Internetproviders, de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ), het Persvrijheidsfonds en burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom stappen naar het Europese Hof van Justitie vanwege de blokkade van Russische staatsmedia. Na de Russische inval in Oekraïne besloten de Europese regeringsleiders dat RT en Sputnik in de gehele Europese Unie moeten worden geblokkeerd.
"We zijn geen fans van RT en Sputnik", benadrukt Thomas Bruning, de secretaris van de NVJ. "Het is staatspropaganda. Maar als regeringsleiders zelfstandig informatie kunnen verbieden, raakt dat de democratische rechtsstaat als geheel."
"Dit besluit is genomen met paniek en haast", zegt Anco Scholte ter Horst van Freedom, een van de providers die deelneemt aan de rechtszaak. "Het is niet proportioneel en zet de deur open voor meer van dit soort blokkades."
Nieuwe regel
Binnen een week na de inval in Oekraïne besloten de EU-buitenlandministers tot de gezamenlijke blokkade van RT en Sputnik. Beide kanalen zijn dan ook bedoeld om de westerse publieke opinie te beïnvloeden, zegt correspondent Geert Groot Koerkamp. "Er is het Kremlin veel aan gelegen om die publieke opinie te bespelen."
Na enige onduidelijkheid over de reikwijdte van het verbod hebben de meeste Nederlandse providers niet alleen de zenders uit hun pakket gehaald, maar in de meeste gevallen ook de bijbehorende websites geblokkeerd. Ook in onder meer Duitsland, Spanje, België en Italië kozen een of meer providers voor een blokkade, merkten NOS-correspondenten. Overigens boden de meeste Nederlandse providers de zender al niet meer aan.
De manier waarop dat verbod tot stand kwam, is journalistenvakbond NVJ een doorn in het oog. "Het is aan regeringen en parlementen om met regelgeving te komen, en vervolgens moeten rechters en media-autoriteiten die regels toepassen", zegt Bruning. "Nu zeggen ministers eigenhandig: we bedenken een nieuwe regel, en we passen hem meteen toe. "
Netneutraliteit
Los daarvan gaat de maatregel erg ver, vinden de partijen achter de rechtszaak. "De wetgever heeft tegen ons gezegd dat wij als provider neutraal moeten zijn en ons niet met de inhoud mogen bemoeien", zegt Scholte ter Horst. "Dit zou de eerste keer zijn dat dat principe van netneutraliteit wordt aangetast vanwege desinformatie. Dit is een gevaar voor het open internet
Bruning: "Met een verbod voorkom je dat iederéén die informatie kan opvragen, ook wetenschappers en journalisten."
Niet alleen Freedom doet mee aan het proces, ook hosting- en internetproviders als BIT, MijnDomein en A2B hebben zich aangesloten. Grote partijen als KPN en Ziggo ontbreken.