De Europese Commissie wil de opbouw van een groene Europese industrie in een stroomversnelling brengen. Daarom moeten vergunningstrajecten voor de duurzaamheidsindustrie korter, ook als dat ten koste gaat van milieueisen.
Dit artikel is afkomstig uit Trouw. Elke dag verschijnt een selectie van de beste artikelen uit de kranten en tijdschriften op NU.nl. Daar lees je hier meer over.
Het ligt er een beetje aan waar in de Europese Unie je bent, maar dat het krijgen van een vergunning in de duurzaamheidsindustrie lang duurt, dat geldt eigenlijk overal. Zeker twee, maar vaak ook zeven jaar moeten ondernemers wachten tot de overheid hun plannen goedkeurt.
Dat zijn termijnen die de Europese Unie zich niet meer kan permitteren. Wereldwijd is een soort vergroeningsrace begonnen, waarin overheden hun eigen groene industrie steunen. In de Verenigde Staten loopt sinds deze maand de Inflation Reduction Act (IRA), een gigantisch steunprogramma van 360 miljard dollar voor duurzame industrie.
Vaart maken
De Japanse groene transformatieplannen beslaan 140 miljard euro. India heeft onlangs een initiatief gelanceerd om de batterij-productie te verhogen en plannen uit Canada en het Verenigd Koninkrijk staan ook op de rol. Als de Europese Unie in de toekomst nog een serieuze speler wil zijn in de wereldeconomie, moet ze vaart maken.
Die wil is er zeker in Brussel, want het komt mooi samen met een ander doel van de Europese Commissie: nooit meer zo afhankelijk worden van één enkele speler, zoals het was met Russische energie. Op talloze andere gebieden is de EU nu afhankelijk van China, zoals op die van belangrijke grondstoffen voor de groene transitie.
Grondstoffen zelf mijnen
Die grondstoffen moet de EU nu snel zelf gaan mijnen, zo staat in een voorstel uit Brussel dat eerder deze week al via Trouw was uitgelekt. Maar er moet meer gebeuren: om alle doelen te halen die de EU zichzelf heeft opgelegd over zelf op eigen grond opgewekte energie, moeten er snel meer windparken en zonneweides komen, plus waterstof-initiatieven.
Momenteel komt meer dan 90 procent van de onderdelen van zonnepanelen uit China. Dat moet fors omlaag, naar minder dan 65 procent. Dat percentage geldt niet alleen voor zonnecellen, maar voor alle hernieuwbare energie. Om dat snel te verwezenlijken, wil de Europese Commissie dat vergunningsprocedures in deze sectoren nog maar twaalf tot achttien maanden mogen duren, afhankelijk van de grootte van de productie.
Kortere vergunningverlening
Voor projecten die van strategisch belang zijn -dat zijn projecten die de afhankelijkheid van de EU van één enkel land kleiner maken- moet zelfs een nog kortere vergunningverlening zijn, tussen de negen en twaalf maanden.
De Commissie wil dat iedere lidstaat een speciaal bureau inricht om het hele vergunningentraject te coördineren. Neemt dat bureau niet snel genoeg een besluit, dan mag de aanvrager ervan uitgaan dat de vergunning is verleend en van start gaan met zijn project.
De Europese Commissie zegt dat snelheid niet alleen van belang is om de competitie met andere landen te winnen op het gebied van schone energievoorziening, maar ook om de bestaande industrie te helpen. "Veel Europese sectoren, zoals die in meststoffen, staal en cement hebben batterijen, windturbines en CO2-opslag nodig", schrijft de Europese Commissie in het voorstel, waar de lidstaten en het Europees Parlement nog een mening over moeten vormen.
Verdubbeling aantal warmtepompen
Bovendien heeft de EU allerlei ambities geformuleerd: in 2030 moet het aantal warmtepompen zijn verdubbeld bijvoorbeeld en de hoeveelheid zonnecellen in 2025.
In 2050 zal, voorspelt de Europese Commissie, het aantal warmtepompen zijn verzesvoudigd en het aantal elektrische auto's is vijftien keer zoveel als nu.
Omdat de noodzaak om snel een uitstootloze industrie op te bouwen zo groot is, stelt de Commissie ook voor om projecten die van groot publiek belang zijn, zich niet hoeven te houden aan de bepalingen die gelden voor natuur- en milieu. Het bureau dat zich bezighoudt met de vergunning mag besluiten of dat het geval is.
Het Nederlandse kabinet had gisteren meteen een reactie paraat. De regering wil dat de nieuwe regels voor meer sectoren gaan gelden dan alleen die de productiecapaciteit van groene energie versterken. "Het is belangrijk dat voor verduurzaming van de industrie breder wordt gekeken", staat in een schriftelijke verklaring. Nederland wil dat er ook meer ruimte komt voor experimenten voor duurzame innovatie.