De thermisch gereinigde grond (TGG) in de nieuwe zeedijk bij Perkpolder levert geen risico's op voor de gezondheid van omwonenden. Die maken zich wel grote zorgen en daarom moet er beter met hen worden gecommuniceerd.
Voor de tweede keer in vier jaar tijd heeft het RIVM een inschatting gemaakt van de risico's van TGG voor de omgeving van de zeedijk in Perkpolder. Die is in 2015 aangelegd met grond die onder hoge temperaturen is verhit om schadelijke stoffen eruit te halen. Na aanleg van de dijk heeft Rijkwaterstaat ontdekt dat zouten en metalen die in de grond zijn achtergebleven doorlekken naar het oppervlaktewater en het ondiepe grondwater naast de dijk.
Uit rapporten die het RIVM vanochtend heeft gepubliceerd blijkt dat de verontreinigingen uit de TGG geen risico's veroorzaken voor de gezondheid van omwonenden. Een aantal stoffen is van nature al aanwezig in de omgeving of de concentraties zijn zo laag dat ze geen effect hebben.
Niet alle moestuinen in de omtrek zijn even schoon, maar dat komt niet door de TGG. Ongeveer een derde van de moestuinpercelen is geschikt als moestuin, uit de rest moet met mate worden gegeten. Dat heeft met TGG niet zoveel te maken, maar meer met stoffen als PFAS en gebromeerde brandvertragers.
Niet elke dag zwemmen
Het is veilig om op de dijk te wandelen en in het oppervlaktewater te zwemmen. Het RIVM gaat dan uit van 25 zwemdagen per jaar gedurende een heel leven. Dat is niet slecht voor je gezondheid. Vanwege de PFAS kan elke dag zwemmen wel gevolgen hebben voor de gezondheid, maar het onderzochte water is geen officiële zwemwaterlocatie, dus het is onwaarschijnlijk dat iemand dat doet. Het Rijksinstituut raadt wel aan de zwemwaterlocaties in de buurt te onderzoeken, vanwege PFAS die richting natuurgebied De Vogel kan stromen. Tot nu toe geldt daarvoor geen negatief advies.
Het grondwater - er is bij de dijk een zoetwaterbel - kan worden gebruikt om landbouwgewassen te besproeien en als drinkwater voor vee, de zoute sloten naast de dijk uitgezonderd. Op de dijk, die is afgedekt met een toplaag waarin geen TGG zit, kan ook vee grazen. Het grond- en oppervlaktewater direct naast de dijk is zout en daarom niet geschikt voor de landbouw. Ook is het beter om honden niet uit de sloten te laten drinken of erin te laten zwemmen.
Niet alles koek en ei: PFAS en arseen
Dat niet alles koek en ei is, heeft dus niet zoveel te maken met de TGG. In de omgeving van de dijk zijn ook stoffen als PFAS, dioxines en arseen aangetroffen. Het is onwaarschijnlijk dat die uit de TGG komen. Het ligt voor de hand dat de PFAS uit de Westerschelde komt. Het RIVM raadt daarom af zelfgevangen vis uit het gebied te eten, geheel in lijn met het rapport over de effecten van PFAS op voedsel uit de Westerschelde, dat ook vanochtend is gepubliceerd.
Behalve de risicoinschatting heeft het RIVM ook een belevingsonderzoek gepubliceerd. Daarvoor is gesproken met bewoners, agrariërs, ondernemers en bestuurders uit de buurt. Zij maken zich vooral zorgen over de gezondheidseffecten op langere termijn. De meesten zien het liefst dat de dijk met TGG weer wordt afgegraven. Die oplossing stelt ze het meest gerust. Overigens heeft van alle mogelijke oplossingen om het effect van TGG te beperken dat afgraven het meeste impact. Het RIVM waarschuwt dat in dat geval het rondwaaien van stof moet worden voorkomen.
Betere communicatie
Het negatieve beeld over de dijk en de TGG hangt ook samen met andere ontwikkelingen. Er is onvrede over het Plan Perkpolder waarmee de gemeente Hulst de omgeving aantrekkelijker wil maken voor toeristen. Bewoners voelen zich te weinig betrokken. Ook vinden ze dat hun zorgen over de dijk niet serieus worden genomen.
Het RIVM raadt aan de communicatie te verbeteren door heldere en eerlijke informatie en het erkennen dat eerder zaken mis zijn gegaan.