Als waterstof inderdaad dé energiedrager van de toekomst wordt, zoals de bedoeling is, gaat dat grote gevolgen hebben voor Nederland. Het zal onder andere betekenen dat er zeer grote hoeveelheden giftig ammoniak, waarmee waterstof wordt gemaakt, door ons land vervoerd zullen worden.
Dat blijkt uit een rapport van Arcadis, Berenschot en TNO in opdracht van de ministeries van Infrastructuur en Waterstaat en Economische Zaken en Klimaat. Het vervoeren van ammoniak kan over het water, het spoor of via - opperen de onderzoekers - een nog aan te leggen stelsel van buisleidingen. Om de veiligheidsrisico's te beperken moet de overheid nu al maatregelen nemen, luidt de oproep.
"Het is lastig om een exacte voorspelling te doen, maar we gaan naar veel meer transport", zegt projectleider van het onderzoek Vincent van der Vlies. "We hebben het over megatonnen die vervoerd zullen worden door duizenden schepen en tienduizenden wagons." Ter vergelijking: in de huidige situatie gaat het om zo'n 2000 wagons en 250 schepen per jaar die ammoniak vervoeren.
Consequenties groot
"In principe is het vervoer super veilig", verzekert Van der Vlies. "Maar het zijn zulke grote hoeveelheden en de stof is zo giftig dat we daarom op een bepaald moment hebben bedacht dat we dat tot een minimum beperken. Want als er iets gebeurt, dan zijn de consequenties echt heel groot."
De overheid ontmoedigt sinds 2004 ammoniaktransport via het spoor omdat de veiligheidsrisico's groot zijn en de effecten bij een groot incident niet te overzien. Om die enorme toename van ammoniakstoffen dus veilig van A naar B te brengen, stellen de onderzoekers dat de overheid nu keuzes moet gaan maken.
"Toen we bezig waren met het onderzoek hadden we op een gegeven moment de nodige verbazing over de hoeveelheden die op ons af kunnen gaan komen. Met deze omvang zal het huidige beleid onhoudbaar worden", concluderen de onderzoekers.
"Wat ons betreft moeten er daarom nu keuzes worden gemaakt, anders ben je te laat en overkomen dit soort dingen je", aldus Van der Vlies. De onderzoeksinstituten hebben in kaart gebracht wat de energietransitie met behulp van waterstof over tien jaar betekent voor de diverse vormen van transport. En ook onderzocht hoe dat veilig te regelen.
Buisleidingen
De onderzoekers schetsen een mogelijk alternatief: vervoer van waterstof via een stelsel van buisleidingen. Het aanleggen daarvan duurt jaren dus roepen ze de overheid op daar nu al over na te denken. Een complicatie is dat daartoe eerst de in de haven aangevoerde ammoniak moet worden omgezet in waterstof.
Dat gebeurt in zogeheten ammoniakkrakers. In de haven van Rotterdam wordt al gestudeerd op een grootschalige ammoniakkraker die 1 megaton waterstof per jaar moet kunnen opleveren. Volgens het onderzoek zijn er tientallen van dit soort krakers nodig.