Lisa Wiersma’s reconstructie van een nachtmerrie

Terug naar de krant

ZAP Met een reconstructie van De Schreeuw en het creëren van mini-tafereeltjes met poppetjes lagen Kunst met een grote K en kunst met een kleine k woensdagavond weer dicht bij elkaar op tv.

Leeslijst
Beeld AVROTROS
Lisa Wiersma reconstrueert ‘De Schreeuw’ van Edvard Munch. Voeg toe aan leeslijst Verwijder van leeslijst Deel artikel Meld een taalfout Download artikel

De concentratie in die grote, blauwe ogen, dat engelengeduld van die engelachtige verschijning, haar vluchtige glimlach als het haar weer gelukt is. Altijd als ik naar Lisa Wiersma kijk, denk ik: deze vrouw zou ook een héél andere carrière kunnen hebben, als meestervervalser. Ze is schilder en onderzoeker, en ze heeft voor Het geheim van de meester (AVROTROS) al eens De Nachtwacht van Rembrandt nagemaakt, Het Melkmeisje van Vermeer. En in twee afleveringen reconstrueert ze dit seizoen ‘De Schreeuw’ van de Noorse kunstenaar Edvard Munch. Een schilderij uit 1893 met daarop een spookachtig figuur voor wat eruitziet als een afgrond, een brug. De lucht is rood, de omgeving tolt en draait. Het is, zegt Lisa Wiersma, „gevoel gevangen in verf”. En om iets vergelijkbaars op karton te krijgen – de ondergrond van De Schreeuw – moet ze begrijpen wat er omging in zijn hoofd.

Haar blik verraadt dat ze nog liever wil weten wat zijn handen deden. Ze kijkt naar zijn verfstreken: ferm. De textuur van de verf: transparant en hier en daar korrelig. Zijn kleuren: cadmium-geel, vermiljoen, het groen van chroomoxide. De verf is aangemaakt met ei-gedragen bindmiddel en caseïne, een restproduct van melk. Dat alles wordt uitgezocht door de mannen om haar heen. De materiaalhistoricus, de restaurator, de materiaaldeskundige. Met wat zij aanleveren gaat zij aan de slag. De conservator van het Noorse museum kleedt het meesterwerk zelfs voor haar uit. „Come and see it in the flesh.” Ontdaan van de lijst mag zij het bestuderen. En nog een keer, als ze erom vraagt. Het kale, naakte schilderij oogt eenvoudig, constateert ze, maar is complex. Fragiel en kwetsbaar is het. „Een nachtmerrie voor de conservator”, zegt de conservator. En, steekt hij haar een hart onder de riem, een nachtmerrie voor degene die het wil namaken.

Woensdagavond zagen we het resultaat. Haar Munch had dezelfde deuken, krasjes, vlekjes en retouches als het origineel. Het leek net zo oud en net zo stoffig. In de rechterhoek parelden de gestolde druppels kaarsvet alsof Edvard Munch ze had gemorst. Reconstructie wordt haar werk nadrukkelijk genoemd. Geen kopie en al helemaal geen reproductie. Je zou mensen maar op ideeën brengen. Mij een raadsel waarom ze dit programma niet Het geheim van de meesteres noemen.

Punniken

Van Kunst naar kunst is een kwestie van een paar zenders verderop zappen. Woensdagavond, rond dezelfde tijd als Het geheim van de meester zien we zeven Nederlanders minstens zo ingespannen en geconcentreerd als Lisa Wiersma punniken op de vierkante centimeter in Klein maar fijn (SBS6). Dit zijn „bloedfanatieke miniatuurbouwers”, zegt de stem van Simone Kleinsma. Ze maken mini-tafereeltjes met poppetjes en zelfgeknutselde attributen op schaal.

Frunniken en fröbelen is het. We zagen het mensen eerder op tv doen met ballonnen, met lego, met dominostenen en, vooruit, met etenswaar. Daar is dus een markt voor. Voor ploeterprogramma’s vol gepriegel. Ik heb me onledig gehouden met de beroepen van de deelnemende miniatuurbouwers. Voegde echt iets toe, vond ik. Er was een goudsmid bij. Een doktersassistent oogheelkunde. Een autotechnicus. Je snapt zo waar ze hun vingervlugheid en vaardigheden vandaan hebben. In iets mindere mate geldt dat voor de speelgoedontwerper – die maakte z’n mini-spulletjes ook met de 3D-printer. De game artist kan vast goed scènes bedenken, en ik denk nog even na over wat de beroepsmatige inbreng is van de coördinator hoogbegaafdheid.

Verder kan ik melden dat de grootste miniatuurbouwer – Michel (44) van nèt geen twee meter – er woensdag uit moest. Ik geloof niet dat dit nou de essentie was van dit programma, maar iets anders schoot me niet te binnen.


Football news:

Newcastle werd gekocht voor de Saoedi ' s door dezelfde dame die de sjeiks naar Man City bracht en de Britse prins verliet voor onafhankelijkheid
De Premier League is van mening dat Saoedi-Arabië de club niet heeft gekocht, Shearer en de fans zijn blij, er is een zware reflectie in de media: de wereld na de verrijking van Newcastle
Tutberidze ' s zoektocht in het paarschaatsen: Tarasova en Morozov veranderde het programma-en Gleichengauz is verdrietig dat zijn ideeën niet paste daar
Russische voetballer-meme-top 2 in uithoudingsvermogen in FIFA 22. Vermoeidheid is een illusie
Een unieke passage door de bouw van de snelste stedelijke Baan F-1: Het wordt voorbereid voor de Grand Prix voor $ 660 miljoen, de start is in 2 maanden
Rangnik zwijgt over Loco, maar spreekt met de Europese media. We analyseren Nikolic ' s ontslag door een monoloog over Red Bull
Fiorentina vraagt 90 miljoen euro voor Vlahovich. Man City, Juventus, Tottenham en Inter bieden voor de Servische Europese topclubs zijn geïnteresseerd in Fiorentina spits Dusan Vlahovic

3:06 Merendeel veehouderijen die stilgelegd waren vanwege muizengif mogen weer open
3:00 Hoe chipbedrijf ASML in een geopolitieke strijd belandde
2:44 Man schiet zeker 22 mensen dood in Amerikaanse staat Maine
1:53 Leiden Film Festival trapt af met nieuwe film van Nicolas Cage
1:52 Zeker zestien doden en tientallen gewonden bij schietpartij in Amerikaanse plaats Lewiston
1:52 Zeker 22 doden en tientallen gewonden bij schietpartijen in Amerikaanse plaats Lewiston
1:49 Huisdokters binden strijd aan om hogere tarieven
1:44 Schutter dringt bowlingbaan binnen in VS, Amerikaanse media: zeker tien doden
1:44 Schutter dringt bowlingbaan binnen in VS, Amerikaanse media: meer dan tien doden
1:44 Schutter dringt bowlingbaan binnen in VS, Amerikaanse media: zeker zestien doden
23:04 Donald Trump krijgt opnieuw boete in New York voor overtreden spreekverbod
22:55 Nederlandse voertuigen rijden meer, stekkerauto bezig met opmars
22:53 CBS: ruim 10 miljoen mensen hebben keuze gemaakt in Donorregister
22:21 Duizenden huishoudens in Culemborg hebben weer gas
22:08 Lisa Wiersma’s reconstructie van een nachtmerrie
21:39 Trump krijgt 10.000 dollar boete voor overtreden spreekverbod
21:38 Wrakingsverzoek in opruiingszaak Willem Engel afgewezen 
21:36 OGC Nice-speler zeven duels geschorst na bericht over conflict Israël-Hamas
21:29 Shell-topman schrapt tweehonderd banen in duurzame energie
21:27 Slot met Feyenoord koploper in CL-groep: 'Dit gebruiken om iets speciaals te doen'
21:26 Shell-topman schrapt 200 banen in duurzame energie
21:04 Xavi Simons schittert met prachtgoal en assist voor Leipzig, PSG doet Milan pijn
20:55 Apple gooit prijs voor streamingdienst Apple TV+ flink omhoog
20:43 Ook blauwtong in Zeeland, waardoor virus nu in alle provincies heerst
20:35 Ook blauwtong in Zeeland, daarmee heerst het virus nu in alle provincies
20:30 Meta verrast met zeer goede cijfers
20:18 Twee mannen opgepakt na kilometerslange achtervolging over A50
20:06 Giménez en Zerrouki beleven droomavond: 'We kunnen geschiedenis schrijven'
20:00 Annus Horribilis 2023 - De laatste stuiptrekking van de schrijvende aap Don Arturo (42)
19:52 Ontslagen bij duurzame energiedivisie van Shell
19:37 Ook oorlogsrecht is een wapen geworden
19:28 OnlyFans verdient miljarden, maar seksuele uitbuiting neemt toe
19:23 ‘Oorlogsmisdaden door Hamas zijn geen vrijbrief voor Israël om die ook te plegen’
19:22 Het positieve nieuws van de afgelopen periode: Slimme badmuts en minder afval
19:21 Ajax-trainer Maduro onder de indruk van Brighton: 'Ik ga andere accenten leggen'
19:21 Vier spelers van Telstar willen niet in shirt met regenboogmotief spelen
19:16 Giménez kan voor Feyenoord ook scoren in de Champions League
19:15 In de Kamer wil hij ‘het systeem bevragen’
19:11 Op de bres voor de maakindustrie in Nederland: ‘We lopen achter’
19:09 Pusic bij debuut als Shakhtar-trainer onderuit tegen Barcelona in CL
19:03 De Australische kangoeroe: icoon of plaag?
19:03 Ajax-coach Maduro onder de indruk van Brighton: 'Ik ga andere accenten leggen'
19:02 Republikein Mike Johnson verkozen tot voorzitter Huis van Afgevaardigden
19:00 Stop de genocide, BDS nu!
18:47 Republikein Mike Johnson verkozen tot voorzitter van Huis van Afgevaardigen
18:44 Overzicht | Israël zou op verzoek van VS willen wachten met start van grondoffensief
18:43 Giménez gidst sterk Feyenoord naar belangrijke zege op Lazio in CL
18:43 AZ-trainer Jansen kijkt uit naar duel met Emery: 'Hij is een prachtig voorbeeld'
18:43 Abel maakt 24 jaar na hit 'Onderweg' comeback met nieuwe muziek
18:35 Vier Telstar-spelers weigeren in regenboogshirt te spelen bij KKD-wedstrijd
18:25 Voetafdrukken dinosaurus ontdekt op strand in Zuid-Engeland
18:17 Onbekende aartsconservatief Mike Johnson nieuwe voorzitter Huis van Afgevaardigden
18:10 Maar waar protesteren deze studenten tegen?
18:08 Na weken van gesteggel is Mike Johnson nieuwe Republikeinse voorzitter Huis
18:05 Apple verhoogt prijs voor streamingdienst Apple TV+ flink
18:01 Dertien Kamerpartijen zeggen nu: 'Koning betaal belasting, net als iedereen'
18:00 Mike Johnson verkozen tot voorzitter Huis van Afgevaardigden
17:56 Maduro erkent dat Steijn moeite had met betoog clubpsycholoog Almere over Ajax
17:49 NRC-redacteur Niki Korteweg is Europees wetenschapsjournalist van het jaar
17:42 Kamer en kabinet erkennen dat jeugdbescherming niet op orde is
17:41 Wielerploeg Jumbo-Visma vindt nieuwe sponsor: kunnen jaren vooruit
17:41 Maduro erkent dat Steijn moeite had met tirade clubpsycholoog Almere City
17:20 Khadija Arib eist dat onderzoek naar gedrag Khadija Arib (voorlopig) geheim blijft
17:20 Leerlingenvervoer in Breda 'ietsjes beter', maar ouders merken er niets van
17:18 Gerommel in de Partij voor de Dieren gaat door in de rechtbank
17:11 Verffabrikant AkzoNobel wil komende jaren écht efficiënt worden
17:11 Rapport: mensen van Afrikaanse afkomst ervaren nog veel racisme in EU
17:11 Rapport: mensen van Afrikaanse afkomst in EU ervaren meer racisme dan eerder
16:57 Kandidaten parlementsvoorzitter VS door Republikeinse draaideur
16:56 Op 50ste verjaardag van kerncentrale Borssele is politieke weerstand verdwenen
16:52 OM eist 22 jaar cel tegen zevende verdachte vergismoord Beuningen
16:50 Advocaat Paul Acda voor half jaar geschorst om rol in Sanderink-saga
16:38 Bijlezen: dit gebeurde vandaag in de oorlog tussen Hamas en Israël
16:35 'Iran wil eenheid uitstralen met Hamas, Hezbollah en Islamitische Jihad'
16:32 In 100 woorden | Waarom is de maan rond (en is dat überhaupt zo)?
16:30 LIVE VOETBAL! Feyenoord - Lazzzioooooooo
16:25 Rotterdamse verbrandingsoven nog zeker jaar buiten werking na brand
16:23 Man valt drie verdiepingen naar beneden in winkelcentrum Eindhoven
16:18 Veltman ziet situatie Ajax met lede ogen aan: 'De gifbeker moet echt leeg'
16:14 Officieel Zweeds woordenboek na 140 jaar eindelijk voltooid
16:08 Taxi in Amsterdam rijdt kinderwagen met baby aan en rijdt door
15:49 Man opgepakt die mogelijk betrokken was bij aanslag op Zweden in Brussel
15:40 Feyenoord begint met Zerrouki en Giménez aan belangrijk CL-duel met Lazio
15:39 Taxi rijdt kinderwagen met baby aan in Amsterdam, verdachte rijdt door
15:37 Corona-ophef achtervolgt BBB: groeipijnen of slechte screening?
15:36 Tweede Kamer veroordeelt leus ‘from the river to the sea’
15:35 Iemand z'n geld kwijt?
15:32 OM eist 22 jaar cel tegen verdachte vergismoord Beuningen
15:31 Judoka De Wit grijpt naast goud op Grand Slam van Abu Dhabi
15:28 Grindpaden en veel bergetappes in Tour de France, wielrensters vier dagen in Nederland
15:28 Grindpaden en veel bergetappes in volgende Tour de France, wielrensters vier dagen in Nederland
15:26 Nederlandse cricketers kansloos onderuit tegen topland Australië op WK
15:14 Nederlandse cricketers kansloos onderuit tegen Australië op WK
15:10 OVV-voorzitter: 'Kabinet had meer twijfel moeten tonen tijdens coronacrisis'
15:09 Cody Gakpo staat voor rentree bij Liverpool na bijna een maand blessureleed
15:05 Ineens gaat het migratiedebat niet alleen over asiel
14:54 Duizenden woningen in Culemborg zitten zonder gas vanwege gaslek
14:52 Twee tips over doodgestoken trucker Hazeldonk, identiteit is nog niet zeker
14:50 'From the river to the sea'-leus is geweldsoproep, vindt Kamermeerderheid
14:50 Tweede Kamer overwegend positief over maatschappelijke diensttijd