Nederlandse landmacht gaat meer samenwerken met Duits leger: hoe zit dat?

De 13 Lichte Brigade gaat samenwerken met het Duitse leger. Daarmee sluit ook de derde en laatste Nederlandse gevechtsbrigade zich aan bij de Duitse troepen.

De Nederlandse landmacht werkt al langer samen met ons buurland. In 1995 werd het Duits-Nederlandse legerkorps opgericht en in 2014 voegde de eerste gevechtsbrigade, de 11 Luchtmobiele Brigade, zich bij het Duitse leger. Twee jaar later kwam daar 43 Gemechaniseerde Brigade bij.

"De 13 Lichte Brigade is lichter dan de 43 Gemechaniseerde Brigade, maar zwaarder dan de 11 Luchtmobiele Brigade", zegt kapitein Folko Sikkema. Hij doelt op de materiële inzetbaarheid van de brigades. De 13 Lichte Brigade heeft meer gepantserde (wiel)voertuigen en is daardoor snel inzetbaar.

Niet alle Nederlandse militairen van de gevechtsbrigade zullen door de nieuwe samenwerking in Duitsland gaan werken. Er zullen wel wat mensen naar Duitsland gaan en ook zal een aantal Duitsers in Nederland gaan werken. De voertaal wordt hoogstwaarschijnlijk Engels, verwacht Sikkema. "Maar het is natuurlijk altijd handig om een woordje Duits te spreken."

De trainingen en opleidingstrajecten zijn wel in Duitsland. Daar is volgens Sikkema veel meer ruimte. De locaties zijn geschikter voor bepaalde oefeningen. "Maar er komt geen totale verhuizing van de hele brigade."

Mede vanwege die trainingsdoeleinden breidt Nederland de samenwerking met het Duitse leger uit. Volgens Sikkema kunnen we veel van de Duitse troepen leren en zij ook van ons. "De afgelopen jaren is de samenwerking heel effectief gebleken en dat zetten we nu voort. De voordelen zitten 'm vooral in beter op elkaar ingespeeld raken en meer kunnen bereiken tijdens eventuele inzet van de gevechtseenheden."

Volgens kapitein Sikkema vraagt de samenwerking om meer coördinatie. "Maar de voordelen wegen op tegen de nadelen. Alleen ga je sneller, maar samen kom je verder." De samenwerking is volgens Sikkema een logisch vervolg op successen uit het verleden.

De Nederlands-Duitse samenwerking wordt alleen nog maar inniger. Die wordt "echt geen halt toegeroepen", zegt de kapitein. Ook niet op de langere termijn: "Deze samenwerking is echt de juiste."

Bovendien heeft Nederland Duitsland nodig om aan de eisen van de NAVO te voldoen. Volgens NAVO-afspraken moet iedere lidstaat 2 procent van het bruto binnenlands product (bbp) uitgeven aan defensie. Nederland komt daar door bezuinigingen al jaren niet aan. "Ons land heeft dan ook maar een klein defensieapparaat", zegt Sikkema. "Maar samen met Duitsland halen we de NAVO-norm wel."

Dat betekent niet dat Duitsland volledige zeggenschap krijgt over de Nederlandse troepen. Sikkema: "We zijn gewoon nog eigen baas." De keuze of het Nederlandse leger wordt ingezet, ligt dus nog steeds bij onszelf.

Niet alle onderdelen van de Nederlandse landmacht gaan samen met de Duitsers. Zo blijft het Korps Commandotroepen zelfstandig opereren. Ook logistieke eenheden, die zich bijvoorbeeld bezighouden met onderhoud en zorg, vallen niet onder Duits bevel.

Wapens en ander materieel worden samen ingekocht, maar worden in eigen land gestald. "Alle voertuigen krijgen gewoon een eigen nummerplaat en worden verdeeld over beide landen", legt Sikkema uit. De gezamenlijke inkoop is niet alleen financieel voordeliger, maar zorgt er ook voor dat Nederland dezelfde wapens heeft als Duitsland. Dat maakt samen vechten makkelijker.

Militairen zijn de samenwerking al gewend. Momenteel werken Nederlanders en Duitsers intensief samen bij de militaire hulp aan Oekraïne. Ze verzorgen niet alleen hulpmateriaal, maar bieden ook trainingen aan Oekraïense gevechtseenheden.

Toch is nog onbekend hoe Nederlandse militairen tegen de nieuwe samenwerking aankijken. "Dat gaan we vragen tijdens de ceremonie, die donderdag plaatsvindt", zegt Sikkema. Maar de kapitein verwacht dat ook zij blij zijn met deze stap. "Het gaat uiteindelijk om wat we met elkaar kunnen doen op de werkvloer. Door deze stap worden we beter."

Om de jongste stap in de samenwerking te vieren, wordt de eenheidsvlag van de brigade uit Oirschot symbolisch overgedragen in het Duitse Veitshöchheim. Minister van Defensie Kajsa Ollongren en haar Duitse collega Boris Pistorius zijn bij de ceremonie aanwezig.

Ollongren spreekt van een "nieuwe mijlpaal". "Dit is hoe defensiesamenwerking er in de toekomst moet uitzien." Ze hoopt dat deze stap inspiratie biedt voor meer projecten in de toekomst. "Het versterkt onze gevechtskracht en onze capaciteit om samen te handelen."

De oorlog in Oekraïne maakte snellere samenwerking noodzakelijk. "We moeten onze collectieve slagkracht versterken", zei luitenant-generaal Martin Wijnen tijdens de ceremonie. "De Russische agressie in Oekraïne heeft de behoefte hieraan duidelijk gemaakt." Volgens hem moet de krijgsmacht veranderen. Die moet zich niet meer richten op vredesoperaties, maar moet een leger worden dat "klaar is om vannacht te vechten".