Australische onderzoekers hebben een stof geïdentificeerd die baby's met een verhoogd risico op wiegendood kan opsporen voordat dit noodlot toeslaat. "Als men meer inzicht heeft in welke kinderen kwetsbaar zijn, is het een eerste grote stap naar het verder voorkomen van deze tragische gebeurtenis", aldus kinderarts Adèle Engelberts van Expertisegroep Wiegendood.
Wiegendood, of sudden infant death syndrome (SIDS), is het plotselinge overlijden van een ogenschijnlijk gezonde baby. Kenmerkend voor wiegendood is dat het gebeurt tijdens de slaapperiode en dat er geen duidelijke verklaring gevonden wordt. Wiegendood komt met name voor na de eerste levensmaand en voor de eerste verjaardag.
Momenteel treft wiegendood ongeveer vijftien tot twintig kinderen per jaar in Nederland. Ook na het eerste levensjaar kan een kind onverwachts overlijden zonder duidelijke oorzaak, maar dit is nog zeldzamer. Na het eerste jaar noemt men het sudden unexpected death in childhood (SUDC).
Er wordt aangenomen dat SIDS niet te wijten is aan één factor, maar aan een samenloop van meerdere oorzaken waarbij zowel een extra kwetsbaarheid van het kind, het ontwikkelingsstadium waarin het kind verkeert als een uitlokkende factor (bijvoorbeeld buikligging) een rol speelt . Wetenschappers vermoeden dat met name niet goed wakker worden als je in de problemen komt - de zogenoemde arousal - een belangrijke rol speelt.
“Een ogenschijnlijk gezonde baby die in slaap valt en niet meer wakker wordt, is de nachtmerrie van elke ouder.”Carmel Harrington
Het medisch tijdschrift The Lancet publiceerde afgelopen week een studie die werd uitgevoerd onder leiding van dr. Carmel Harrington. Harrington verloor 29 jaar geleden haar kind aan wiegendood, waarna zij haar carrière wijdde aan het vinden van antwoorden voor deze aandoening.
De Australische studie toont een verband aan tussen de hoeveelheid van het enzym butyrylcholinesterase (BChE) in het bloed en wiegendood bij baby's.
Dat enzym, BChE, speelt een rol bij het onwillekeurige zenuwstelsel. Het speelt daarom waarschijnlijk ook een rol bij de wekreflex van baby's. Dat zou volgens Harrington verklaren waarom sommige baby's minder goed reageren op de risicofactoren van wiegendood - en dus niet wakker worden.
"Een ogenschijnlijk gezonde baby die in slaap valt en niet meer wakker wordt, is de nachtmerrie van elke ouder", aldus Harrington. "Het is belangrijk dat er nu iets is gevonden dat wellicht in de toekomst kan helpen identificeren welke kinderen risico lopen."
Analyse van hielprikkaartjes
De onderzoekers analyseerden de kleine hoeveelheid bloed in 722 hielprikkaartjes voor hun bepaling van de biomarker. Alleen de monsters waarvoor ouders goedkeuring hadden gegeven, werden voor het onderzoek gebruikt.
De hoeveelheid BChE werd gemeten bij baby's die overleden door wiegendood (67 monsters) en baby's die zijn overleden door een andere oorzaak (41 monsters). Deze monsters werden vergeleken met de bloedmonsters van tien levende baby's met dezelfde geboortedatum en hetzelfde geslacht.
“Vermijden van buikslapen, onveilig bedmateriaal, overmatige warmte of meeroken tijdens de zwangerschap leidde tot flinke daling van wiegendood.”
Uit het onderzoek blijkt dat de BChE-niveaus significant lager waren bij baby's die overleden aan wiegendood in vergelijking met levende baby's en baby's die overleden door een andere doodsoorzaak. Dat maakt BChE volgens de onderzoekers een mogelijke biomarker voor het opsporen van een verhoogd risico op wiegendood vóór het overlijden van een baby.
Grote daling wiegendood sinds jaren tachtig
Om de kans op wiegendood te verkleinen, worden ouders al tientallen jaren door kraamverzorgenden en consultatiebureaus gewezen op mogelijke risicofactoren, waaronder het op de buik slapen van de baby, onveilig bedmateriaal, overmatige warmte of meeroken tijdens de zwangerschap of na de geboorte. Dit heeft geleid tot een grote daling van wiegendood, dat eind jaren tachtig nog ruim tweehonderd baby's per jaar trof in Nederland.
Maar naast het proberen deze uitlokkende factoren te vermijden is er nu een mogelijkheid om meer inzicht te krijgen in waarom bepaalde kinderen gevoelig zijn voor deze factoren, zodat er meer gerichte adviezen gegeven kunnen worden.
Een grote eerste stap
Volgens Adèle Engelberts, secretaris Expertisegroep Wiegendood (EGW) van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde en kinderarts in het Zuyderland Medisch Centrum, is het een belangrijk onderzoek dat door Harrington en haar collega's is uitgevoerd.
"Wel is het zaak dat er meer informatie komt over hoe vaak er een verlaagd BChE voorkomt bij baby's, daarvoor heb je een grotere groep nodig dan de zeshonderd baby's in dit onderzoek. Ook is nog weinig bekend over de precieze rol van deze stof, maar het kan mogelijk het proces dat uitmondt in een wiegendood helpen verklaren. Als men meer inzicht heeft welke kinderen kwetsbaar zijn, is het hopelijk een eerste grote stap naar het verder voorkomen van deze tragische gebeurtenis."
Deze inhoud kan helaas niet worden getoond
Wij hebben geen toestemming voor de benodigde cookies. Aanvaard de cookies om deze inhoud te bekijken.