Het feit dat er grotere verschillen tussen de regio's zijn ontstaan, zijn volgens Van der Steen het gevolg van twee beleidsontwikkelingen die zo'n dertig jaar geleden in gang zijn gezet. Enerzijds is het economisch beleid ten opzichte van dertig jaar geleden veranderd, waarbij er steeds meer investeringen kwamen in sterke regio's. 'Dat werd gedaan vanuit het idee dat in die regio's de euro het meeste rendement op zou leveren', aldus Van der Steen.
Lees ook | Stikstofbeleid leidt tot run op landbouwgrond, toekomst kringlooplandbouw onzeker
Het ging daarbij met name om topsectoren en pieken in de Randstad, noemt Van der Steen enkele voorbeelden. Daarnaast benadrukt hij dat het een gevolg is van onbedoeld beleid: het uitgaan van doelmatigheid in sectoren als onderwijs, zorg, veiligheid en infrastructuur. 'We hebben gekeken naar waar de mensen zaten, en daar werd dan vervolgens in geïnvesteerd.'
Logisch
Hij noemt het dan ook niets dan logisch dat er minder investeringen kwamen in regio's waar weinig mensen zaten en waar dus weinig activiteit was. 'En dan lopen de regio's dus langzaam leeg als gevolg van beleid.'
‘Regio's lopen leeg door overheidsbeleid’
En dat brengt concrete gevolgen met zich mee. Daarvan noemt Van der Steen 'verstrikking' als een van de belangrijkste. 'Op het gegeven moment trekken scholen weg, waarna bedrijven vertrekken, daarna volgen de jonge gezinnen, en langzaam lopen de gebieden dus leeg', vervolgt hij. 'En vreemd genoeg maakt dat dat regio's nog minder aantallen hebben en dus zwakker worden, en op zijn beurt dus nóg minder aantrekkelijk zijn voor allerlei investeringen.'
Zienswijze
En dan wordt de blik op de situatie teveel gericht op de efficiëntie van een regio, vindt Van der Steen. Op het moment dat een regio in een dergelijke 'neerwaartse' spiraal komt te zitten, gaat de overheid kijken of er nog genoeg patiënten zijn voor zorg, of genoeg leerlingen voor het onderwijs. 'En dan is steeds het antwoord nee', is zijn harde conclusie. 'Ze vallen steeds net onder landelijke normen, en daarmee maakt het een het ander weer erger. Daar moeten we uitkomen.'
Kloof
De zogeheten kloof wordt steeds groter dus, constateert Van der Steen. En hij kan het sentiment van mensen die in die regio's wonen ook meer dan goed begrijpen. 'Voorheen werd steeds gezegd dat die mensen zich achtergesteld voelen', zegt hij. 'Alleen wij laten zien dat het niet alleen zo voelt, maar dat het ook daadwerkelijk zo is. Een school die weggaat is vervelend, maar het gaat ook over gezonde levensjaren.'
Lees ook | 'Woningwet De Jonge hoeft provincies niet in de weg te zitten'
Hij benadrukt dat het aantal gezonde levensjaren in bepaalde regio's wel zes tot zeven jaar lager ligt dan in andere regio's. 'Dat zijn enorme verschillen. (...). Er zijn minder kansen, minder bedrijvigheid, minder zorg en minder onderwijs in die regio's, en dat culmineert in gezondheidsverschillen. Uiteindelijk leeft men dus korter en minder gezond.'
Verbetering
Van der Steen doet dan ook enkele aanbevelingen om de situatie mogelijk te verbeteren. Zo roept hij ieder ministerie op om te kijken hoe beleid in de regio's aanslaat. 'Dan zullen ze zien dat de normen die ze hanteren in regio's ertoe leiden dat heel veel opleidingen niet door kunnen gaan', gaat hij verder. 'Dat kan elke minister voor zijn eigen ministerie bekijken.'
Daarnaast zou er volgens Van der Steen voor regio's die het betreft gekeken moeten worden naar het opstellen van kansenagenda's. 'Zelf met elkaar om de tafel gaan zitten om te kijken waar ze de komende vijftien jaar in willen investeren', zegt Van der Steen. 'Langlopende programma's ontwikkelen waar de rijksoverheid zich dan met geld en capaciteit aan moet verbinden.'
Geen verbinding
Een minder belangrijke pijler, maar desalniettemin een pijler volgens Van der Steen, is het feit dat er eigenlijk geen echte verbinding tussen Den Haag en de regio's is. 'Er is geen minister voor de regio of regionale vertegenwoordiging in Den Haag', besluit Van der Steen. 'Daar moet je ook iets aan doen. Maar de eerste twee pijlers zijn het belangrijkst, die maken het verschil uiteindelijk.'