Miljarden weg bij Credit Suisse, dit zijn de verliezers (en winnaars)

Bij de verkoop van de grote Zwitserse bank Credit Suisse zijn dit weekend miljarden verdampt. Maar wie is nu precies geld kwijt na dit debacle: de spaarders, de Zwitserse belastingbetaler, de aandeelhouders van de bank of andere investeerders? En zijn er ook mensen die juist geld verdienen?

Huishoudens en kleine bedrijven hadden eind vorig jaar voor zo'n 13 miljard euro aan spaargeld op rekeningen van Credit Suisse staan. Als de bank was omgevallen zouden ze tijdelijk niet bij dat geld kunnen en waren klanten met meer dan 100.000 Zwitserse franken (zo'n 100.000 euro) op de rekening alles boven dat bedrag kwijt.

Dat scenario wilde de Zwitserse overheid koste wat koste voorkomen. Zeker toen omvallen een steeds reëlere optie leek te worden toen de koers van de in schandalen verwikkelde bank afgelopen week naar beneden tuimelde.

Met de gedwongen verkoop aan concurrent UBS is dat scenario voorkomen. De spaarders verliezen geen cent.

In de bankencrisis van 2008 werden banken als ABN Amro gered met belastinggeld. Is het nu dan weer de belastingbetaler op wie de problemen worden afgewenteld?

Nee, anders dan in 2008 hebben toezichthouders meer middelen om in te grijpen. Destijds konden ze of de bank laten omvallen (en de spaarders en aandeelhouders te duperen) of de bank nationaliseren (en de belastingbetaler te duperen).

Nu kunnen toezichthouders ook ingrijpen op een manier die zowel de spaarders als de belastingbetalers spaart: een gedwongen overname. Dat is precies wat in Zwitserland is gebeurd.

Het zijn dus de aandeelhouders die getroffen worden door de Zwitserse problemen. Zij krijgen nu nog 80 cent per aandeel van de bank uit Zürich, terwijl een aandeel vrijdag - voor de gedwongen overname - nog 1,85 cent waard was.

Vooral in Saudi-Arabië en Qatar zal de deal knarsetandend zijn ontvangen. De grootste aandeelhouder - Saudi National Bank - zag de waarde van zijn aandelen in een weekend met ruim 410 miljoen euro kelderen. Het staatsinvesteringsfonds van Qatar zag ruim 280 miljoen euro verdampen.

Nederlandse aandeelhouders had de bank nauwelijks. Pensioenuitvoerder PGGM (dat de pensioenen van 4,4 miljoen Nederlanders beheert) heeft een klein plukje aandelen. De uitvoerder verliest iets meer dan een miljoen euro, kleingeld voor een fonds dat zo'n 230 miljard onder zijn hoede heeft.

De grootste verliezers zijn niet de aandeelhouders van de bank, maar de bezitters van zogenoemde achtergestelde obligaties. Dat zijn een specifiek soort leningen die Credit Suisse heeft afgesloten. In de huidige overnameconstructie zijn die leningen waardeloos geworden.

Credit Suisse had voor zo'n 16 miljard euro geleend via dit soort obligaties. "Het lijkt erop dat met name Zwitserse pensioenfondsen geraakt worden", zegt analist Corné van Zeijl. "Zij reageren ontstemd."

De effecten voor Nederlandse pensioenfondsen en banken lijken gering. Het Nederlandse ambtenarenpensioenfonds ABP en zorgfonds PFZW laten weten geen achtergestelde obligaties van Credit Suisse te hebben. Ze hebben wel ander soort leningen aan Credit Suisse uitstaan, hoeveel die minder waard zijn is onduidelijk.

Ook Nederlandse banken hebben zeer waarschijnlijk geen achtergestelde leningen van Credit Suisse. Na de crisis van 2008 is de regelgeving zo aangepast dat het voor banken niet interessant is om dit soort leningen van andere banken te hebben.

Verzekeraar Aegon wordt wel geraakt. Het bedrijf heeft een kleine portefeuille van 3 miljoen aan achtergestelde obligaties.

Waar geld wordt verloren, is er ook altijd een winnaar. Sommige beleggers gokken op de daling van beurskoersen. Deze zogenaamd shortsellers hebben dus juist veel geld verdiend aan de problemen bij Credit Suisse.

Bij het faillissement van Silicon Valley Bank was bijvoorbeeld de Amerikaanse investeerder William C. Martin een van de winnaars. Al in januari waarschuwde hij op Twitter voor de problemen bij die bank. Dat was ook het moment dat hij begon in te zetten op een koersdaling.

Ook om het geplaagde Credit Suisse cirkelen al lange tijd shortsellers. In oktober maakte The New York Times al een groot profiel over de Wall Street-rebellen op Reddit die opriepen om te gokken op koersverliezen bij een van de oudste banken van Zwitserland.

Afgelopen dagen verdienden shortsellers volgens financiële media honderden miljoenen euro's door de koersval van Credit Suisse.