De Morgen | Waarom klinkt popmuziek weer zoals in 2001?

Dit artikel is afkomstig uit De Morgen. Elke dag verschijnt een selectie van de beste artikelen uit de kranten en tijdschriften op NU.nl. Daar lees je hier meer over.

"Re-rewind / When the crowd say 'Bo selecta'!" Kijk, zo weet u meteen weer wat 2-step is. Het refreintje van 'Re-Rewind' van het uit Southampton afkomstige Artful Dodger hoort bij de herkenbaarste melodieën uit het genre. Met die monsterhit uit het jaar 2000 tilde Artful Dodger het 2-step - een afgeleide van de Britse grootstedelijke muziekstijl UK garage - naar de top van de hitparades.

Nu ja, in eigen land schoot het liedje naar de tweede plaats in de charts. Bij ons kwam 'Re-Rewind' niet verder dan een 21e plaats in de Ultratop. Ons land bleef bovendien verstoken van een heuse 2-step-rage terwijl aan de andere kant van het Kanaal in de eerste helft van de noughties de copycats elkaar verdrongen tot het genre zelfs de Engelsen de strot uitkwam.

Net omdat in ons land UK garage nooit echt doorbrak, is het des te opvallender dat het genre het voorbije jaar werd aangewend door meer dan één Belgische popact. Om de haverklap verschenen singles van Vlaamse en Brusselse rappers die gretig het stuiterende ritme van de 2-step onder hun stem schoven.

De wijze waarop het subgenre zich in 2022 behoedzaam vervlocht met het weefsel van de inlandse popmuziek is typisch voor deze tijden waar in onbruik geraakte cultuuruitingen dankzij streaming en sociale media opnieuw hun weg vinden naar de mainstream. Maar in het geval van 2-step zijn het vooral de recente evoluties in de popmuziek die een revival suggereren.

Om dat ten volle te begrijpen moeten we terug naar de bakermat van de 2-step: Engeland. Aldaar valt de verknochtheid aan het genre gemakkelijk te verklaren. 2-step is namelijk even Brits als punk, glamrock en The Beatles.

Tegelijkertijd is 2-step even schatplichtig aan zwarte Amerikaanse muziek als aan het voorgenoemde trio. Waar Britse gitaarpop ooit likkebaardend te leen ging bij de Amerikaanse blues, daar haakten 2-step en zijn grote broer UK garage in op de housemuziek uit het New York van eind jaren zeventig. Zijn naam ontleent UK garage aan een soort koosnaampje voor housemuziek, 'garage', dat refereert aan Paradise Garage, de iconische New Yorkse nachtclub waar omstreeks 1977 ene dj Larry Levan aan de wieg stond van de house.

Aan het begin van de jaren negentig waaide de bloeiende housesound de Atlantische Oceaan over naar Groot-Brittannië via importvinyls die door invloedrijke Londense dj's zoals Tuff Jam en The Dreem Teem in clubs en op feestjes werden gedraaid, niet zelden in hun instrumentale dubversies, wat voor een frisse kijk op het genre zorgde.

Omdat geïmporteerde vinyls erg duur waren, begonnen heel wat dj's zelf hun interpretatie van de Amerikaanse housemuziek te creëeren. In hun producties vermengden zij de soulvolle, aan disco schatplichtige zwarte grooves met klanken uit hun eigen Londense biotoop: de donkere bassen en de hectische ritmes die je op grote ravefestivals hoorde, bijvoorbeeld, maar ook de Caraïbische muziek die de Windrush-immigranten na de Tweede Wereldoorlog hadden meegesmokkeld. Die link met zwarte Amerikaanse en Brits-Caraïbische stijlen verklaart waarom hedendaagse 2-step vooral appelleert aan artiesten uit hiphop, r&b, dancehall en soul.

U krabt zich wellicht in de haren bij de overdaad aan mutaties die de UK garage in de nineties doormaakte. Toen de beats omstreeks 1997 alsmaar sneller gingen bonken, noemde de overijverige Britse muziekpers die stijl 'speed garage'. Rond de millenniumwissel baarde de trend impactvolle subgenres zoals dubstep, met zijn aardedonkere, aan dub verwante instrumentale klank. Ook grime stak de kop op, een term die gaandeweg werd gebruikt voor zowat alle hiphop met Britse wortels.

In Energy Flash, een standaardwerk inzake de geschiedenis van de elektronische popmuziek, beschouwt de muziekjournalist Simon Reynolds UK garage als een radiovriendelijkere, vrouwelijke tegenhanger van drum-'n-bass, een genre dat zich nagenoeg gelijktijdig ontwikkelde.

"De garagescene ontstond toen de vrouwen en masse de dansvloer ontvluchtten, murw gebeukt door de vervelende, wreedaardige, onmelodieuze bastaardvorm waarmee drum-'n-bass zich in een doodlopend straatje had gemanoevreerd", zo schrijft Reynolds. "Zij vonden een toevluchtsoord in de kleinere zogenaamde garage rooms die je op veel junglefeestjes vond: zaaltjes waar de muziek soulvoller en sensueler klonk. Op dat moment begon een massieve gloeilamp boven de hoofden van de Londense muziekscene te branden, die deed beseffen: geen vrouwen betekent geen vibe."

Niet verwonderlijk klonk de 2-step die de millenniumwende van een soundtrack voorzag soulvol en sensueel. Zijn positieve, hoopvolle sound entte zich niet zelden op moderne r&b en sprak daardoor niet alleen dancefans aan, maar evengoed fans van Destiny's Child en TLC.

Daar kwam op het hoogtepunt van de hype vooral een kapitaalkrachtig publiek op af voor wie mode en uiterlijk vertoon even belangrijk waren als de muziek. Schaarsgeklede modellen die zo uit een rapvideo leken te zijn gestapt. Strak gefitneste mannenlijven in muscle shirts. De migraineverwekkende patroontjes van Moschino. T-shirts met 'Dolce & Gabana is life' erop. UK garage was niet zomaar een muziekgenre. Het was een heuse subcultuur vol felkleurige fashion en buitensporig patsergedrag.

Welke hits uit die tijd doen bij u een belletje rinkelen? Wat dacht u van 'Fill Me In' van Craig David, de popster die ook 'Re-Rewind' van Artful Dodger inzong? Of 'Gotta Get Thru This' van Daniel Bedingfield, 'Moving To Fast' van Romina Johnson, 'Sweet Like Chocolate' van Shanks & Bigfoot en 'Has It Come to This' van The Streets? Misschien ging u ooit clubben op de tonen van 'Battle' van Wookie, 'Neighbourhood' van Zed Bias, 'Sincere' van MJ Cole, '21 Seconds' van So Solid Crew of 'Flowers' van Sweet Female Attitude?

Het zijn stuk voor stuk slim geconstrueerde, uiterst dansbare popsongs, stoer en elegant, jazzy en futuristisch. Ze herbergen de feeling van een vierkwartsmaat zoals je die in disco en house terugvindt, alleen is de beat hoekig, gesyncopeerd, zoals in hiphop en jungle. Van dat laatstgenoemde genre leent 2-step trouwens de lage, gonzende bassen.

Wie weleens naar Britse radiozenders zoals Rinse FM of BBC 1Xtra luistert, waar de voorhoede van de pop een forum krijgt, merkte de voorbije jaren vast de langzame infiltratie van elektronische dancegenres zoals house en 2-step op die er vandaag moeiteloos naast de nieuwe hippe afrobeats en grime worden geprogrammeerd. De hipste snoepjes heten er Bklava, Yeek of Interplanetary Criminal. Dat zij vandaag geleidelijk aan een breder publiek vinden, heeft ten dele te maken met een jonge generatie muziekliefhebbers die online de elektronische dansmuziek van weleer ontdekt en nieuwe interpretaties van een hele resem subgenres bedenkt.

Die dancerenaissance verzeilde in 2022 in een stroomversnelling dankzij popsterren zoals Drake en Beyoncé die de aandacht voor de zwarte Amerikaanse wortels van het genre nadrukkelijk in de spotlights zetten. Het doet vermoeden dat de mainstreampop van 2023 niet uitsluitend bij afrobeats en latinopop zal schooien maar ook bij tal van elektronische dancegenres uit de nineties en de noughties.

Nu al schieten in grootsteden inspirerende partycollectieven als paddenstoelen uit de grond. Zoals de Londense posse LOUD LDN, dat open-minded feestjes voor vrouwen en non-binaire personen organiseert en gelieerd is aan jonge jungleartiesten met een grote schare TikTok-volgers, zoals Piri en Venbee.

In ons land stortten in 2022 hoe dan ook een hoop jonge rappers en r&b-zangeressen zich op de 2-step. Niet alleen vanwege de onontgonnen mogelijkheden van het genre, ook omdat de populairste hiphopvarianten op artistiek vlak aan hun plafond zitten. Met uitgemolken drill, trap of afrobeats kun je je vandaag als rapper nog moeilijk van de concurrentie onderscheiden.

En zie: de Sint-Niklazenaar K1D gooide vorig jaar de hoogste ogen met de piekfijne 2-step van 'Murakami Flow'. De Brusselaar Chardy verraste dan weer met het voetbalminnende dansvloerbommetje 'Messi', de Antwerpse Miss Angel poetste haar internationale appeal op met het energieke 'Summer'. Ook popzangeres Blu Samu koos voor kekke 2-stepbeats in haar liedje 'Amor 2.0'. En de Brusselse Lous and the Yakuza tweakte een gelijkaardige groove tot de onweerstaanbare elektro van 'Monsters' overbleef.

De hitparades van 2023 zouden binnenkort dus wel eens kunnen bulken van de opzwepende 2-stepritmes. Haal die Versace-zonnebril, de Gucci-loafers en de Moschino-jeans dus maar weer uit de kast. Re-rewind!