N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Interview
Provinciale Statenverkiezingen Het CDA dreigt te verdwijnen, waarschuwen bestuurders van politieke jongerenorganisatie CDJA. „Als iemand tot drie keer toe niet in staat is om winst te boeken, gaat het dan de vierde keer wel lukken?” Een tweegesprek.
„Vroeger werd het altijd nog als een dreiging gezien, we dréígden irrelevant te worden. Woensdag was de dag waarop we konden vaststellen: vanaf nu ís het CDA niet meer relevant.” Het is de dag na de verkiezingen voor de Provinciale Staten en Kevin Klinkspoor, de voorzitter van het CDJA, maakt zich zorgen over het voortbestaan van het CDA en heeft twijfels over het leiderschap van Wopke Hoekstra. Vice-voorzitter Derek Groot, naast hem, ook. „In de top van de partij worden moeilijke thema’s ontweken”, zegt hij. „Alsof er gehoopt wordt dat we om magische redenen in 2025, als de verkiezingen voor de Tweede Kamer gepland staan, ineens wel gaan winnen.”
Als er iets is wat de politieke jongerenorganisatie van het CDA kenmerkt dan is het wel dat CDJA’ers zich weinig vocaal afzetten tegen hun moederpartij. Maar na woensdagavond is alles anders. Het CDA is, na Forum voor Democratie, de grootste verliezer. In aantal stemmen zijn de christendemocraten bijna gehalveerd.
Groot: „Het voortbestaan van de partij moet bespreekbaar gemaakt worden. Vóórdat we verdwijnen.”
Klinkspoor: „We balen van deze uitslag. Ik heb gisteren contact gehad met onze jongerenkandidaten, in iedere provincie zit er wel één. Ze hebben het niet gered. Aan hun inzet heeft het niet gelegen.”
Groot: „We verloren met de Tweede Kamerverkiezingen, de gemeenteraadsverkiezingen en nu weer. Het ligt niet aan het enthousiasme in onze partij. Zeker niet aan het gedachtegoed, de ideologie. Maar strookt waar we voor staan nog met wat we doen? Welke winst boeken wij op de onderwerpen die voor ons belangrijk zijn? Dat is wat bij het CDA mist: we proberen overal een beetje wat van te vinden. En uiteindelijk vinden we niks meer. Ik denk dat kiezers daar last van hebben. Geef ze eens ongelijk.”
Klinkspoor: „Als we het over urgentie hebben, over vernieuwen, een verhaal vasthouden en consequent uitvoeren, dan ligt er bij Wopke [Hoekstra, partijleider, red.] ook nog wel een taak om het beter uit te gaan dragen. Ik hoor om me heen: het komt niet over, zoals hij het brengt.”
Groot: „Hoe je overkomt, wat je uitstraalt, daar hebben mensen een bepaald idee bij. Ik denk dat het bij Wopke niet per se aan debat-skills of wat dan ook ligt, daar is hij in verbeterd. Hij moet kijken hoe hij van dat consultantsimago afkomt.”
Klinkspoor: „Is het overtuigend als een consultant je gaat uitleggen dat hij je sociaal perspectief wil bieden, dat je recht hebt op een vaste baan, een koophuis, en dat hij ervoor gaat strijden?”
Klinkspoor: „Hoe lang bestuurt het CDA al mee? We hebben sinds we bestaan maar drie keer in de oppositie gezeten. Nou, poeh poeh”
Groot: „Het is wel positief dat hij niet net zoals na het verlies bij de gemeenteraadsverkiezingen zei dat we wél de peilingen hebben verslagen.”
Klinkspoor: „Na het verlies bij de gemeenteraadsverkiezingen zag je toch dat iedereen een beetje achterover ging leunen. Er heerste het idee van ja, als we zo doorkabbelen komt het wel goed. Dat komt het dus gewoon niet.”
Groot: „Als iemand tot drie keer toe niet in staat is om winst te boeken, gaat het dan de vierde keer wel lukken?”
Klinkspoor: „BBB trekt stemmers van ons, maar ook van VVD en PVV. Ik merk dat ik enthousiast word als ze beginnen over de buslijn, voorzieningen in de buurt. Maar ik denk ook: verdorie, dit is het CDA-verhaal. En blijkbaar, dat komt door de persoon, komt het bij Caroline van der Plas wel over.”
Groot: „Wat zij veel beter doen, of wat wij te weinig doen, is dat zij gewoon zeggen waar het op staat. Ze doen daar niet aan het uitspreken van ‘intenties’ en ‘richtingen’. Ze zijn concreet.”
Klinkspoor: „Zo’n verhaal als de fractie in februari presenteerde, ‘Voor heel Nederland’, daar is iedereen in de partij enthousiast over. Het is een verhaal voor de lange adem, en dat is goed. Maar we houden ons niet óók bezig met de vraag of we in 2025 nog bestaan. Even gechargeerd gezegd: misschien hebben we geen lange adem meer.”
Groot: „Ik denk dat het vrij duidelijk is dat er een kloof is tussen het CDA en de samenleving. Als je een volkspartij claimt te zijn, of in de basis bent, en je haalt vijf zetels in de EK, met nog geen 7 procent van de stemmen.”
Klinkspoor: „Er is een tijd van regeren en een tijd van oppositie voeren. Ja, het zou goed zijn om een gezonde tijd in de oppositie door te brengen om de ruimte te hebben om onze plannen uit te werken. En dan komt er wel weer een tijd coalitie. Hoe lang bestuurt het CDA al mee? We hebben sinds we bestaan maar drie keer in de oppositie gezeten. Nou, poeh poeh.”
Groot: „Er is een verschil tussen een klein beetje water bij de wijn doen of een beetje wijn bij het water doen. Dat laatste doen wij. Ons verhaal moet op één staan. Als we zien dat kabinetsdeelname te veel invloed heeft op het kunnen uitdragen daarvan, moeten we de keuze durven maken om te zeggen dat het verhaal voor ons belangrijker is dan meeregeren.”
Klinkspoor: „En dat is de afgelopen 1,5 jaar niet gedaan.”
Groot: „Daarom willen wij nu zo’n duidelijk signaal geven aan onze moederpartij. Als het niet lukt omdat de partijleider het niet voor de bühne krijgt en het verhaal in de weg staat, of omdat we in een kabinet zitten waar onze handen gebonden zijn, dan moet iemand anders het uitdragen, en dan moeten we vanuit een andere positie de politiek bedrijven.”
Klinkspoor: „We hebben onze zorgen intern geprobeerd over te brengen. Bij de partijvoorzitter en het bestuur.”
Groot: „We horen dat we ons niet druk hoeven te maken, dat het wel goed komt, dat het verhaal van het CDA wel staat. Dat we gewoon enthousiast moeten zijn. Maar als mensen niet weten waar we voor staan kunnen we zo enthousiast zijn als we willen, dan bestaan we straks niet meer.”