Amsterdammers zullen de komende jaren meer geld kwijt zijn aan de Onroerendezaakbelasting (OZB) en parkeren. Daar komt een 'isolatie-offensief' voor terug en er wordt flink in de wijken Noord, Zuidoost en Nieuw-West geïnvesteerd door middel van 'Masterplannen'.
Dat blijkt uit het vanochtend gepresenteerde coalitieakkoord van de PvdA, GroenLinks en D66. De partijen laten weten dat het akkoord 'in goede sfeer tot stand kwam' en dat er 'scherpe keuzes' zijn gemaakt.
Er komen negen wethouders, elke partij levert er drie. Opvallende nieuwkomers zijn voormalig NPO-bestuurder Shula Rijxman (D66) die wethouder publieke gezondheidszorg wordt, en bestuursvoorzitter van woningbouwvereniging Rochdale Hester van Buren (PvdA) die financiën op zich gaat nemen.
Ondanks de financiële tegenvallers de afgelopen jaren door de coronacrisis, wil het nieuwe stadsbestuur blijven investeren in de stad. Maar daarvoor staan er wel wat pittige lastenverhogingen in het akkoord.
Met name de hogere OZB (de gemeentelijke belasting voor woningeigenaren) heeft een grote invloed op de begroting. De stad krijgt er hierdoor vanaf 2023 jaarlijks 52,5 miljoen euro bij. Volgens de nieuwe coalitie is de OZB 'verhoogd richting het gemiddelde van de vier grote steden'. Om welk percentage het voor individuele huizenbezitters gaat, wordt uit het akkoord nog niet duidelijk.
Het aantal gebieden waar betaald moet worden voor parkeren gaat opnieuw omhoog. Dat de gemeente dat wilde, bleek de afgelopen jaren al verschillende keren. Het aantal wijken in Nieuw-West is dit jaar al uitgebreid. Zuidoost ontsprong de dans nog vanwege de coronacrisis, maar daar komt vanaf 2024 verandering in. Dat geldt ook voor de overgebleven buurten in Nieuw-West waar nu nog geen betaald parkeren geldt.
Specifieke wijken worden in het akkoord niet genoemd, maar de coalitiepartijen omschrijven ze als 'daar waar de auto een te groot beslag legt op de openbare ruimte en de parkeerdruk'. Het zou dan gaan om een parkeerdruk die 'aan de 90 procent raakt'. Dat betekent dat negen op de tien parkeerplekken bezet zijn. Het levert de gemeente jaarlijks 17,4 miljoen euro op. Ook worden bepaalde parkeervergunningen binnen de ring duurder, worden tijden waarin er betaald moet worden voor parkeren uitgebreid en moet er in het centrum ook in de nacht betaald worden voor parkeren.
De afvalstoffenheffing, waarmee de gemeente het ophalen van afval betaalt, zal wel lager worden. Op dit moment is dat nog 331 euro voor een eenpersoonshuishouden en 441 euro voor een meerpersoonshuishouden. Wat het straks wordt, is nog niet bekend. Wel gaat het de gemeente jaarlijks 10 miljoen euro kosten. De afgelopen jaren zorgden afval op straat en volle vuilcontainers regelmatig voor kritiek van bewoners. De gemeente wees er juist op dat dat de hoeveelheid afval door de coronacrisis flink was gestegen en dat dat extra geld kostte.
De formule voor het woningbouw, 40-40-20, blijft. Daarbij is van alle nieuwe woningen 40 procent sociale huur, 40 procent middeldure huur en 20 procent koop. De nieuwe wethouder Woningbouw, Reinier van Dantzig (D66), sprak zich eerder juist uit tegen die formule omdat hij het aantal sociale huurwoningen te hoog vond.
Het nieuwe stadsbestuur zal bij het Rijk vragen om de huurprijzen in het middensegment te reguleren. Ook wordt gekeken naar sociale koop en het geven van voorrang bij koopwoningen aan leraren en andere maatschappelijke beroepen.
Het blijft de bedoeling om jaarlijks 7500 nieuwe woningen te bouwen. Ook moet er een 'goede mix in woninggrootte' komen. Voor singles, jongeren en studenten wil de gemeente vaker 'gedeelde voorzieningen'. Gezinnen moeten daarentegen wel voldoende ruimte blijven krijgen. Zogenoemde circulaire flex-woningen worden als een tijdelijke oplossing gezien.
Tegenover de lastenverzwaringen staat ook een aantal grote investeringen. Zo lanceert de gemeente samen met woningcorporaties en heen 'grootschalig isolatie-offensief'. Wijken waarin woningen met een slecht energielabel staan, krijgen als eerst aandacht. Daar wordt bijvoorbeeld enkel glas vervangen. Vorig jaar bleek uit onderzoek van onderzoeksplatform Investico en AT5 dat 40.000 corporatiewoningen nog altijd slecht zijn geïsoleerd. Het offensief kost de gemeente vanaf 2023 jaarlijks 32 miljoen euro.
Ook voor de zogenoemde Masterplannen wordt veel geld uitgetrokken. Het gaat om investeringen in Nieuw-West, Zuidoost en Noord. Samen met de aanpak van de binnenstad kost het de gemeente vanaf volgend jaar jaarlijks 70 miljoen euro. Bewoners, lokale ondernemers en betrokken maatschappelijke organisaties moeten over de invulling en uitvoering van de plannen gaan.
De drie partijen denken dat er door het stijgende aantal toeristen meer toeristenbelasting binnenkomt. Na 2025 moet het om 12,5 miljoen gaan en vanaf 2026 om 22,5 miljoen. Mocht dat aantal achterblijven, dan gaat de toeristenbelasting omhoog.
Tegelijkertijd erkent de nieuwe coalitie dat toeristen voor overlast kunnen zorgen. "Toeristen en bezoekers die naar Amsterdam komen om te genieten van onze historische stad, ons rijke
cultuuraanbod, de culinaire verscheidenheid en voor evenementen en congressen zijn welkom, maar
we proberen overlastgevend sprinkhaantoerisme zoveel mogelijk te weren."
Ander opvallend punt uit het akkoord: de OBA Next zal niet meer op de Zuidas worden gebouwd. De bibliotheek komt in plaats daarvan in stadsdeel Zuidoost te staan. Een reden wordt in het coalitieakkoord niet genoemd, maar het zal de stad wel tien miljoen euro opleveren doordat de grond daar minder duur is.
"We kunnen niet alles", zeggen de coalitiepartijen in een toelichting, "maar in de keuzes die we maken staan solidariteit, kansengelijkheid en de sterkste schouders de zwaarste lasten voor ons centraal. Tegelijkertijd dienen we te blijven investeren in de duurzame toekomst van een stad die verantwoord groeit. Hierdoor blijft Amsterdam ook na ons 750-jarig jubileum die sociale stad waar het fijn wonen, werken en verblijven is voor iedereen."