Door Edo van der Goot
De stikstofcrisis is een taai dossier voor het CDA. En dat was te merken zaterdag op het partijcongres in Amersfoort waar de campagne voor de Provinciale Statenverkiezingen werd afgetrapt. Het onderwerp werd zoveel mogelijk vermeden.
De partij wil niets liever dan verbinden, dat onderwerp was de rode draad van zo'n beetje alle sprekers. Maar de CDA-lijsttrekkers in de provincies laten het kabinet, en dus ook de CDA-bewindslieden, duidelijk weten dat er meer geld en meer tijd nodig is voor de stikstofdoelen. Het zijn vooral de provincies die de klimaatmaatregelen van het kabinet moeten uitvoeren.
Een ingewikkelde kwestie in een toch al gepolariseerd debat. Binnen en buiten de politiek. De CDA'ers wilden het vooral hebben over hoe die verschillen overbrugd moeten worden.
Pieter Heerma bijvoorbeeld, fractievoorzitter in de Tweede Kamer, besprak het honderd pagina's tellende rapport dat door de partij zelf is geschreven over de "kloven" in de samenleving. Met name die tussen stad en platteland zoals Johan Remkes dat ook beschreef bij de presentatie van zijn laatste stikstofrapport. Maar ook de verschillen tussen arm en rijk.
Volgens Heerma is het denken over hoe de problemen moeten worden opgelost omgedraaid. "Niet meer de harde economische waarden, maar de zachte waarden van de samenleving zijn centraal gesteld."
Hoekstra: 'Iedereen wil natuurlijk dertig zetels hebben'
Partijleider Wopke Hoekstra vindt het maatschappelijk dienstjaar daar een goed voorbeeld van. "Er is jarenlang, in ieder geval in politiek Den Haag, wat lacherig gedaan over ons voorstel voor een maatschappelijke diensttijd", zei Hoekstra op het podium.
"Dat was eigenlijk nergens voor nodig en teveel gevraagd voor onze jongeren. Maar wat blijkt? Het is een groot succes. Jongeren willen graag een bijdrage leveren aan een groter geheel."
Het CDA zit volgens Hoekstra "op de goede route", maar weet ook dat de partij nog niet door de kiezers wordt beloond. "Iedereen wil natuurlijk dolgraag dertig zetels hebben."
Congresgangers zijn minder optimistisch. "We staan er niet zo goed voor", zegt een 27-jarige bezoeker. Het moet wat hem betreft vooral weer gezellig worden. "Zoals de sfeer in een voetbalkantine."
Een man (62) hoopt dat de kiezers weer terugkomen. "Dan moeten we wel een aansprekende boodschap hebben en laten zien dat wij de échte partij in het midden zijn."
BBB grote concurrent voor CDA
Er speelt nog iets anders. Voor het CDA geldt dat zij bijna als geen andere partij de concurrentie moet aangaan met de BBB van Caroline van der Plas. De partij telt nu nog maar één zetel in de Tweede Kamer, maar trends in de peilingen laten steevast een grote zetelwinst zien.
Daarnaast probeert de VVD er in deze campagne een tweestrijd van te maken met de combinatie van PvdA en GroenLinks. "Je moet uitgaan van je eigen kracht", zegt Hoekstra over de andere partijen. "De een heeft het over de linkse wolk, de volgende begint over hoe belangrijk het is om de grootste te worden. Volgens mij moet je als politiek vertellen waar je voor staat."
Dat deed Hoekstra wel uitgebreid over migratie. "De huidige aantallen zijn simpelweg niet vol te houden. Het overkomt ons. We hebben niet de luxe om te doen alsof er geen probleem is." Opvang in de regio en "hele strikte fysieke Europese buitengrens zoals hekken" zijn wat het CDA betreft belangrijke oplossingen.
CDA heeft 'lastige jaren achter de rug'
Het CDA komt van ver sinds het deelnam aan het kabinet. De partij verloor zetels bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen én het populaire Kamerlid Pieter Omtzigt. "We hebben drie lastige jaren achter de rug", weet Hoekstra.
Hij put hoop uit het feit dat in ieder geval de grootste patstelling binnen de stikstofdiscussie voorbij lijkt. "Afgelopen zomer waren er wekelijks protesten en zaten provinciebestuurders, milieuorganisaties en boeren niet met elkaar om tafel." Dat het inmiddels niet zo slecht gaat, ziet de CDA-leider als winst.
