de Volkskrant | Deze 'havermelkboeren' bezorgen de melk nog met bakfiets

Havermelk is best zwaar. Daar kwamen de jongens van het Amsterdamse ROA snel achter toen ze besloten hun producten hoogstpersoonlijk bij de klant te bezorgen. Zelfs met een elektrische bakfiets gaat het rondbrengen van circa 120 literpakken havermelk niet over rozen. Lekke banden, kapotte accu's en hobbelige Amsterdamse straten: "Het eerste jaar hebben we vooral stilgestaan", lacht medeoprichter Boris de Lorm (28).

Toch hebben De Lorm en zijn compagnons Lucas O'Flynn (31) en Cas Zanen (27) hun duurzame distributieplan nog niet in de steek gelaten. Voor de kantoorruimte annex opslag in Amsterdam-Noord is inmiddels een bonte e-vloot verzameld, bestaande uit onder meer een voormalige Utrechtse gemeentewagen en een kanariegele tuktuk uit Delhi. Daarmee voorzien de mannen zeker 150 horecazaken in Amsterdam en Haarlem van een voorraad havermelk.

Zelf waren de vrienden geen fervente drinkers van de zuivelvervanger toen ze in 2021 het plan opvatten om een eigen havermelkmerk te beginnen. Als 'koffie-expert' was O'Flynn eigenlijk vooral op zoek naar de beste baristamelk. "Hij vond dat de smaak van goede koffie in een cappuccino niet tot zijn recht kwam', vertelt Zanen. Maar goede melkalternatieven vond hij in Nederland niet. "Plantaardige melk is vaak te overheersend."

Havermelktekort
Het initiële plan om samen betere en 'zachtere' haverdrank te importeren en distribueren, was na het proeven van tientallen bestaande merken al snel van de baan. "De smaak was simpelweg niet goed genoeg. Daarom besloten we dat we het zelf moesten doen." Met O'Flynn als de koffie-expert en Zanen en De Lorm als de ondernemende en creatieve breinen, gingen ze op zoek naar het perfecte recept en het juiste producent. "De expertise daarvoor ligt in Scandinavië", stelt Zanen. Niet gek dus dat ze bij een Zweedse fabriek uitkwamen. "Daar zijn we samen naartoe gereisd om ons concept te pitchen." Met succes, want de producent besloot met het drietal in zee te gaan.

Fijn, maar ook doodeng, herinnert De Lorm zich. Ze moesten immers meteen 40 duizend liter van hun eigen havermelk produceren. Uit alle 'hoeken en gaten' werd eigen vermogen bij elkaar geschraapt om dat te financieren. "We geloofden echt in het product, maar het was natuurlijk afwachten of anderen dat ook deden."

Gelukkig hadden de heren een uitstekend moment gekozen om hun product te lanceren. Toen de havermelk van Oatly tijdelijk niet leverbaar was (de fabrikant kon de grote vraag niet bijbenen, red.), realiseerden horecazaken zich dat er weinig goede alternatieven zijn voor het maken van een plantaardige cappuccino. Ruimte voor een nieuw havermelkmerk voor barista's was er dus zeker. "Al hadden we de markt misschien iets overschat", geeft Zanen toe. "Koffiezaken verbruiken minder havermelk dan we aanvankelijk dachten."

Tegelijkertijd hadden ze onderschat hoe snel hun merk zou groeien. In minder dan een jaar tijd verruilden 250 horecazaken in Nederland hun vertrouwde merk havermelk in voor ROA, waaronder koffieketen Anne&Max. Ook buiten Nederland slaat het product aan: in onder meer Antwerpen, Hannover en Marseille is de Nederlandse havermelk al te vinden. Tot verbazing van de ondernemers zelf: "Als het aankomt op het bieden van de laagste prijs kunnen wij niet concurreren met de gevestigde namen, maar genoeg horecaondernemers bleken kwaliteit en persoonlijke service belangrijker te vinden."

Kritiek is er ook, zij het meer op havermelk in het algemeen. De grootste groep, die het simpelweg 'niet lekker' vindt, is volgens ROA het makkelijkst te overtuigen. "Door ze te laten proeven", stelt De Lorm. Onlangs hoorde hij nog van een horecaondernemer dat sommige sceptische klanten niet eens doorhadden dat de koffiezaak in kwestie volledig was overgestapt op plantaardige melk.

Bij de tweede groep critici is het een ander verhaal. Zij zien de plantaardige alternatieven vooral als een elitaire trend of een aanval op de zuivelindustrie. Het helpt niet dat sommige havermelkmerken de zuivelindustrie actief verwerpen in hun marketing, terwijl ze zelf nog op vele manieren verbonden zijn met diezelfde industrie. Zo tekende Het Financieele Dagblad onlangs nog op dat de grootste plantaardige merken Alpro en Oatly hun restproducten verkopen als veevoer. "Het is makkelijk om je tegen de zuivelindustrie af te zetten", vindt Zanen. "Maar wij willen de focus niet leggen op de duurzaamheid van ons product. Wij willen mensen overtuigen door de smaak." De Lorm vult aan: "Al spreken de cijfers natuurlijk voor zich."

Omdat de verpakking van ROA geen klimaatfeitjes, cijfers of ecologische labels vermeldt, blijft er ruimte over voor andere zaken. Kunst bijvoorbeeld. Het pak is ontworpen als een soort canvas, legt De Lorm uit. "Zo kunnen we talentvolle kunstenaars een podium geven." De huidige voorraad is bijvoorbeeld verrijkt door illustrator Sophia Bernson en binnenkort wordt een nieuwe verpakking gelanceerd met ontwerpen van een andere jonge kunstenaar.

Voor consumenten zijn de artistieke melkpakken nog moeilijk te verkrijgen. Op enkele lokale winkels na ligt ROA nog niet in de supermarktschappen. "We zijn aan het afwegen of we ons product willen verbinden aan de grote ketens", stelt Zanen. "Aan de ene kant bereik je een groter publiek, maar je verliest ook de persoonlijke service." Hoe dan ook is de verkoop in een supermarkt nog verre toekomstmuziek voor de jonge ondernemers. Net als een fabriek op Nederlandse bodem. Wel wordt er gekeken naar nieuwe producten: "Chocolademelk bijvoorbeeld, of havermelk light". Maar de focus ligt voorlopig op het vergroten van de naamsbekendheid in de koffiewereld.

Onlangs verhuisde compagnon Lucas O'Flynn daarvoor zelfs naar dé koffiehoofdstad van Europa: Berlijn. Zijn compagnons hebben hem er zelf naartoe gebracht. "Het voelde een beetje alsof we ons kind moesten afzetten in zijn nieuwe studentenstad", grapt De Lorm. "Maar in plaats van verhuisdozen stonden in de bus een elektrische bakfiets én een pallet havermelk." Alle benodigdheden om in Duitsland het kunstje te herhalen: barista's overtuigen dat goede koffie het best tot zijn recht komt met ROA. Dan volgt de rest vanzelf.