N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Zap Het was een tv-avond vol geweld dinsdagavond op de diverse kanalen. Syrië, de giftige oorlog onderzocht een gifgasaanval in Syrië.
Een wapenwedloop, dinsdagavond op de diverse kanalen. Het ging van een ogenschijnlijk onschuldig wapen als de mobiele telefoon in Beeldmacht (Human), via biologische oorlogvoering in De kennis van nu special (NTR), en het eindigde bij chemische moord op burgers in het eerste deel van Syrië, de giftige oorlog (Canvas).
Beeldmacht werd het laatst uitgezonden, maar ik begin ermee om u te laten wennen aan de cascade van geweld die nog gaat komen. 2Doc-maker Juul op den Kamp onderzocht de beginnende beeldoorlog tussen burger en politie. Geen demonstratie of arrestatie meer in Nederland of er zijn omstanders die alles vastleggen met mobieltjes. Beeld beschermt ons tegen politiegeweld, zegt de burger. Waarop de politie zich weer wapent met bodycams en drones om met eigen beeld het beeld van burgers te bestrijden. De Nederlandse directeur van Amnesty International merkt op dat het „moreel best wel goed is” om even na te denken voor iedereen al z’n beelden op internet gooit. Want wie controleert hier nou wie en waar stopt dit?
Een wapen hoeft niet zichtbaar te zijn. Neem de bacterie Bacillus anthracis, bekend bij veeboeren als de veroorzaker van antrax, miltvuur. Een noodslachter – uitstervend beroep – vertelt in De kennis van nu hoe de ziekte vroeger werd herkend: „Waterig bloed uit neus en aars-end.” En – gaatje in de flanken, vinger naar binnen – een milt die vijf keer groter is dan normaal. Koe dood, maar de bacterie leeft door. In de grond, jaren en jaren lang.
In 1979 ontsnapte een wolk antrax uit een militair complex in de Sovjet-Unie, en toen bleek de bacterie óók heel dodelijk voor de mensen in een straal van 50 kilometer die het inademden. Hé, een biologisch wapen. Bij de vijand te brengen middels trekvogels of poederbrieven. Begin dit jaar beschuldigde de Russische VN-ambassadeur Oekraïne ervan te broeden op biologische wapens, waarop president Zelensky van Oekraïne betoogde dat de bedenker van zo’n beschuldiging waarschijnlijk zelf zoiets in zijn schild voert. De makers van De kennis van nu filmden bij een Defensie-oefening in Nederland, waarbij mannen in maanpakken zich wapenen tegen vijandige ziektekiemen in een hopelijk hypothetische oorlog.
Op 21 augustus 2013 daalde met een knal een gifwolk neer in Ghouta, een buitenwijk van Damascus. De Syrische mensenrechten-activist Thaer Hijazi pakte zijn telefoon en filmde. Kinderen hapten naar adem, trilden onbeheersbaar, hingen slap in de armen van hun rennende vaders. Hijzazi klapte zijn telefoon dicht toen hij bij het ziekenhuis aankwam. Te erg. Maar wat hij zag, moest vastgelegd, vond hij en filmde de vloeren bezaaid met doden en stervenden.
Rudi Vranckx en Inge Vrancken onderzoeken in Syrië, de giftige oorlog wie er verantwoordelijk was voor de aanval met saringas, want dat was het. Een zenuwgas dat het signaal tussen spieren, zenuwen, klieren en de hersenen verstoort. Met als gevolg blauwzucht, verstikking en de dood. Ze spreken de naaste adviseur van toenmalig Amerikaans president Obama, die wel militair wilde ingrijpen in Syrië, maar het niet deed. Ze spreken de Zweedse chemicus die door de VN naar Syrië werd gestuurd om bewijs te verzamelen voor het gebruik van saringas. Dat bewijs vond hij in zo’n overvloed, dat hij er „95 procent” zeker van is dat het de overheid zelf was – het regime van Bashar al-Assad – die dit wapen gebruikte tegen de eigen burgers.
Sigrid Kaag komt aan het woord, destijds hoofd van de VN-missie die de Syrische voorraad chemische wapens moest ontmantelen. Er werd gif uit Syrië gehaald – 1.300 ton – maar niet alles. In 2017 werd Munzir al-Nazzal chemisch getroffen. Een bloedbad zonder bloed.
En in de tussentijd was er in Texas een achttienjarige bezig dood en verderf te zaaien met een klassiek wapen.