De Britse premier Boris Johnson heeft Finland en Zweden beloofd de landen militair bij te staan als zij worden aangevallen. Een gewaagde belofte, maar wel een waarmee Johnson zich nadrukkelijk profileert op het wereldtoneel.
Dit artikel is afkomstig uit de Volkskrant. Elke dag verschijnt een selectie van de beste artikelen uit de kranten en tijdschriften op NU.nl. Daar lees je hier meer over.
Ze zaten in hetzelfde schuitje, de Britse premier Boris Johnson en zijn Zweedse ambtgenoot Magdalena Andersson. De boottocht woensdag, over een meer nabij Stockholm, was de bekroning van een defensiepact tussen Zweden en het Verenigd Koninkrijk. Eerder tijdens zijn Scandinavische trip had Johnson een soortgelijke deal gesloten met de Finnen. Mochten de Russen een van deze aanstaande Navo-leden aanvallen, dan schieten de Britten als eerste te hulp. Een gewaagde belofte, gezien Vladimir Poetins oorlogszuchtige handelen.
Anders dan Andersson had Johnson, die leerde roeien op kostschool Eton en de roeistad Henley-on-Thames in het Britse parlement heeft vertegenwoordigd, niet de moeite genomen een zwemvest om te doen. Het zegt iets over de premier die bekendstaat als een waaghals met een verachting voor veiligheidsregels. Deze karaktertrekken toont Johnson nu ook op het wereldtoneel, waar hij zich heeft ontpopt als de voornaamste tegenstander van Poetin, een houding die het land, inclusief 'Londongrad', kwetsbaar maakt voor een Russische aanval.
Reeds in de maanden voordat de Russen Oekraïne binnenvielen, waren de Britten druk bezig met het bewapenen van het belegerde land, met antitankwapens vooral. Sterker: de Britten begonnen al in 2015, na de annexatie van de Krim, met het trainen van Oekraïense soldaten. Een maand geleden was Johnson de eerste westerse leider die een wandeling maakte door Kyiv en hij was tevens de eerste die, via een videoverbinding, het Oekraïense parlement toesprak. Een straat in Odesa is al naar Boris Johnson vernoemd.
Tijdens die speech voor de Oekraïense volksvertegenwoordiging parafraseerde hij zijn held Winston Churchill. 'This is Ukraine's finest hour', zei Johnson, nadat hij had opgemerkt dat het Oekraïense leger had afgerekend met de mythe dat de Russen een onverslaanbaar leger bezitten. Het is niet alleen het 'beste uur' van de dappere natie, maar ook van Johnson zelf. Waar hij in eigen land onder vuur ligt wegens lockdownborrels en de stijgende kosten van het levensonderhoud, voelt hij zich in zijn element als zelfuitgeroepen leider van het vrije Westen.
Ministerie van Oekraïense Zaken
Het helpen van Oekraïne en het straffen van Rusland eist alle aandacht op van de Britse regering. Zo is het ministerie van Buitenlandse Zaken min of meer veranderd in het ministerie van Oekraïense Zaken. Minister van Defensie Ben Wallace, die een cruciale rol speelde bij het aan de macht helpen van Johnson, is zeer prominent aanwezig. Terwijl Poetin eerder deze week zijn militaire parades bekeek, zonder luchtmacht, vergeleek de Britse bewindsman het regime in Moskou met dat van de nazi's.
Op de achtergrond speelt de Brexit mee, en de drang van Johnson om te bewijzen dat het Verenigd Koninkrijk een internationale rol van betekenis speelt. In een interview met The Economist benadrukte hij dat de Britten nu de vrijheid hebben om snel te handelen, dat ze niet hoeven te wachten op de Fransen en de Duitsers. Brexit-onderhandelaar David Frost beweerde onlangs dat de rivaliteit tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie juist goed is, omdat beide kampen elkaar opjutten bij het bewapenen en het opleggen van sancties.
Risico's
Zonder risico's is de Britse voortrekkersrol niet. Russische officials hebben, zo meldde de Britse pers, Londen geïdentificeerd als 'voornaamste gangmaker van het anti-Russische project'. Opvallend genoeg hebben de Russische dreiging en de bravoure van Johnson amper tot discussie geleid. Bij het aangaan van de solidariteitsverklaringen met Finland en Zweden heeft de premier zich gebaseerd op het koninklijk decreet. Mocht het parlement de gelegenheid krijgen zich erover te buigen, dan kan Johnson rekenen op massale steun. Een ongekende luxe voor de omstreden Britse premier.