Naar verwachting zullen wapenleveranties aan Oekraïne voor Zelenski hoog op de agenda staan. Maar hij zal waarschijnlijk ook het kandidaat-lidmaatschap van Oekraïne voor de Europese Unie opnieuw aanstippen, denkt Europa-verslaggever Geert Jan Hahn. 'Voor Zelenski heeft zijn komst vier belangrijke redenen: de symboliek, de lobby, het EU-lidmaatschap en de Russische isolatie.'
Symboliek van de komst van Zelenski
Volgens Hahn is de komst zelf van Zelenski naar Brussel symbolisch belangrijk. 'Tot nog toe is hij wel in de Verenigde Staten geweest, met een tussenstop in Polen, maar nog niet in het hart van de EU: Brussel. Dat is symbolisch gezien belangrijk.' In Brussel zal hij dan een toespraak houden voor het Europees Parlement en zal hij de verschillende Europese leiders gaan ontmoeten.
Lees ook | Volodimir Zelenski, de komiek die Napoleon werd
Opnieuw lobbyen voor Oekraïense belangen
Eerdere toespraken van Zelenski in de verschillende Europese parlementen stonden in het teken van de wapenleveringen voor de oorlog tegen Rusland, de financiële steun en de sancties tegen Rusland. De verwachting is dat Zelenski hier opnieuw voor gaat lobbyen, zegt Hahn. 'Telkens als hij ergens is, dan heeft dat niet alleen symbolische waarde, maar krijgt hij ook de handen op elkaar voor meer steun.'
Podcast | Oekraïne wil Europa in
Daarbij is het volgens Hahn vooral belangrijk dat hij in levenden lijve aanwezig is. 'Mensen zien dan dat hij geen filmacteur is, maar dat hij echt bestaat. Politici zien dan voor wie ze het doen.' Dat effect zal Zelenski dan ook gaan benutten om onder andere te gaan praten over krachtigere wapens, zoals gevechtsvliegtuigen. 'Zelenski wil dat we alle voorraadkasten doorzoeken op wapens om die te verzamelen voor de oorlog.'
Het artikel gaat verder onder de video.
Maar bij het leveren van wapens zitten wel grote drempels, merkt de Europaverslaggever op. Zo zal Zelenski willen dat de levering van wapens sneller gaat. Maar dat vlot op dit moment niet. 'Hij wil dat dat de exportvergunningen worden versoepeld. Door aanbestedingsregels en wetgeving duurt het nu vrij lang totdat wapens in Oekraïne terechtkomen', zegt Hahn.
De vraag is echter of dat ook werkelijk zal gaan gebeuren, omdat er wetgeving is die overhaaste wapenleveringen wil voorkomen vanwege de hoge risico's. Ook hebben bedrijven soms licenties op wapens, waardoor er eerst toestemming gegeven moet worden totdat wapens verstuurd mogen worden. 'Commerciële bedrijven zijn er bang voor dat bedrijfsgeheimen anders op straat komen te liggen. Dat zou kunnen gebeuren als Rusland de wapens in handen krijgt.'
Podcast | Hoe corrupt is Oekraïne?
Hoe ver is Oekraïne van EU-lidmaatschap?
Sinds de start van de oorlog benadrukt Zelenski dat Oekraïne bij de Europese Unie wil horen. Beetje bij beetje voelden de EU-leiders die noodzaak ook, al is het nog lang niet zo ver. In de zomer van 2022 is Oekraïne wel formeel kandidaat-lid geworden van de EU, maar een echt lidmaatschap kan soms vele jaren duren. Ook al kan dat zomaar weer veranderen 'In maart vorig jaar zagen de Europese leiders het kandidaat-lidmaatschap nog niet zitten, maar drie maanden later was het zover. Het kan dus snel gaan.' Dat zei een hoge EU-functionaris voorafgaand de EU-top.
Daarvoor moet er eerst voldaan worden aan een aantal voorwaarden. Zo moet er een 'stabiele democratie en rechtstaat' zijn, moet er een goed draaiende economie zijn, moeten de wetten en regels van het land dezelfde zijn als die van de EU en mag de EU geen last hebben van Oekraïne. 'Daar is nog een lange weg voor te gaan. Ze zeggen zelf 72 procent van de voorwaarden van het associatieverdrag met de EU te hebben gehaald', zo meldt Hahn. Dat werd ook opnieuw benadrukt door Igor Zhovkva, die ondervoorzitter is van het kabinet van Zelenski. Het associatieverdrag met de EU, waar Nederland tijdens een raadgevend referendum in 2016 tegen stemde, moet een eerste stap vormen van een mogelijk EU-lidmaatschap.
Lees ook | Dit is Wagner Group: extreem gewelddadige Russische huurlingen
De verwachting van Hahn is dat Zelenski opnieuw zal aandragen dat Oekraïne hard op weg is naar dat lidmaatschap. 'Daarbij zal hij mogelijk ook de schoonmaak binnen zijn overheid aanhalen als het gaat over corruptie.' De afgelopen weken heeft hij namelijk vele functionarissen in het overheidsapparaat weggestuurd. 'En mogelijk sneert hij ook naar het Europees Parlement dat zelf te maken heeft met een corruptierel.'
Sancties en isolatie
Als slotstuk verwacht Hahn ook dat Zelenski meer sancties wil tegen Rusland, dat op 24 februari 2022 een totale inval van Oekraïne begon. 'Dan gaat het om meer sancties, maar ook een verdere isolatie van Rusland.' Het laatste sanctiepakket vanuit de EU dateert inmiddels van december. Dat was al het negende sanctiepakket dat door de EU-lidstaten werd ingevoerd tegen Rusland. Eind deze maand volgt mogelijk het tiende sanctiepakket. Dat zal - symbolisch - rond de jubileumdag van de Russische inval worden gepresenteerd. Het sanctiepakket zal waarschijnlijk een exportstop bevatten voor onderdelen van Russische drones en moet het de ontduiking van eerdere sancties tegengaan.
Meer weten over Oekraïne, Rusland en Oost-Europa? Beluister de podcast Perestrojkast