Dat de Britse premier Liz Truss een modderfiguur heeft geslagen bij de presentatie van de financiële plannen vorige week mag geen geheim heten, maar haar positie binnen de Conservatieve partij staat flink onder druk. De peilingen zijn dramatisch en het Britse pond heeft het zwaar te verduren gekregen.
Hoofd van Rabo Research Menno Middeldorp durft gerust te spreken van een dramatische week voor de Britse valuta, die op het laagste niveau ooit stond waardoor de Bank of England zich genoodzaakt zag om in te grijpen. 'Qua wisselkoers is de valuta aardig teruggekomen', duidt Middeldorp. 'Maar we zien wel dat de rentes hoger zijn dan vóór het incident. Dus de ingreep heeft zich vooral geuit in een hogere rente.'
Lees ook | 'Financiële markten zijn opgelucht dat Truss terug in haar hok is'
Ook noemt Middeldorp de zogeheten credit default swap (CDS), een instrument om de kredietwaardigheid te waarborgen, 'en die zijn ook flink hoger'. En dat is een reactie van het terugkomen op de plannen van Truss, zo stelt hij. 'Een deel daarvan dan, maar ik denk dat de boodschap voor de markt daaruit niet zozeer de 2 miljard die daar mee gemoeid gaat is, maar het geeft wel aan dat ze in ieder geval niet helemaal losstaan van de werkelijkheid. En daar leek het wel op. Ze luisteren nu dus gedeeltelijk, en dat geeft een beetje het gevoel dat het parlement Truss en consorten tot rationaliteit kan dwingen.'
Eieren voor haar geld
Financial Times-journalist Simon Kuper echter denkt dat er ook een politieke reden achter zit. 'De reden voor de ommezwaai is zowel economisch als politiek'. zegt hij. Kuper onderschrijft daarbij ook de theorie van Middeldorp dat markten uitzonderlijk slecht hebben gereageerd op de plannen. 'Ze accepteren niet dat het Verenigd Koninkrijk geld blijft drukken. Dan vluchten ze uit Britse assets.'
Lees ook | Britse minister van Financiën blaast belastingplannen af
Ook de politieke reacties hebben meegespeeld in het besluit, denkt Kuper. 'Zowel een meerderheid van de bevolking als van haar eigen partij was niet blij met de lagere belastingen, op een moment dat het grootste gedeelte van de bevolking ontzettend veel pijn lijdt.'
Positie van Truss op het spel?
Volgens Kuper staat de positie van Truss binnen de Conservatieven dan ook op het spel. 'Op het partijcongres van de Conservatieven wordt nu zelfs serieus gesproken over het mogelijk vervangen van Truss. Ze staan momenteel 33 punten achter op de Labour-partij in de laatste peilingen, dus het is nog maar de vraag of ze het tot de verkiezingen over twee jaar redt.'
Kuper vervolgt: 'Het is een verschrikkelijke afgang voor haar. Het is haar eerste daad als premier, en ze zit er pas een maand. Haar eerste plan wordt zowel door de markten als de opiniepeilingen verworpen en vervolgens krabbelt ze terug. Slechter kan het er niet uitzien: ze heeft niets positiefs gedaan en haar pogingen om het pakket te verkopen in de media waren ook gênant te noemen. De indruk die ze heeft gemaakt is verschrikkelijk slecht, en ze begon al zonder steun.' Hij benadrukt dat er bij Truss geen sprake was van een 'golf van optimisme zoals bij Johnson', en dat dat te merken is: 'Ze is niet gekozen door haar eigen parlementariërs, maar door 80.000 Conservatieve leden.'