De Russische inval van Oekraïne is inmiddels al weer 79 dagen oud. De G7 steunt Oekraïne tot aan de overwinning, het wegvallen van het Russische gas kost de EU 195 miljard euro. In dit liveblog lees je het laatste nieuws over de oorlog en de gevolgen daarvan.
G7 steunt Oekraïne tot aan de overwinning
De ministers van Buitenlandse Zaken van de G7-landen zeggen Oekraïne te steunen tot het land de oorlog met Rusland heeft gewonnen. De Franse minister Jean-Yves Le Drian zei dat de landen 'sterk verbonden' zijn.
'We blijven Oekraïne op de lange termijn steunen in de strijd voor soevereiniteit. Tot aan de overwinning van Oekraïne', aldus Le Drian. De ministers overleggen in Noord-Duitsland over de situatie in Oekraïne. Daar zijn ook de Oekraïense en Moldavische ministers van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba en Nicu Popescu bij aanwezig.
De Britse minister Liz Truss noemde het belangrijk dat de druk op de Russische president Vladimir Poetin hoog blijft. Daarom moeten de sancties worden aangescherpt, volgens Truss.
Duitsland zei dat de G7-landen eenheid moeten tonen. 'Sinds de Koude Oorlog zijn de G7-landen niet zo uitgedaagd en nog nooit stonden we sterker samen', zei de Duitse minister Annalena Baerbock.
De G7 bestaat uit Canada, Duitsland, Frankrijk, Italië, Japan, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. De Europese Unie neemt ook deel aan de G7, maar is geen soevereine staat en dus geen lid.
Oorlog Oekraïne verzandt in patstelling
Het Nederlandse kabinet kijkt 'open en positief' naar een eventueel verzoek van Zweden en Finland om veiligheidsgaranties nadat ze het lidmaatschap van de NAVO hebben aangevraagd, zegt Buitenlandminister Wopke Hoekstra. Rusland dreigt intussen met een gepaste reactie, maar volgens bijzonder hoogleraar Oorlogsstudies Frans Osinga van de Universiteit Leiden is dat in hoge mate retoriek: 'Rusland kan zich geen nieuw avontuur veroorloven'.
Export Russische olie vanuit havens Pacifische kust keldert
Rusland begint het effect van de internationale sancties te voelen bij export van olie vanuit het oosten van het land. Vanuit de havens aan de Stille Oceaan is volgens gegevens van persbureau Bloomberg sinds eind april welgeteld één lading Sokol-olie verscheept, die door Exxon Neftegas uit de wateren voor het eiland Sachalin wordt gepompt. Vijf andere ladingen die gereed waren voor export zijn nog niet uitgevoerd.
ExxonMobil heeft de olieproductie van zijn gigantische Sakhalin-1 veld beperkt omdat de Russische inval in Oekraïne en de daaropvolgende internationale sancties het steeds moeilijker maken om te werken. Exxon had eerder aangegeven dat het zijn activiteiten op het olieveld stopzette vanwege de oorlog. Daarbij beroept het bedrijf zich op overmacht waardoor het concern contractuele verplichtingen kan negeren. De aanvoer van ruwe olie uit het Sakhalin-2-project lijkt volgens Bloomberg voorlopig beter stand te houden. Shell heeft leidinggevend en technisch personeel uit het project teruggetrokken, maar weigerde tegen Bloomberg verder commentaar te geven.
De export van ruwe olie van beide projecten gebeurt van oudsher met tankers van het Russische Sovcomflot. Aziatische raffinaderijen zijn vanwege de sancties minder happig op het zaken doen met Rusland. De maatregelen zouden het namelijk ook nagenoeg onmogelijk maken om een verzekering af te sluiten voor de schepen.
Vanaf deze maand meren niet-Russische tankers aan bij de terminal van Sachalin. Een eerste lading werd aan boord gebracht van een niet-Russisch schip. Een tweede tanker ligt nu in de buurt voor anker.
De Russische stroom van ruwe olie vanuit havens in de Oostzee, de Zwarte Zee en de Noordelijke IJszee blijft vrijwel onverminderd groot.
Wegvallen Russisch gas kost EU 195 miljard euro
De Europese Unie moet tot 2027 195 miljard euro uittrekken om het wegvallen van Russische energie op te vangen. Daarnaast moet de Europese energieconsumptie in 2030 met 13 procent zijn teruggebracht, tegenover 9 procent in eerdere plannen. Dat schrijft de Volkskrant vrijdag.
Op termijn zou de EU jaarlijks bijna 94 miljard euro minder aan energie kunnen uitgeven, door besparingen en investeringen die efficiënter energiegebruik bevorderen. Dat staat in een concept van het RePowerEU-plan dat de Europese Commissie woensdag zal presenteren.
Het geld voor de plannen komt grotendeels uit de bestaande EU-begroting. In maart besloten de Europese regeringsleiders dat Europa zo snel mogelijk zijn afhankelijkheid van Russische energie moet afbouwen. Zij vroegen de Commissie hiervoor een plan te maken. 'De tijd om Europa’s strategische afhankelijkheid van energie te reduceren is nu', schrijft de Commissie in haar concept-plan.
Oekraïne: VN en Rode Kruis praten met Rusland over Azovstal
Vertegenwoordigers van het Rode Kruis en de Verenigde Naties onderhandelen met Rusland over de evacuatie van de laatste Oekraïense soldaten uit Marioepol. Vicepremier Irina Veresjtsjoek zei donderdagavond op Oekraïense televisie dat een nieuwe gespreksronde is begonnen over de aftocht van de circa duizend soldaten die zich hebben verschanst in de staalfabriek van Azovstal in Marioepol, het laatste Oekraïense bolwerk in de zwaar gebombardeerde stad.
Volgens Veresjtsjoek moet de evacuatie in verschillende stadia plaatsvinden, te beginnen met de zwaargewonden. De afspraken moeten op papier worden gezet en door alle partijen worden ondertekend, benadrukte ze. Ze zei dat Turkije in de gesprekken bemiddelde.
Eerdere pogingen om met Rusland tot een overeenkomst te komen over een aftocht uit Marioepol strandden. Oekraïne had onder meer voorgesteld om Russische krijgsgevangenen te ruilen tegen zwaargewonde Oekraïense soldaten.
De Oekraïense soldaten hebben zich verschanst in bunkers en ondergrondse gangen op het uitgestrekte terrein van de staalfabriek. Ook zouden nog zo'n honderd burgers zich er schuilhouden. Rusland voert dagelijks bombardementen uit op het complex, met vliegtuigen, artillerie en tanks.
Krementsjoek getroffen door zwaarste raketaanval sinds invasie
De Oekraïense stad Krementsjoek, een belangrijk industrieel knooppunt in het midden van het land, is donderdag getroffen door de zwaarste raketaanval sinds het begin van de Russische invasie. De Oekraïense president Volodimir Zelenski spreekt in zijn gebruikelijke toespraak van een "zinloze aanval", waarbij onder meer een olieraffinaderij werd getroffen.
Het Oekraïense persbureau UNIAN meldt op basis van de gouverneur van de regio dat er geen gewonden zijn gevallen bij de aanval. Zeker twaalf Russische raketten zouden verschillende doelwitten hebben geraakt. Vooral de raffinaderij kwam onder vuur te liggen.
De gouverneur zegt volgens Al Jazeera in een bericht op Telegram dat de olieraffinaderij op dat moment 'niet operationeel' was. Zelenski meldt echter dat inwoners van de regio's Zaporizja en Donbas door de 'laffe aanval' zonder brandstof komen te zitten. De Oekraïense president vraagt zich hardop af wat Russische troepen proberen te bereiken met dergelijke aanvallen.
Buitenlandse media hebben de raketaanvallen niet onafhankelijk kunnen bevestigen. Ook is het niet duidelijk of de olieraffinaderij nog operationeel was en wat de eventuele gevolgen voor de brandstoftoevoer in de omliggende regio's zijn.
Donderdag 12 mei
Hoekstra positief over veiligheidsgaranties Zweden en Finland
Het kabinet zal "open en positief" kijken naar een eventueel verzoek van Zweden en Finland om veiligheidsgaranties nadat ze het lidmaatschap van de NAVO hebben aangevraagd. Dat zei minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) in de Tweede Kamer.
Hij zou 'het zeer goed begrijpen wanneer ook zo'n verzoek bij ons zou landen'. Volgens de bewindsman zou in zo'n geval wel naar andere landen in Europa moeten worden gekeken om op dat vlak samen te werken. De VS en het Verenigd Koninkrijk hebben al veiligheidsgaranties toegezegd.
Dat Stockholm en Helsinki om dergelijke garanties zullen vragen, komt omdat ze bij een eventuele aanval niet beschermd zullen worden door de NAVO zolang het toetredingsproces loopt. Er kan geen ratificatie van toetreding plaatsvinden als een land in conflict is met een ander land.
Onder anderen Ruben Brekelmans van de VVD vroeg om helderheid over de garanties. De liberaal wees erop dat er in Moskou al dreigende taal wordt geuit door functionarissen richting Zweden en Finland. Hoekstra vindt dat beide landen snel lid moeten kunnen worden van de NAVO.
De minister ziet weinig beren op de weg voor de landen om lid te worden van de NAVO. Volgens hem moet het vrij snel geregeld kunnen worden. Alle dertig landen van het Atlantische bondgenootschap moeten instemmen met de toetreding.
De Russische inval in Oekraïne heeft Zweden en Finland aangezet om naar de NAVO te kijken. Beide landen waren decennia neutraal. Rusland is fel tegen het lidmaatschap van beide landen van de NAVO.
Blinken ontmoet zaterdag NAVO-buitenlandministers in Berlijn
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken zal zaterdag naar Berlijn reizen voor een bijeenkomst van de NAVO-ministers van Buitenlandse Zaken om de oorlog in Oekraïne te bespreken, meldt zijn ministerie.
Mogelijke gespreksonderwerpen daar zijn de mogelijke toetreding van Finland en Zweden tot de NAVO, de voorbereidingen voor de NAVO-top in Madrid eind juni en de ontwikkeling van een nieuw strategisch concept voor de in 1949 opgerichte militaire alliantie, aldus het ministerie.
Blinken is vanwege een positieve coronatest nog afwezig bij de bijeenkomst van de ministers van Buitenlandse Zaken van de G7, die donderdag begonnen is in een resort aan de Duitse Oostzeekust. De diplomaat Victoria Nuland vervangt hem bij die bijeenkomst.
Blinken is van plan om zondag naar Frankrijk door te reizen. Daar zullen de Amerikaanse handelsvertegenwoordiger Katherine Tai en de minister van Handel Gina Raimondo zich bij hem voegen.
Oekraïne: troepen beschadigen Russisch marineschip in Zwarte Zee
Oekraïense troepen hebben een logistiek schip van de Russische marine in de Zwarte Zee beschadigd en in brand gestoken, meldt een woordvoerder van de regionale militaire administratie van Odessa, in het zuiden van Oekraïne.
Volgens de woordvoerder werd het schip, de Vsevolod Bobrov, aangevallen in de buurt van het strategisch belangrijke Slangeneiland, waar de afgelopen dagen hevig zou zijn gevochten. Het kleine eiland ligt vlak bij de Oekraïense zeegrens met Roemenië.