Omstreden Rus blijft buiten sancties met bezit in Amsterdam

Offshore-constructie Een Russische miljardair bezit ondanks de internationale sancties een woning in een dure Amsterdamse buurt.

De Russische miljardair Arkadi Volozj bezit nog steeds een pand in Amsterdam, terwijl hij onder de sancties van Europese Unie valt. Door een eigendomsconstructie bleef Volozj, oprichter van Russische zoekmachine Yandex, buiten het zicht van de Nederlandse overheid. Daardoor heeft Nederland nog geen beslag gelegd op zijn woning.

Volozj kocht het pand aan de Vossiusstraat in twee etappes, in 2018 en 2019. Hij betaalde 3,4 miljoen euro voor het herenhuis pal naast het Vondelpark, blijkt uit onderzoek van NRC en De Groene Amsterdammer met hulp van het Offshore Kenniscentrum.

De in Tel Aviv woonachtige Rus kocht het huis via Paraseven Limited. Het bedrijf is gevestigd in Tortola op de Britse Maagdeneilanden, een eilandstaat die bekend staat om zijn gebrek aan transparantie. Door slordigheid van Volozj is via de notariële akte te achterhalen dat hij de eigenaar is.

Sinds juni staat Volozj op de sanctielijst van de Europese Unie. Volgens Brusselse ambtenaren steunt hij het Kremlin in de oorlog in Oekraïne. De zoekmachine van het bedrijf waar hij op dat moment nog topman was, promoot propaganda en filtert kritische zoekresultaten weg, is het verwijt.

EU-lidstaten worden geacht alle bezittingen van gesanctioneerde Russen in kaart te brengen en te bevriezen. Finland bevroor in augustus de aandelen en het inkomen van de Finse tak van Yandex, schrijft zakenkrant Helsingin Sanomat. Volozj was toen al afgetreden als topman van het bedrijf. Onder de Finse activiteiten vallen onder meer een taxidienst en een datacentrum.

Minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken, CDA) schreef meermaals in brieven aan de Tweede Kamer dat er geen signalen zijn dat sanctioneerde Russen vastgoed bezitten in Nederland. Een woordvoerder laat weten tot op heden geen aanwijzingen te hebben ontvangen. Nationaal sanctiecoördinator Stef Blok concludeerde in zijn eindrapport in mei dat de Nederlandse vastgoedmarkt nauwelijks interessant zou zijn voor Russische gesanctioneerden. Wel merkte hij op dat het niet altijd makkelijk is de echte eigenaar van een buitenlandse vennootschap te achterhalen. Dat de Nederlandse overheid hierdoor gesanctioneerden mist, blijkt in het geval van Volozj.

Volozj heeft via een familietrust nog 8,6 procent van de aandelen in het internetbedrijf dat hij oprichtte, meldde het bedrijf in juni aan het Russische nieuwsagentschap Tass. Dat is goed voor 45,3 procent van het stemrecht van het statutair in Nederland gevestigde Yandex. Het bedrijf staat zelf niet op de sanctielijst. Of de Nederlandse overheid desondanks net als de Finse overheid tegoeden of bezittingen van Yandex heeft bevroren of gaat bevriezen is onduidelijk.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken laat per e-mail weten dat „het niet mogelijk is om in te gaan op individuele gevallen en aan te geven of er bezittingen zijn bevroren vanwege de toezichtvertrouwelijkheid van die informatie”. Verder wijst het ministerie erop dat het bedrijf Yandex als zodanig niet op de EU-sanctielijst staat en dat Arkadi Volozj afstand heeft gedaan van zijn stemrechten in het bestuur van Yandex. Het internetbedrijf en de miljardair zelf waren niet bereikbaar voor commentaar.

Dit is het eerste artikel over het gebruik van offshore vennootschappen op de Nederlandse vastgoedmarkt. Later deze week meer. De publicatie is tot stand gekomen met steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten (fondsbjp.nl)