maand).

Niet doorgroeien in carrière

Deze 1,20 euro of 2,10 euro besteden mensen niet echt, legt Theloudis uit. "Het gaat om het salaris dat mensen willen mislopen zodat ze samen (met de kinderen) kunnen zijn in plaats van alleen." Denk hierbij aan de keuze voor parttime werken of het afslaan van een promotie. "Een promotie kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat je 's avonds moet werken en dus niet bij het gezin kan zijn. Veel vrouwen kiezen dan voor het laatste."

Het zijn namelijk vooral de vrouwen die inleveren op hun carrière, concludeert Theloudis in zijn onderzoek. "In Nederland is het historisch zo gegroeid dat vrouwen minder werken. Ze verdienen minder, dus dan is het soms logischer dat zij dan ook eerder parttime werken dan de man."

Dit is ook terug te zien in de cijfers van het CBS. Op de website van CBS is te lezen dat er 4,5 miljoen Nederlanders (15 tot 75 jaar) in deeltijd werken. Drie kwart hiervan is vrouw.

Uit het onderzoek van Theloudis blijkt ook dat jonge moeders vaker kiezen voor een 'saaiere' baan die meer stabiele zekerheid biedt. "Mensen denken soms dat de loonkloof alleen komt door het verschil in gender. Maar juist een externe factor, zoals het opvoeden van kinderen, heeft een grote invloed op de loonkloof."

De wens van de maatschappij

Ook Joyce van der Wegen, bestuurslid bij de Nederlandse Vrouwen Raad (NVR), is van mening dat loopbaankeuzes van vrouwen vaak ook extern worden beïnvloed. "Parttime werken wordt vaak van de maatschappij verwacht. De kinderopvang belt meestal eerst de moeder. En ook bij sollicitaties wordt er soms gevraagd naar de kinderwens, met de verwachting dat de vrouw dan parttime gaat werken. Terwijl bij mannen nog steeds het idee heerst dat zij het geld moeten binnenhalen."

Om hier verandering in te brengen, zijn er volgens Van der Wegen rolmodellen nodig die tegen deze verwachtingen ingaan. "Moeders in een leiderschapspositie kunnen als inspiratie dienen. Ze laten zien dat moederschap met een carrière te combineren is." Hierbij moet de werkgever of de politiek wel meewerken. "Maak van een leiderschapspositie bijvoorbeeld een duobaan, zodat twee mensen beiden parttime kunnen werken."

Dit idee lost de loonkloof niet helemaal op, stelt Van der Wegen. "Nog steeds krijgen vrouwen in sommige functies minder betaald dan hun directe mannelijke collega. Het is slechts het topje van de ijsberg."

Kloof dichten met gratis kinderopvang

Zo kan de loonkloof wat gedicht worden als de kinderopvang goedkoper of gratis wordt. "Vrouwen werken parttime of stoppen met werken, zodat ze kunnen besparen op de kinderopvang. Als dit gratis was, dan zou het zo kunnen zijn dat sommigen vrouwen meer gaan werken."

Theloudis is het hiermee eens, maar zet er wel een kanttekening bij. "De tijd die het gezin samen doorbrengt blijft ontzettend belangrijk. Het effect van goedkopere kinderopvang zal dus niet zo groot zijn. De ouders willen toch het liefst samen zijn."

Dat vindt Van der Wegen een mooi toekomstbeeld. "Mijn oma stopte met werken toen de kinderen kwamen, mijn moeder werkte deeltijd. Hoe mooi zou het zijn als deze generatie gewoon vier dagen kan werken én samen met de partner voor de kinderen zorgt."