Nederland heeft nog geen Oekraïense patiënten uit ziekenhuizen in Oekraïne en buurlanden als Polen gehaald via het uitwisselingsplatform dat wordt georganiseerd en gefinancierd door de Europese Unie. Dat in tegenstelling tot sommige andere Europese landen.
Alle deelnemende landen werken samen bij het aanmelden en opvangen van Oekraïense patiënten via het zogenoemde Emergency Response Coordination Centre in Brussel. Het centrum verzamelt de aanvragen voor medische evacuaties uit Oekraïne en de buurlanden met veel Oekraïense patiënten in een aanmeldsysteem dat 24 uur per dag kan worden benut.
Op basis daarvan kunnen afzonderlijke landen aangeven welke patiënten zij willen ophalen om de ziekenhuizen in Oekraïne, Polen, Moldavië te ontlasten. Anders dan in Nederland zijn in Duitsland, Spanje, Italië en Noorwegen inmiddels al flinke aantallen evacués uit Oekraïne en Polen aangekomen en opgevangen.
Eind maart besloot het Nederlandse kabinet om geld te reserveren voor de opvang van Oekraïense patiënten in Nederlandse ziekenhuizen en overige zorgklinieken. Er werden zo'n 400 bedden voor gereserveerd.
Het Calamiteiten Hospitaal in Utrecht werd aangewezen als triagefaciliteit voor de eerste opvang om van daaruit patiënten onder te brengen in andere zorginstellingen. Maar het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) heeft dus nog geen patiënten die bij het EU-platform in Brussel staan ingeschreven naar Nederland gehaald. De aanvankelijke openstelling van het Calamiteiten Hospitaal voor deze evacuaties is inmiddels weer omgezet in een standbymode.
'Te gevaarlijk'
Als reden voor het uitblijven van evacués noemt het LCPS in een interne nieuwsbrief dat het te gevaarlijk en daardoor onmogelijk is om patiënten direct vanuit Oekraïne te transporteren naar Nederland. Daarnaast zouden de evacués zelf te veel familieleden of begeleiders mee willen nemen. Ook zouden de groepen die worden aangeboden en geëvacueerd moeten worden te groot zijn.
Verder zegt de organisatie in de interne nieuwsbrief dat andere landen kennelijk sneller patiënten accepteren en toebedeeld krijgen. En dat nog specifieker zal worden gemaakt welke zorghandelingen niet hoeven worden uitgevoerd voor Nederlandse patiënten, mocht blijken dat de behandeling van Oekraïense patiënten de werkdruk negatief beïnvloedt.
Volgens bronnen bij de Europese Commissie in Brussel is Nederland zelf verantwoordelijk voor een goede afstemming met de autoriteiten in Oekraïne en de buurlanden bij het ophalen van de evacués en dus ook voor het tot nu toe uitblijven van patiënten die naar Nederland worden gehaald.
Werken aan oplossing
Het LCPS zegt zich de frustratie van aangesloten Nederlandse ziekenhuizen voor te kunnen stellen en te werken aan oplossingen. Zo wordt er gekeken naar de mogelijkheid om meer begeleiders en/of familieleden mee te laten reizen met een patiënt. Ook wordt er gewerkt aan voorbeeldbrieven in het Russisch en Oekraïens voor familie en begeleiders met meer details over Nederlandse zorglocaties.
Na het uitbreken van de oorlog zijn er incidenteel wel Oekraïense patiënten naar Nederland gekomen. Zo haalde het Prinses Máxima Centrum in Utrecht 49 kinderen met kanker uit Oekraïne. Ook gespecialiseerde medische hulporganisaties als Disaster Tech Lab uit Geleen, dat onder andere medische trainingen voor spoedzorg en medische apparatuur en noodhulppakketten organiseert in Oekraïne, regelde zelf dat patiënten naar Nederland werden gehaald.
Woordvoerder Alyssa Denkers van deze hulporganisatie noemt de bewering dat het niet mogelijk is om ambulances te vinden die patiënten naar de Poolse grens brengen vanwege het oorlogsgevaar onjuist. "Er zijn ambulancebedrijven in Oekraïne die nog steeds dat vervoer aanbieden." Door de bemiddeling van het bedrijf werd in de afgelopen tijd een tiental patiënten, onder wie een gewonde Oekraïense militair, naar Nederland gehaald.
Rode Kruis niet ingeschakeld
Het Rode Kruis is niet door Nederland ingeschakeld om mee te werken aan de evacuaties. De internationale hulporganisatie werkt wel samen met de autoriteiten in Italië, Duitsland en de Verenigde Staten voor de evacuatie van Oekraïense patiënten.
Volgens een woordvoerder is er in Oekraïne een toenemend tekort aan capaciteit en middelen om oorlogsslachtoffers te behandelen en op te vangen. Ook omdat de patiënten niet zelden lang in de ziekenhuizen moeten blijven om te revalideren en het zorgsysteem daardoor vastloopt.