Van Bangkok Travel Guide tot Suikerdieet, het aanbod van AI-boeken op de site is even groot als divers. De titels, zowel e-books als hardcopy's, worden aangeboden voor prijzen variërend van een paar euro’s tot meer dan twintig euro per boek.
De New York Times signaleerde de AI-boeken vorige maand al op de Amerikaanse webwinkel Amazon. BNR deed onderzoek naar hetzelfde verschijnsel op Bol.com en vond dat deze site inmiddels ook overspoeld wordt met automatisch gegenereerde boeken.
Topje van de ijsberg
BNR maakte voor dit onderzoek gebruik van Originality.ai, een detectietool die vaststelt hoe groot de kans is dat een tekst met behulp van AI gemaakt is. Van elk getest boek werd een aantal willekeurige gekozen paragrafen gescand. Binnen een dag wist BNR zo tientallen boeken te identificeren die volgens de tool met honderd procent zekerheid door AI waren geschreven, overwegend Engelstalig maar in sommige gevallen ook in het Nederlands.
Dit lijkt slechts het topje van de ijsberg. Vaak hebben de auteurs van AI-titels tientallen vergelijkbare boeken op hun naam staan. Het aantal AI-boeken op Bol.com loopt daarmee waarschijnlijk al makkelijk in de honderden. Bol.com zegt zelf geen zicht te hebben op het aantal titels dat met AI geschreven wordt. Bij de oudste titels die BNR vond staat oktober vorig jaar als publicatiedatum vermeld.
'Mensen maken in zestien minuten een boekje'
De meeste titels maken geen melding van het feit dat AI gebruikt wordt om de teksten te schrijven. Veel auteurs lijken onder pseudoniem te publiceren, zijn onvindbaar en ook contactgegevens ontbreken. Een enkeling publiceert onder zijn eigen naam.
De Friese auteur Auke de Haan (25) bijvoorbeeld heeft al bijna 300 titels gepubliceerd. Hij schreef eerst zelf, maar vond dat hij daar te weinig mee verdiende. De Haan besloot ChatGPT te gebruiken om zijn productie te verhogen. 'Als ik een verhaal nodig heb vraag ik dat gewoon aan ChatGPT. Ik geef aan hoeveel woorden het moet zijn, en op welke manier het geschreven moet worden.'
Zinkende auto
Zelf zegt hij zijn teksten voor publicatie te controleren op juistheid, maar er zijn ook auteurs actief op Bol.com die het anders aanpakken, aldus De Haan. 'Die maken in zestien minuten een boekje, een kookboek, maar hebben niets met koken. Het gaat ze erom te verdienen.'
De publicatiemethode lijkt inderdaad mensen te trekken die op zoek zijn naar snel geld. Op YouTube zijn instructievideo’s voorhanden met titels als How To Make Money With ChatGPT - (Write Amazon Books With AI!) en Use ChatGPT To Make Money On Amazon KDP With Low Content Books.
De meeste AI-boeken zijn dan ook opvallend goedkoop gemaakt: korrelige beelden op de kaft, weinig tot geen illustraties en grote letters om de pagina’s sneller gevuld te krijgen. De teksten variëren van simpel tot buitenissig. Zo wordt in een reisgids over Amsterdam beweerd dat bewoners uit een zinkende auto moeten kunnen ontsnappen om hun rijbewijs te halen.
Hallucineren
Experts hebben kritiek op het businessmodel van de AI-auteurs. Tech-jurist Menno Weij ziet juridische risico’s, zoals mogelijke inbreuk op auteursrechten. 'Als ChatGPT te veel overneemt van bestaande boeken, dan zou dat inbreuk kunnen maken', aldus Weij.
Bovendien is het volgens hem nog maar de vraag of wat ChatGPT schrijft wel klopt. 'Taalmodellen kunnen hallucineren', zegt Weij. 'Als iemand daar geen controle op doet, dan heb je als auteur – maar ook als Bol.com - wel een probleem.'
Er zijn ook uitgevers die de manier van werken toejuichen. Bob van Duuren (Van Duuren Media) publiceerde Hallo, ik ben ChatGPT, ook het werk van een schrijfrobot. 'Je kunt twee dingen doen: tegenliggen, en er bang voor zijn, of kijken: kan ik er wat leuks mee. Ik zeg: omarm die technologie.'
Auteurs die zelf boeken bij Van Duuren uitgeven hoeven niet aan te geven of AI is gebruikt. 'Een auteur moet uniek werk inleveren', aldus Van Duuren. 'Ga je als uitgever AI verbieden, dan schiet je je zelf in de voet. Dan beperk je de auteur in zijn creativiteit en kennis van zaken. Daar moet je het juist van hebben.'
Bol.com: voorlopig geen maatregelen
In de Verenigde Staten heeft de stroom van AI-titels al geleid tot een conflict tussen schrijversvakbond The Authors Guild en boekverkoper Amazon. Auteurs zien de opkomst van literaire 'content farms' daar met lede ogen aan. Om de schrijvers tegemoet te komen introduceerde Amazon eerder deze maand nieuwe regels die uitgevers verplichten aan te geven of hun boek met behulp van AI gemaakt is.
Bol.com neemt vooralsnog geen enkele maatregel tegen AI-boeken, laat het bedrijf aan BNR weten. Volgens een woordvoerder staat het platform 'aan het begin van een nieuw maatschappelijk vraagstuk'. 'Wij volgen deze ontwikkelingen op de voet en bekijken in hoeverre we onze visie hierop aanpassen', aldus Bol.com. Het bedrijf is hierover al in gesprek met 'andere stakeholders in het boekenvak' zoals uitgevers en de Koninklijke Boekverkopersbond.