N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Recensie Theater
Theater Tien jaar geleden brak collectief BOG. door met ‘BOG.’, een voorstelling die het hele leven omvatte. Het collectief sprak toen af om in 2023 een vervolg te maken.
Losjes banjeren ze over de speelvloer in de grote zaal van Vlaams Cultuurhuis De Brakke Grond in Amsterdam. De witte ruimte wordt aan de achterkant begrensd door een eveneens wit scherm. De spelers van BOG. staan klaar om, tien jaar nadat ze het voor het eerst probeerden, opnieuw ‘het leven te herstructureren’.
In 2013 gooide het toen net opgerichte collectief hoge ogen met hun eerste voorstelling, die net als de groep zelf BOG. heette. Met zijn vieren namen de spelers je mee door een heel leven, dat ze alleen met hele werkwoorden vertelden: groeien, eten, spelen, je moeder zoeken, naar het theater gaan, ziek worden, sterven.
Een gevoel van universaliteit stond daarbij voorop: ook specifieke ervaringen stonden ten dienste van verbintenis, van een gedeeld idee over wat het betekent om mens te zijn. De troostrijke voorstelling gaf het jonge collectief een vliegende start.
Al gauw na die eerste voorstelling vatte BOG. het plan op om iedere tien jaar een nieuwe poging te doen het leven in een theaterstuk te vangen. Afgelopen donderdag, exact tien jaar na de première van de eerste voorstelling, zag deel twee het licht. De opzet van de voorstelling maakt het gewicht van de verstreken tijd sterk voelbaar, zeker voor toeschouwers die de oorspronkelijke voorstelling hebben gezien. Hoe zou BOG. recht doen aan zowel hun eigen ouder worden als het veranderde tijdsgewricht?
Lees ook: BOG zoekt het onmogelijke in theaterWat meteen opvalt is dat dit keer niet voor een lineaire, chronologische insteek is gekozen. BOG.2 is een losse verzameling van ervaringen, nog altijd in hele werkwoorden gevangen, die veel specifieker en individueler zijn dan de generieke levensloop van het origineel. Banale ervaringen om als jonge ouder eindelijk een avond alleen thuis zijn, of getroffen te worden door de aantrekkelijkheid van een voorbijganger in het park, lopen naadloos over in ingrijpende gebeurtenissen zoals een miskraam.
Door de montage van de tekst komt het contrast tussen het alledaagse en het levensbepalende optimaal tot zijn recht. De geboorte van een baby wordt opgevolgd door een scène waarin een lichaam wordt gewassen – maar dat blijkt het lichaam van een overleden vader te zijn. Een scène over de ervaring van fietsen in de stad mondt uiteindelijk in de miskraam uit.
Die nevenschikking van verschillende perspectieven is in de hele voorstelling doorgevoerd. Dat strookt met de veranderde tijdgeest, waarin meer ruimte is voor mensen die afwijken van de maatschappelijke norm. Het lichtontwerp van Caroline Mathieu benadrukt dat ook: het aanvankelijk witte speelkader verandert gedurende de voorstelling in alle kleuren van de regenboog.
De consequent doorgevoerde niet-hiërarchische insteek geeft de voorstelling echter ook iets vrijblijvends. Het is juist ook het botsen en schuren van verschillende perspectieven dat het leven kenmerkt, en dat conflict is te weinig aanwezig in BOG.2.