'Nederlanders hebben een verkeerd beeld van wie Djokovic is'

Iedereen in het clubhuis van tennisclub LTV Almere is op zondag 14 juli 2019 voor Roger Federer. Alleen Joey Dikker (30) is een dissident tussen de deelnemers van het open toernooi, die op een scherm de Wimbledon-finale tussen Novak Djokovic en Roger Federer volgen. Als Djokovic een punt maakt is hij met zijn aanmoedigingen de eenzame supporter, die de geïrriteerde blikken van de mensen om zich heen moet negeren.

„Je kunt het vergelijken met Ajax tegen Feyenoord kijken in Amsterdam en dat iedereen dan voor Ajax is. Zo’n gevoel als supporter had ik. Federer is toch de populairste speler ooit. Gelukkig bleef het nog wel gemoedelijk in het clubhuis, het is niet zo fanatiek als met voetbal”, blikt Dikker terug.

Bij zijn tennisclub weten zijn vrienden al jaren dat hij een fanatieke Djokovic-fan is en zich mag rekenen tot de ‘Nolefam’, zoals de oudste fanclub van de Serviër heet - het is inmiddels een geuzennaam geworden. Daarmee behoort Dikker tot een minderheid. Vraag een gemiddelde Nederlandse tennisser naar hun tennisheld, en het is bijna altijd Roger Federer, dan een hele tijd niets, en dan Rafael Nadal. De laatste tijd gonst ook de naam van het grote talent Carlos Alcaraz over de tennisparken. Maar ‘Nole’ Djokovic wordt weinig genoemd. Sterker nog: vaak beginnen mensen spontaan een betoog over wat er allemaal mis is met Djokovic.

Die antipathie voor de Serviër gaat over zijn spel en techniek, die vaak ‘mechanisch’ worden genoemd, waarbij de bijnaam ‘Robovic’ geregeld langskomt. Het gaat over zijn emotionele uitbarstingen op de baan en zijn weigering om zich te laten vaccineren tegen corona. Ook zou hij te veel zijn best doen om net zo populair te zijn als Federer, die negentien keer op rij tot publieksfavoriet op de ATP-tour werd verkozen, en toch ook Nadal. Djokovic’ gedrag wordt vaak als ‘nep’ bestempeld.

Het kritische oordeel van het grote publiek is bijzonder voor een speler die het langst op nummer 1 heeft gestaan (in totaal 369 weken), zowel tegen Federer als Nadal een positieve balans in onderlinge partijen heeft én twintig grandslamtoernooien heeft gewonnen. Een speler die vorig jaar op weg leek naar een onmogelijk geachte ‘calendar slam’: vier majors op rij winnen in één kalenderjaar. Al bleek de US Open in 2021 een brug te ver, Djokovic verloor de finale van Daniil Medvedev.

„Ik heb het gevoel dat mensen in Nederland een totaal verkeerd beeld hebben van wie Djokovic is”, zegt Vuk Trbojevic. „Zijn karakter en emotie worden hier niet echt begrepen. Ook zijn spel vinden ze niet aantrekkelijk. Ik zie dat als een cultuurverschil tussen het Oostblok en Nederland.” Trbojevic (24) groeide op in Servië en kwam op z’n negende met zijn ouders naar Nederland. Hij had de ambitie om proftennisser te worden, maar moest door een schouderblessure die droom laten varen. Hij bereikte de 49ste positie op de nationale tennisranglijst.

Trbojevic noemt Djokovic, als boegbeeld van een Servische tennisgeneratie, de reden waarom hij durfde te dromen van een toekomst als prof. „Mensen vergeten vaak dat hij een kind uit de oorlog is. Zijn vader zat in de schulden, die heeft hem meegesleurd uit de oorlog. Djokovic moest zijn twee broers verlaten, er is heel veel geïnvesteerd in zijn tenniscarrière. Hij moest altijd winnen, voor zijn familie. Al op zesjarige leeftijd zei hij dat hij nummer 1 van de wereld wilde worden.”

De manier waarop Djokovic speelt, heeft Trbojevic beïnvloed op de tennisbaan. Op belangrijke momenten in een wedstrijd, spiegelde hij zich aan zijn grote voorbeeld. „Die laserscherpe focus die je vaak in de ogen van Djokovic ziet. Daardoor werd ik niet zenuwachtig op de baan en liet ik me niet afleiden door randzaken.”

Die antipathie voor de Serviër gaat over zijn spel en techniek, die vaak ‘mechanisch’ worden genoemd

Joey Dikker houdt van Djokovic sinds hij hem zag spelen in 2006. Hij was veertien jaar en bezocht met zijn vader het ATP-toernooi van Amersfoort. Hij kende Djokovic niet, maar zag hem als negentienjarig talent zijn eerste ATP-titel winnen. Dikker was verkocht. „Wat me aantrok was zijn wilskracht en de energie in zijn slagen. Ik ben zelf niet de meest technisch begaafde speler. Maar omdat ik die wilskracht heb, vind ik vaak een manier om te winnen. Ook al sta ik 5-0 achter. Dat komt door Djokovic.”

Dertien jaar nadat Dikker werd gegrepen door die onbekende Servische tennisser, beleeft hij in de zomer van 2019 in het clubhuis van LTV Almere zijn mooiste moment als fan. Hij ziet hoe Djokovic bij een 8-7 achterstand in de vijfde set en op 40-15 voor Federer, doet waar niemand op de tennisclub op rekent en hoopt.

Federer loopt bij zijn tweede matchpoint op, na een te korte bal. Djokovic straft dat af met een schitterende passeerslag. Niet veel later blijkt dat het beslissende moment te zijn van de wedstrijd, als Djokovic na een ongelofelijke comeback voor een vijfde keer Wimbledon wint. Dikker: „Hoe krijg je het toch voor elkaar om je concentratie te behouden en toch nog te winnen, terwijl het hele stadion tegen je is? Dat is wat ik in die kantine dacht. Dat is voor mij zo inspirerend.”

Trbojevic herkent de mentaliteit van Djokovic, winnen als iedereen tegen je is. Hij haalt het Servische woord inat aan (letterlijke vertaling: rancune). „Inat is iets bereiken als iedereen zegt dat je het niet kan. Ten koste van alles je zin krijgen. Dat heeft Djokovic. Hij bijt echt door tijdens de wedstrijd. Hij hoeft ook niet goed te spelen om te winnen. Hij wint de belangrijke punten. Dat komt in mijn ogen door inat.”

Als Djokovic bij het ATP-toernooi in Rome de vraag wordt gesteld over zijn Nederlandse fans en de betekenis van inat, moet hij even nadenken. De Serviër, die de Italiaanse journalisten in Rome om zijn vinger windt met perfect gesproken Italiaans, zegt dat het Servische woord niet letterlijk te vertalen is naar het Engels. „Als ik een woord moet uitzoeken, is het toch resilience”, zegt Djokovic met een glimlach. Resilience betekent veerkracht, ofwel het vermogen om te herstellen van tegenslag.

Diana van der Helm (52), ic-verpleegkundige in het Erasmus MC, werd fan van Djokovic vanwege diens dubbelhandige backhand, vaak beschouwd als de beste op de ATP-tour. Van der Helm ging acht jaar geleden tennissen en lette vooral op de manier waarop de Serviër zijn backhand sloeg en hoe zijn voetenwerk is. „De vele negatieve reacties op Djokovic hebben mij daarna alleen maar getriggerd”, zegt Van der Helm. „Omdat hij altijd de underdog is gebleven, ben ik als fan alleen maar fanatieker geworden. Ik ben iemand die altijd tegen onrecht is, en ik ben erachter gekomen dat Djokovic naast zijn tennis veel doet voor goede doelen en voor kinderen. Ik ben echt door hem gegrepen.”

Zij bezocht vier keer de ATP Finals in Londen om haar held te zien spelen. „Op zijn training was ik zo dichtbij dat ik hem bijna kon aanraken.” Van der Helm stoort zich niet aan emotionele manier waarop Djokovic zich soms gedraagt op de baan. „Hij slaat zichzelf op zijn borst, een beetje als een neanderthaler. Dat doen Federer en Nadal niet. Zij geven tegenstanders ook bijna nooit complimenten. Djokovic doet dat wel, vaak na een mooie bal.”

Djokovic kwam de laatste jaren regelmatig in opspraak. In het voorjaar van 2020 organiseerde hij tijdens de pandemie een serie toernooien op de Balkan, waarbij hij de coronaregels aan zijn laars leek te lappen. In de zomer van dat jaar sloeg hij per ongeluk een bal in het gezicht van een lijnrechter bij de US Open, waarna hij werd gediskwalificeerd. Vorig jaar gooide hij op de Olympische Spelen van Tokio zijn racket in de tribune. En afgelopen januari wilde de ongevaccineerde Djokovic met een medische uitzondering meedoen aan de Australian Open, maar werd hij na een turbulente week in Melbourne alsnog Australië uitgezet.

Door die coronaperikelen is de Serviër al meerdere sponsoren kwijtgeraakt. Bijvoorbeeld Peugeot beëindigde de samenwerking. Wat betreft sponsorinkomsten delft Djokovic altijd al het onderspit ten opzichte van Federer, die volgens Forbes in 2021 zo’n negentig miljoen dollar verdiende (ruim 86 miljoen euro). Djokovic moest het doen met ongeveer dertig miljoen. Nu de pandemie voorlopig is uitgedoofd, krijgt Djokovic wel weer de kans om veel toernooien te spelen. Op Roland Garros, zijn eerste grandslamtoernooi van het jaar, kan hij net als Nadal op 21 grandslamzeges komen.

Vuk Trbojevic denkt dat Djokovic het niet snel goed kan doen bij het grote publiek. „Ik zeg niet dat hij een engel is. Federer en Nadal misdragen zich minder, maar het wordt hen ook snel weer vergeven. Dat tennissers op de door hem georganiseerde Adria Tour corona kregen, was pech. Djokovic had veel maatregelen genomen. Zijn bedoelingen waren echt goed.”

De Amerikaan John McEnroe, voormalig nummer een van de wereld, zei vorig jaar tegen de BBC, nadat Djokovic op Wimbledon zijn twintigste grandslamtoernooi had gewonnen, dat de blik op de Serviër in de toekomst zal veranderen. Hij sprak Djokovic rechtstreeks aan: „Als jouw tijd erop zit, word je dan beoordeeld op het aantal volgers op social media? Op het aantal fans met jouw shirt, die jouw naam schreeuwen? Nee. Jij zal worden beoordeeld op wat je hebt bereikt in het tennis. En weet je wat: als de tijd verstrijkt, zullen ze je misschien zelfs leuk gaan vinden.”

Diana van der Helm: „Hij is gewoon een hartstikke goed mens. Het is sneu dat mensen dat niet willen zien. Als je je in hem verdiept, leer je een andere kant kennen.”