EPA
De Russische miljardair Arkadi Volozj bezit een miljoenenpand in Amsterdam, terwijl hij sinds juni op de sanctielijst staat. Door een ingewikkelde eigendomsconstructie via de Britse Maagdeneilanden bleef zijn herenhuis buiten het zicht van de Nederlandse overheid. Dat blijkt uit onderzoek van NRC en De Groene Amsterdammer.
De oprichter van de Russische zoekmachine Yandex kocht de twee delen van het herenhuis in de Vossiusstraat voor in totaal 3,4 miljoen euro in 2018 en 2019. Dat deed hij niet op zijn eigen naam, maar via het bedrijf Paraseven Limited.
Door het gebruik van zo'n offshore vennootschap bleef zijn eigendom onopgemerkt voor het team van Nederlandse ambtenaren dat afgelopen maanden naar bezittingen zocht van Russen op de sanctielijst. Het ministerie van Binnenlandse Zaken liet deze week nog weten dat er nul signalen waren over vastgoed.
Herenhuis bevriezen
"Het verrast mij totaal niet dat nu toch blijkt dat er wél vastgoed van dit soort Russen in Nederland is", zegt Heleen over de Linden, advocaat en sanctie-expert. "Het is wel opmerkelijk dat zoiets meestal ontdekt wordt door journalisten en niet door de overheid. Dat was ook zo toen De Gelderlander de rol van Nederlandse bedrijven bij de bouw van de Krimbrug ontdekte."
Nationaal sanctiecoördinator Stef Blok gaf in zijn eindrapport in mei aan dat het niet makkelijk is om Russen op te sporen die zich achter ingewikkelde eigendomsconstructies verschuilen. "Vanwege de internationale component zijn deze constructies zeer lastig te ontwarren voor nationale actoren belast met naleving, toezicht en handhaving van sancties."
Volgens Over de Linden moet het herenhuis van Volozj bevroren worden nu duidelijk is dat het van een persoon op de sanctielijst is. "Dat betekent dat het niet verkocht mag worden, maar ook bijvoorbeeld niet verhuurd of verbouwd."
Yandex
Een van de redenen dat Volozj op de sanctielijst staat, is omdat zijn zoekmachine Yandex kritische berichtgeving over de oorlog in Rusland zou censureren en Kremlinpropaganda juist zou promoten. Daarnaast steunt hij volgens de EU het Kremlin in de oorlog. Nadat hij op de sanctielijst was geplaatst stapte hij op als topman van het internetbedrijf.
Yandex is op papier in Nederland gevestigd. Het is onduidelijk of de Nederlandse overheid bezittingen of tegoeden van het bedrijf heeft bevroren. Het ministerie van Buitenlandse Zaken wijst erop dat het bedrijf "niet op de EU-sanctielijst staat en dat Arkady Volozj afstand heeft gedaan van zijn stemrechten in het bestuur van Yandex".
Finland heeft in augustus wel bezittingen van de Finse tak van Yandex bevroren, schreef de zakenkrant Helsingin Sanomat eind september. Het gaat onder meer om een datacentrum en een taxidienst.
"Het is kwalijk dat verschillende EU-landen anders lijken om te gaan met de sancties", zegt Over de Linden. "Brussel wil dat de landen daarin één lijn trekken."