De gemeente Hilversum zit met de handen in het haar: eind vorig jaar heeft Hilversum een agressieve man uit de gemeentelijke opvang voor Oekraïners gezet. Onlangs bepaalde de rechter dat de man toch moet worden opgevangen in Hilversum. Het is de eerste keer dat de rechter zicht uitspreekt over een ontheemde uit Oekraïne die uit de opvang is gezet.
Hilversum wil nu dat het Rijk snel met een oplossing komt, bijvoorbeeld door zo'n ontheemde tijdelijk onder te brengen op een andere locatie. Zoiets bestaat al voor asielzoekers die overlast veroorzaken.
De man had gedronken en een minderjarige geslagen, nadat hij eerder al waarschuwingen had gekregen. De gemeente had hem niet alleen toegang tot de opvang ontzegd, maar ook zijn toelage stopgezet en hem een gebiedsverbod opgelegd, "omdat de opvang veilig moet zijn voor iedereen," zegt een woordvoerder. De rechter bepaalde dat de man desondanks recht op opvang had en dus in Hilversum mag blijven.
Op meer locaties
"We zijn bekend met de problemen die gemeenten ervaren met ontoelaatbaar gedrag en weten dat dit impact kan hebben op de andere bewoners en het personeel van de opvanglocatie", bevestigt een woordvoerder van staatsecretaris Van der Burg (Asiel & migratie). "Vanuit Veiligheidsregio's en gemeenten is duidelijk gemaakt dat er behoefte is aan een structurele oplossing voor de problematiek rondom vluchtelingen uit Oekraïne met ontoelaatbaar gedrag."
Overlastgevers behouden het recht op opvang, ook als ze telkens de huisregels van de opvang overtreden. Soms worden ze wel tijdelijk overgeplaatst naar een andere locatie, om de rust te laten terugkeren, volgens justitie. Hilversum noemt dat "een verschuiving van het probleem".
Hotel is verkeerd signaal
De gemeente Hilversum moet de man een alternatief bieden, zegt de rechter. Volgens het gemeentebestuur is dat nog niet zo makkelijk. Een plek in een hotel of een eigen woning zou bovendien "het signaal afgeven dat misdragingen worden beloond", zo schrijft het college van burgemeesters en wethouders in een brief aan de gemeenteraad. De man wordt nu opgevangen op een nieuwe opvanglocatie in Hilversum die langzaam volstroomt.
De gemeente heeft "met teleurstelling kennisgenomen" van de uitspraak, schrijft het college in de brief. Er zijn 1034 opvangplekken voor Oekraïense vluchtelingen in Hilversum. "Bijna iedereen gedraagt zich netjes en houdt rekening met elkaar", benadrukt een woordvoerder. "Een enkeling gedraagt zich dusdanig dat in een groepsopvang met beperkte ruimte een onveilige situatie ontstaat. Het gaat hier niet om een keer geluidsoverlast of te laat zijn, het gaat echt om agressie en geweld. En dat raakt juist de kern van de opvang: wij moeten mensen die zijn gevlucht voor de oorlog een veilige omgeving bieden."
De gemeente wil iemand bij herhaalde overtreding van de huisregels de toegang tot de opvang kunnen ontzeggen. "Zo wordt duidelijk dat ontoelaatbaar gedrag, het negeren van waarschuwingen, agressie of geweld niet zijn toegestaan."
Bijzondere toezichtlocatie
De gemeente kondigt aan in hoger beroep te gaan en het probleem onder de aandacht te brengen van het Veiligheidsberaad. "Als de handhavingsmogelijkheden zo beperkt blijven als ze nu zijn, is het Rijk aan zet om hierin te handelen," schrijft het college aan de gemeenteraad.
Het ministerie van Justitie zegt dat het al overlegt met de VNG, Veiligheidsregio's en een aantal gemeenten "hoe wij gemeenten handelingsperspectieven kunnen bieden". Dat gesprek loopt al even. In november 2022 stelde Justitie ook al in overleg te zijn over het onderwerp.
Volgens de gemeente Hilversum duurt het te lang. Hilversum wil dat het Rijk ervoor zorgt dat de situatie in de opvanglocaties handhaafbaar blijft en stelt voor dat het Rijk een vergelijkbare voorziening organiseert die er voor overlast gevende asielzoekers is. Asielzoekers die veel overlast veroorzaken kan het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers tijdelijk onderbrengen op de handhaving- en toezichtlocatie (htl) waar dwang en geweldsmiddelen mogen worden gebruikt.