N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Digitale Iconen Online is de aanwezigheid van het fanleger van Tesla-baas Elon Musk sterk voelbaar. Wanneer die digitale cavalerie andersdenkenden in het vizier krijgt, kan die devotie grimmige gevolgen hebben in de offline wereld. Wat bindt hen aan de techno-optimist Musk?
In de zomer van 2019 staat een groepje Tesla-fans in de brandende zon medewerkers van Elon Musk op te wachten voor de poort van diens autofabriek in Californië. De donuts die ze hebben meegenomen zijn bedoeld als steuntje in de rug voor de werknemers van Tesla, voor het behalen van hun leveringsdoelen voor dat kwartaal. Een jaar eerder stond een groep fans voor dezelfde deur om het autobedrijf te helpen bij het voltooien van bestellingen door taken van het personeel over te nemen.
Elon Musk, de rijkste man ter wereld, geniet in de ogen van zijn fans de status van messias, die de toekomst van de mensheid veilig zal stellen met zijn vernieuwende bedrijven: Tesla (elektrische auto’s), SpaceX (particuliere ruimtevaart), The Boring Company (tunnelbouw) en Neuralink (neurotechnologie). Achter hem staat een leger van loyale volgelingen die de man bijstaan en te vuur en te zwaard verdedigen. Van het onbetaald verrichten van arbeid voor zijn miljoenenbedrijf tot het trollen van journalisten die kritisch over hem en zijn bedrijven schrijven. Wie zijn de volgelingen van Elon Musk? En, wat bindt ze aan hem?
Fans van Elon Musk, ook wel Musketeers of Musk Bros genoemd, zijn overal op het internet te vinden. Op r/elonmusk, zijn grootste fanpagina op Reddit, worden nieuwsberichten over Musks bedrijven afgewisseld met memes en motiverende woorden van de man zelf. Op Tumblr kun je op blogs als Elon Musk fans gossip en Elon Musk Daily de laatste roddels over Elon Musk volgen. De blogs staan vol sexy foto’s van hem, niet zelden voorzien van een romantisch filtertje of glitterhartjes. Maar de fanatiekste fans, het online leger van Musk, roert zich voornamelijk op Twitter, het sociale medium dat Musk nu wil opkopen.
Hoe groot zijn online fanbase is, is moeilijk vast te stellen. Maar dat Musk alleen al miljoenen volgers op sociale media heeft, is veelzeggend. De Tesla-baas heeft op Twitter meer dan 95 miljoen volgers en ruim 1,2 miljoen op Reddit. Ook voor grote media als deze, zijn dit soort aantallen gigantisch te noemen. Ter vergelijking: de subreddit van Harry Potter – toch een franchise die bekendstaat om zijn gigantische fanbase - heeft 1,3 miljoen volgers.
Dagelijks reageren duizenden fans onder Musks tweets, in de hoop dat ze een antwoord krijgen. Op een tweet van iemand die vraagt hoe Musk zich eigenlijk voelt, reageert de techmagnaat: „Een beetje verdrietig om eerlijk te zijn.” Zijn fans schieten hem meteen te hulp en proberen de man op te vrolijken. „We houden van je Elon”, leest een meme die een soldaat toont die ‘Elon’ beschermt tegen aanvallen vanuit de nieuwsmedia. De soldaat is gewapend met een afbeelding van Doge, een cryptomunt die onlangs door Musk werd omarmd.
Zijn fans hebben intussen een andere cryptomunt vernoemd naar zijn hond, Floki. In het motto van de munt, te lezen op de site, klinkt duidelijk door wat de fans van Musk in hem zien: „Door de kracht van memes te combineren met écht nut en liefdadigheid, geeft FLOKI macht en kansen aan de mensen - aan de underdogs - in plaats van aan venture capitalists en hedge funds.” Dat klinkt niet alleen als een geloofsbelijdenis, het is het ook.
Met zijn charismatische doen en voorkomen, weet Musk met name jonge, vrijgezelle mannen te imponeren. Direct contact met Musk zelf is voor velen van hen de ultieme beloning van hun verafgoding van de Tesla-baas. Een handjevol volgers weet regelmatig de aandacht van de multimiljardair te vangen. Het is deze harde kern die het fanleger verenigt en aanstuurt. Onder hen voornamelijk Tesla-rijders , investeerders en voorstanders van elektrische auto’s, of een combinatie daarvan.
Ze discussiëren eindeloos over elektrische auto’s en organiseren zelfs trektochten in hun Tesla naar bijeenkomsten van het bedrijf. Aan hen de nobele taak om Musk en zijn bedrijven fanatiek te verdedigen tegen onwelwillende critici op Twitter, YouTube, en waar niet verder. Een tweet over ‘hun’ leider is genoeg om ze op het oorlogspad te brengen.
Die devotie kan grimmige vormen aannemen wanneer Musk Bros journalisten in het vizier krijgen.
Vooral vrouwelijke journalisten die over de miljardair en zijn imperium schrijven, kunnen op meer haatberichten rekenen dan hun mannelijke collega’s. Wie de ‘geniale leider’ in twijfel trekt wordt al gauw door zijn Twitter-cavalerie uitgemaakt voor ‘bitch’ of ‘idioot’, en kan een inbox vol vulgaire berichten tegemoet zien.
Erin Biba, een journalist die regelmatig over Musk schrijft, deelde haar ervaringen op de website van The Daily Beast. In 2018 verweet ze Elon Musk op Twitter ervan dat hij de journalistiek en de wetenschap in een kwaad daglicht zou zetten. Musk beantwoordde de tweet door te stellen de wetenschap nooit te hebben aangevallen. „Wél heb ik misleidende journalistiek aangevallen, zoals die van jou.” Het leverde Biba vele scheldkannonades van de meer extreme Musketeers op.
Afgelopen mei werd Musk er nog van beschuldigd bij te dragen aan het doxxen van The Atlantic-journalist Molly Jong-Fast, een praktijk waarbij persoonsgegevens van iemand, zoals een woonadres, openbaar worden gemaakt op publiek toegankelijke plekken als Twitter. Koren op de molen voor doelmatige, op de persoon gerichte intimidatie. Jong-Fast had zich in een interview met MSNBC kritisch uitgelaten over de miljardair door hem een ‘oude rijke witte man’ te noemen. Journalist Glenn Greenwald deelde vervolgens een artikel in The Observer waarin haar woonadres, eveneens een miljoenenwoning, genoemd werd, om zo te laten zien dat zij zelf een ‘rijke witte vrouw’ is. Elon Musk reageerde op die tweet door een meme te plaatsen, waarmee de tweet momentum kreeg, en volgers op de kwestie werden gewezen.
Het laat het belangrijkste wapen van Musk en zijn ‘Musketeers’ zien: memes, meestal grappig bedoelde plaatjes die op het internet een groot bereik kunnen hebben. Met regelmaat deelt hij er een, waarna zijn fans in zijn kielzog er meer plaatsen. Het doet hem voorkomen als een authentieke en toegankelijke man, waardoor fans zich aan hem kunnen relateren.
Velen van hen vinden het een verademing dat iemand van zijn economische status zich online durft te uiten, of dat nou met een meme is of mening. Wat Musk voor hen zo benaderbaar maakt, is de gemeenschappelijke wens om de wereld een betere plek te maken. Door Musk en zijn ondernemingen te steunen, hopen ze onderdeel te zijn van de toekomst die hij belooft veilig te stellen met zijn technologie.