de Stentor | Zorgen om alternatief voor lozen giftige stoffen op IJssel

Dit artikel is afkomstig uit de Stentor. Elke dag verschijnt een selectie van de beste artikelen uit de kranten en tijdschriften op NU.nl. Daar lees je hier meer over.

Schippers die gevaarlijke stoffen vervoeren, moeten na het lossen hun tanks vaak 'ontgassen' voor er ander materiaal in kan. Jaarlijks gebeurt dit zo'n 5.000 keer. Dit mag onder meer in de IJssel, het IJssel- en Markermeer, het Zwarte Meer en het Twentekanaal. Omdat bij het ontgassen grote hoeveelheden schadelijke of kankerverwekkende stoffen kunnen vrijkomen, mag het niet in de buurt van dorpen, bruggen, sluizen en natuurgebieden.

Al langere tijd pleiten het rijk, provincies en gemeenten aan de rivier voor een verbod op varend ontgassen. Hoewel onderzoekers van de Erasmus Universiteit stellen dat Nederland dit via provincies op eigen houtje kan beslissen, ziet minister Mark Harbers hier weinig in. Hij stelt dat alleen een Europees verbod effectief is. De hoop is dat het verbod volgend jaar geregeld is. Alleen Zwitserland moet de handtekening nog zetten.

Schippers maken zich zorgen of zij zich aan het verbod kunnen houden. "Op dit moment is er één mobiele locatie voor ontgassen aan de wal beschikbaar in Moerdijk", zegt Rob Leussink, directeur van Koninklijke Binnenvaart Nederland. "Voor de eerste fase van het verbod, zes maanden na ondertekening, zijn minimaal vier of vijf installaties nodig. Bij het ingaan van het totaalverbod, twee jaar erna, is het dubbele aantal nodig."

Knelpunt blijkt het verlenen van vergunningen voor ontgassingsinstallaties door provincies. Een locatie moet geschikt zijn voor het ontgassen van schepen en het afvoeren van de schadelijke afvalstromen. Provincies breken het hoofd over hoe zij dit juridisch moeten regelen en controleren. Minister Mark Harbers schrijft in een brief aan de Tweede Kamer dat zonder installaties het verbod niet uitvoerbaar is of de tankervaart stil komt te liggen.

Leussink laakt die afwachtende houding: "Wat als het verbod ingaat en er onvoldoende installaties zijn? Wat moeten schippers dan? Door het gebrek aan regie is er voor exploitanten van installaties geen verdienmodel. Als we niet op tijd voorsorteren, zijn we uiteindelijk te laat. Alleen al het fysiek bouwen van een installatie, dus zonder vergunningentraject, duurt zes tot acht maanden."

Hij verzucht: "Ik bespeur geen urgentie, terwijl we varend ontgassen niet meer moeten willen. Maatschappelijk is het niet meer te verantwoorden." Op 9 februari spreken landelijke en provinciale overheden en betrokkenen uit de binnenvaart over de wettelijke regels voor het plaatsen van ontgassingsinstallaties.

Een mogelijke locatie voor een vaste installatie is Lelystad, stelt directeur Leussink. Het Marker- en IJsselmeer zijn bekende plekken voor varend ontgassen. Daarnaast ligt het niet ver van de monding van de IJssel. Naast de huidige installatie in Moerdijk wordt gedacht aan Nijmegen, Amsterdam, Rotterdam en Groningen als mogelijke locaties, vanwege de havens en drukke vaarroutes.

Ondertussen wil de binnenvaart zelf de stap zetten naar een totaalverbod. Met ladingeigenaren, verladers en bevrachters wil KBN een convenant ondertekenen om het aantal ontgassingen 'sterk te reduceren'. Over de inhoud van het akkoord en wanneer het wordt verwacht, zegt Leussink vanwege 'juridische kaders' niets.