Russische hackgroepen blijven Oekraïne bestoken met digitale aanvallen. Daarbij lijkt het erop dat ze steeds beter worden in het ontwikkelen van digitale wapens, blijkt uit nieuw onderzoek van internetbeveiligingsorganisatie ESET Nederland.
En dat baart directeur Dave Maasland van ESET Nederland zorgen. 'Rusland is de laatste maanden een soort verbeterd digitaal wapenarsenaal aan het inzetten. Daarbij lijken ze een bepaald ritme te hebben gevonden, en beter te zijn geworden in het ontwikkelen van die wapens', zegt de directeur van de internetbeveiligingsorganisatie.
Wipers
Rusland zet daarbij zogeheten wipers in. Dat zijn wapens die data uitwissen, waardoor systemen kapotgaan. 'Ze doen twee dingen: enerzijds zetten ze oude wipers in die ze tijdens de invasie hebben ingezet. Die passen ze dan aan in de hoop dat ze effectiever zijn. Anderzijds hebben we twee nieuwe wipers gezien, waarvan één in een soort nieuwe programmeertaal. Dat is verontrustend, want die is makkelijker aan te passen aan verschillende systemen', legt Maasland uit.
Lees ook | Russische hackers vallen Gronings ziekenhuis aan
Ook lijken de Russen hun fysieke aanvallen te coördineren met cyberaanvallen. Maasland: 'In oktober werd een digitale aanval ingezet op een Oekraïens energiebedrijf, exact op hetzelfde tijdstip dat men ook fysiek die energiecentrales aan het aanvallen was. Of daar echt coördinatie tussen is weten we niet, maar wel dat het militaire doel hetzelfde is.'
Aanval van binnenuit
Rusland probeert al sinds 2014 vitale infrastructuur digitaal aan te vallen. Volgens de ESET-directeur komt dat doordat die infrastructuur fysiek vrij weerbaar is. Daarom, beweert hij, proberen de Russen die vitale gebouwen nu van binnenuit aan te vallen. 'Als zo'n aanval eenmaal succesvol is, is de impact meteen voelbaar in de maatschappij. Dat is ook de reden dat we dit soort aanvallen in de gaten houden.'
Lees ook | Onveilige software bemoeilijkt cybersecurity in Nederland
Maasland onderschat de Russen niet op cybergebied. 'In de afgelopen zes jaar voor de oorlog hebben we acht wiper-incidenten gezien. In deze oorlog heeft Rusland al 56 wiperaanvallen uitgevoerd. Wat de Russen laten zien is best indrukwekkend. Als deze ontwikkeling verder gaat is dat een reden tot zorg voor westerse organisaties.'
Sandwurm
Eén van de groeperingen die Maasland zorgen baart is Sandworm. 'Ik durf wel te zeggen dat dat de meest beruchte is. Die wordt rechtstreeks gelinkt aan militaire inlichtingen- en veiligheidsdiensten, de special forces onder de beveiligingstroepen. Dus ja, als je die op je gericht krijgt, word je daar niet vrolijk van.'
Toch kunnen we ons hier volgens Maasland tegen wapenen. Daarbij is internationale samenwerking cruciaal. 'Je moet je verdediging opbouwen in lagen. We zien in Oekraïne dat dat wel kan. Maar de Oekraïners zeggen ook: zonder hulp van onze partners zou dit nooit kunnen. Dus voor westerse vitale infrastructuur is er echt nog wel werk aan de winkel.'
Volg hier ons liveblog over de oorlog in Oekraïne