Washingtons compromis belooft weinig goeds voor McCarthy en Oekraïne

Analyse

Verenigde Staten Vlak voor middernacht werd een sluiting van de Amerikaanse overheid voorkomen. Huisvoorzitter Kevin McCarthy sloot een deal met de Democraten, maar maakt zijn eigen positie en de steun aan Oekraïne extra kwetsbaar.

Door een deal te sluiten met de Democraten heeft de Republikeinse Huisvoorzitter Kevin McCarthy op het allerlaatste moment een shutdown afgewend. Maar hij loste er drie forse problemen niet mee op. Het sluiten van de federale overheid werd niet verholpen, maar uitgesteld. De Amerikaanse steun aan het door oorlog geplaagde Oekraïne is verzwakt. En zijn eigen positie als voorzitter hangt aan een zijde draadje.

Enkele uren voor de deadline om middernacht, waarop de financiering van de federale overheid geregeld moest zijn, stemden zaterdag zowel het Huis als de Senaat in met een tijdelijke maatregel om de boel anderhalve maand open te houden. Dit voorkomt dat per direct honderdduizenden ambtenaren het werk zouden moeten neerleggen en miljoenen militairen niet meer betaald zouden worden. Voor 17 november moet een structurele oplossing worden gewonden.

Het compromis kwam na dagen van chaos in het Huis. De Republikeinen hebben daar een krappe meerderheid (221 van 435 zetels) en kunnen wetgeving en begrotingen van president Joe Biden blokkeren. Maar voorzitter McCarthy faalde binnen zijn eigen fractie overeenstemming te bereiken over alternatieven voor de overheidsuitgaven. Hij verloor publiekelijk stemming na stemming door rebellerende partijgenoten die drastisch snijden in het federale budget en een einde aan de hulp aan Oekraïne eisten. Een wisselende groep van twaalf tot twintig uiterst rechtse Trump-getrouwen weigerde elke druppel water bij de wijn.

Zaterdag staakte McCarthy zijn pogingen hen te bevredigen en duwde hij met Democratische hulp een tussenoplossing door die Bidens begroting intact laat, op de Amerikaanse hulp aan Oekraïne na. Daar moet nu apart over worden gestemd.

Baan op het spel

President Biden reageerde verheugd op de deal die „een onnodige crisis die nodeloos leed zou hebben berokkend bij miljoenen hardwerkende Amerikanen”. Hij verklaarde ervanuit te gaan dat de Huisvoorzitter „zijn belofte aan de bevolking van Oekraïne houdt en verzekert dat het land op dit kritieke moment de hulp krijgt die het nodig heeft”.

Ruim een jaar voor de presidentsverkiezingen en de herverkiezingsrace van alle afgevaardigden kalft de Republikeinse steun voor Oekraïne af. In het voorjaar van 2022 stemden 59 Republikeinen tegen steun aan de Oekraïense verdediging tegen de Russische invasie. Eerder dit jaar liep dat op tot 70. Tijdens een stemming afgelopen week was de meerderheid van het Republikeinse blok tegen: 117 leden. De Democraten, die de Senaat domineren, zorgen dat de politieke steun voorlopig voldoende blijft. Maar die lijkt nu af te hangen van de verkiezingsuitslag in november 2024.

Acuter dan de hulp aan Oekraïne, heeft McCarthy zijn eigen baan op het spel gezet. Al sinds hij in januari met moeite Huisvoorzitter werd dreigt met name afgevaardigde Matt Gaetz uit Florida hem met een motie van wantrouwen. De vraag is of McCarthy in zijn last minute deal met de Democraten op zaterdag ook heeft bedongen dat zij hem tijdens een stemming over zo’n motie beschermen. Binnen de Democratische Partij heerste al weinig liefde voor McCarthy, maar die is nog verder geslonken sinds hij twee weken geleden een impeachment-onderzoek begon naar president Biden.

McCarthy zelf zei zaterdag. „Als iemand een motie tegen mij wil indienden, kom maar op.” Net als bij zijn handelen de afgelopen dagen kan dit zowel strategie, bluf als wanhoop zijn.