N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Jaarcijfers De topman van containerrederij Maersk kwam superlatieven tekort om de recordcijfers over 2022 te beschrijven. Maar de vette jaren lijken voorbij. Vier uitdagingen waar de logistieke reus tegenaan loopt.
Uitzonderlijk, buitengewoon, ongeëvenaard. A.P. Møller-Maersk, een van ’s werelds grootste containerrederijen, struikelde woensdag over de superlatieven om de recordcijfers te beschrijven die de logistieke gigant in 2022 boekte.
De sterke vraag naar vrachtvervoer en de torenhoge containertarieven zorgden vorig jaar voor de beste cijfers ooit in de Deense bedrijfsgeschiedenis.
Door die „abnormale marktomstandigheden in de eerste helft van het jaar” haalde Maersk een winst van 29,3 miljard dollar (27,3 miljard euro; +63 procent) op een omzet van 81,5 miljard (+32 procent).
„Een uitzonderlijk sterk jaar”, noemde de nieuwe topman Vincent Clerc het woensdag. Nu was 2022 niet helemaal een ‘uitzondering’ voor Maersk – ook 2021 was al opperbest – maar aan de winsten van tientallen miljarden komt voorlopig een einde.
Clerc waarschuwde dat de wereldwijde vraag naar containers daalt – en daarmee de vrachttarieven en de inkomsten. Dat zag je al in het vierde kwartaal.
Het zijn uitdagende tijden voor de eerste niet-Deense topman van Maersk. De Zwitser Clerc volgde op 1 januari Søren Skou op. Die legde in zeven jaar de basis voor de huidige transformatie van Maersk. Het concern wil minder afhankelijk worden van zeecontainervervoer en meer een dienstverlener worden die het volledige transport verzorgt. Van fabriek tot voordeur van de consument. Clerc loopt daarbij aan tegen vier uitdagingen.
Het containervervoer is een barometer van de wereldeconomie. Hebben we geld, dan bestellen we spullen. In China. Dan zitten de containers vol elektronica, fitnessapparatuur, tuinmeubels. Maar dalen de consumentenbestedingen dan merken de zeevervoerders dat direct.
De grote vraag naar consumptiegoederen – tijdens de pandemie en vlak erna – stuwde de tarieven die rederijen konden vragen per zeecontainer. In februari 2022 kostte het 13.687 dollar om een container van 40 feet (standaardmaat) te verschepen van Shanghai naar Rotterdam. Een jaar later is dat 1.732 dollar, aldus het Britse bureau Drewry. Ook containertarieven naar Los Angeles, New York en Genua zijn sterk gedaald.
Maersk stelde woensdag dat het mondiale containervervoer dit jaar niet of nauwelijks zal groeien. De verwachting ligt tussen een krimp van 2,5 procent en een groei van 0,5 procent. Maersk rekent in 2023 op een brutoresultaat (ebitda) tussen 8 en 11 miljard dollar (2022: 36,8 miljard).
De scheepvaart zorgt voor 3 procent van de wereldwijde broeikasgasuitstoot. Lang heeft de sector zich echter weten te onttrekken aan internationale klimaatafspraken, maar die tijd lijkt voorbij. Maersk wil daarbij „een leider zijn in de decarbonisatie van de scheepvaart”.
Waar de VN-organisatie voor de scheepvaart IMO streeft naar een afname van 50 procent van de maritieme uitstoot in 2050 (ten opzichte van 2008), wil Maersk in 2040 klimaatneutraal zijn.
Zover is het nog niet. In 2022 zag Maersk zijn CO2-uitstoot per ton vracht per nautische mijl 7 procent stijgen. Het bedrijf investeert wel: zo bestelde het meer dan vierhonderd e-trucks in de VS en kocht het zes grote containerschepen die (deels) moeten varen op groene methanol. In 2021 bestelden de Denen al dertien methanolschepen.
Groene methanol is een duurzamer scheepsbrandstof dan stookolie. Methanol gemaakt van hernieuwbare bronnen (waterstof uit windenergie, kooldioxide uit biomassa), is echter minstens twee keer zo duur als stookolie en nog slecht verkrijgbaar. Voor de negentien nieuwe schepen denkt Maersk 1 miljoen ton methanol per jaar nodig te hebben. Volgens zakenkrant The Wall Street Journal wordt nu jaarlijks een kleine 200.000 ton groene methanol geproduceerd.
Maersk meldde woensdag dat het contracten heeft afgesloten met methanolproducenten in de VS, Azië en Europa en met de autoriteiten in onder meer Spanje en Egypte.
Vijfentwintig jaar was Maersk de machtigste containerrederij van de wereld. Totdat de Denen in januari 2022 werden voorbijgestreefd door concurrent MSC. De Mediterranean Shipping Company, een Italiaans concern met hoofdkantoor in Genève, heeft sindsdien meer vervoercapaciteit dan Maersk.
Volgens analysebureau Alphaliner heeft MSC 725 containerschepen in de vaart, die samen 4,6 miljoen 20 feet-containers (twenty feet equivalent, TEU) kunnen vervoeren. Maersk heeft 699 schepen met in totaal 4,2 miljoen TEU.
MSC is niet alleen een concurrent van Maersk. Zij deelden sinds 2015 ook scheepscapaciteit. MSC-schepen namen Maersk-containers mee en andersom. Vorige maand meldden de twee dat zij hun verstandshuwelijk ontbinden. Maersk wil meer regie over het containervervoer, zei topman Clerc woensdag. „In een alliantie werkt dat toch minder goed.”
De allianties krijgen al langer kritiek. Verladers klagen dat die de tarieven kunstmatig hoog houden. De drie huidige allianties hebben samen 84 procent van de handel tussen Azië en Noord-Amerika in handen.
De Europese Commissie gedoogt de samenwerking, ook al gaat dat ten koste van de vrije markt. De uitzondering wordt in 2024 weer tegen het licht gehouden. De macht van de allianties heeft zich de laatste jaren verbreed sinds containerreders ook bedrijven kochten in andere takken van logistiek zoals wegvervoer en luchtvracht.
Maersk en MSC willen groeien, maar kiezen een verschillend pad. MSC, dat waarschijnlijk ook een miljardenwinst heeft geboekt maar geen cijfers publiceert, zoekt de groei nog vooral in zeevervoer. De groep bestelde 133 nieuwe containerreuzen (deels ook methanol).
Lees ook: En toen klopte een miljardenbedrijf aan in Almere: waarom Maersk het kleine B2C overnamMaersk daarentegen probeert zijn aanbod te verbreden. Zo kocht het concern vorig jaar in de VS en Azië wegtransporteurs, distributiecentra en andere dienstverleners. In Nederland nam Maersk B2C Europe in Almere over, specialist in e-commerce.
„Nu we een jaar ingaan met uitdagende macro-economische vooruitzichten, zijn we vastbesloten onze transformatie te versnellen”, zei Maersk-topman Clerc woensdag. Een uitdaging: in 2022 kwam 79 procent van de omzet en 94 procent van het brutoresultaat nog van de containervaart.