De Europese finales van Feyenoord: primeur in Milaan en de Van Hooijdonk-cup

Feyenoord staat woensdag als Conference League-finalist voor de vierde keer in de geschiedenis in de eindstrijd van een Europees toernooi. Een terugblik op de drie eerdere finales, waarin Feyenoord altijd zegevierde. Van de Europacup I in 1970 tot de UEFA Cup in 1974 en de UEFA Cup in 2002.

1970: Feyenoord-Celtic (Europacup I, 2-1)

De finale in Milaan wordt beschouwd als de belangrijkste wedstrijd in de geschiedenis van Feyenoord. De Rotterdammers rekenen in de eerste Europese finale in de clubhistorie na verlenging af met topfavoriet Celtic (2-1) en zorgen er zo voor dat Feyenoord de eerste Nederlandse club is die de Europacup I wint.

Het elftal van de legendarische trainer Ernst Happel kent met Coen Moulijn, Willem van Hanegem en Wim Jansen spelers van wereldklasse en beschikt met Rinus Israël en Theo Laseroms over twee meedogenloze spelers in het hart van de verdediging. Dat blijkt een gouden combinatie in het seizoen 1969/1970.

Feyenoord krijgt al in de achtste finales de bevestiging dat winst van de Europacup mogelijk is als regerend Europees kampioen en wereldkampioen AC Milan dankzij goals van Jansen en Van Hanegem in een kolkende Kuip met 2-0 wordt verslagen. Daarna wint Feyenoord ook van Vorwärts Berlin en Legia Warschau.

In de finale komt Celtic voor 53.000 toeschouwers, van wie meer dan de helft Nederlands is, in de 28e minuut op voorsprong door een treffer van Tommy Gemmell. Feyenoord-aanvoerder Israël maakt vier minuten later alweer gelijk, waarna een verlenging volgt. Drie minuten voor het einde maakte de Zweedse spits Ove Kindvall de winnende 2-1 met een lob.

Op de middenstip van San Siro tilt Israël als eerste aanvoerder van een Nederlandse club de 'cup met de grote oren' omhoog. Het Rotterdamse dagblad Het Vrije Volk komt de volgende dag in een extra editie met een passende kop op de voorpagina: "We hebben 'm!!" Feyenoord wordt diezelfde dag op de Coolsingel gehuldigd. De huldiging brengt naar schatting zo'n 250.000 mensen op de been.

1974: Feyenoord-Tottenham Hotspur (UEFA Cup, 4-2)

De Europacup-winst van Feyenoord in 1970 blijkt het startsein voor een ongekende bloeiperiode voor het Nederlandse voetbal: Ajax verovert in de drie daaropvolgende jaren de 'cup met de grote oren'. Feyenoord zorgt er in 1974 voor dat er voor het vijfde achtereenvolgende jaar een Europese beker naar Nederland gaat.

Feyenoord werkt in jubelstemming toe naar de finale van de UEFA Cup (de huidige Europa League) tegen Tottenham Hotspur, die over twee wedstrijden gaat. Met Van Hanegem als sterspeler is de club onder leiding van trainer Wiel Coerver voor het eerst in drie jaar kampioen van Nederland geworden.

Ook in de eerste finalewedstrijd in Londen is er een hoofdrol weggelegd voor 'De Kromme'. Met een magistrale vrije trap via de onderkant van de lat maakt de middenvelder een achterstand ongedaan. Vlak voor de openingstreffer pakt hij ook een gele kaart, waardoor hij geschorst is voor de return in De Kuip. Door een eigen doelpunt van Joop van Daele en een treffer van Theo de Jong in de slotfase wordt het 2-2 op White Hart Lane.

Rond de return is Van Hanegem opnieuw onderwerp van gesprek: manager Guus Brox en coach Coerver twijfelen openlijk over een contractverlenging voor de vedette, omdat hij te weinig doet tijdens conditietrainingen en een te grote invloed heeft op de spelersgroep. Zo heeft Van Hanegem al een paar keer gezegd dat hij het niet meer ziet zitten in aanvoerder Israël.

Feyenoord blijkt in de return ook zonder zijn sterspeler te kunnen: dankzij doelpunten van Wim Rijsbergen en Peter Ressel wordt Tottenham met 2-0 verslagen, waardoor de Rotterdammers als eerste Nederlandse club de UEFA Cup winnen. De finale in De Kuip wordt ontsierd door hevige supportersrellen, veroorzaakt door boze fans van Tottenham. Het incident wordt beschouwd als het begin van het hooliganisme in Nederland.

2002: Feyenoord-Borussia Dortmund (UEFA Cup, 3-2)

Hartstochtelijk leeft Rotterdam toe naar de finale van de UEFA Cup op woensdag 8 mei 2002 in de eigen Kuip. De ploeg van trainer Bert van Marwijk heeft een serie legendarische wedstrijden gespeeld, met als hoogtepunten de strafschoppenserie tegen PSV in de kwartfinales en het gewonnen tweeluik met Internazionale in de halve finales.

Op de maandag voor de finale slaat de stemming volledig om: politicus Pim Fortuyn, een icoon in Rotterdam, wordt doodgeschoten op het Mediapark in Hilversum. Nederland is in diepe shock door de eerste politieke moord in de recente geschiedenis.

Volgens verdediger Kees van Wonderen had de moord onbedoeld sportieve gevolgen. "Ergens haalde de impact van zijn overlijden een stukje spanning van de finale", zei hij twee weken geleden tegen het AD. "Het leidde af. De reflectie op dat er belangrijkere dingen zijn dan voetbal en een finale."

Met foto's van Fortuyn op een A4'tje trekken supporters van Feyenoord naar De Kuip. Als de Portugese scheidsrechter Vítor Melo Pereira na een minuut stilte fluit voor de aftrap, slaat de sfeer in het stadion om en zijn de vertrouwde taferelen weer zichtbaar bij de Feyenoord-fans.

Sterspeler Pierre van Hooijdonk neemt de club met twee doelpunten, waaronder één uit een fraaie vrije trap, opnieuw op sleeptouw in de UEFA Cup, wat commentator Eddy Poelmann verleidt tot de legendarisch uitspraak: "Het is de Pierre van Hooijdonk-cup!" De laatste Europese prijs van Feyenoord wordt intens gevierd in De Kuip. Een huldiging op de Coolsingel komt er vanwege de moord op Fortuyn niet.