Boeren zijn bang dat ze in de toekomst een vergunning nodig hebben om koeien buiten te laten lopen en het land te bemesten. Dat komt door een recente uitspraak van de rechtbank Overijssel. Volgens boerenorganisaties kan die uitspraak tot gevolg hebben dat koeien op stal moeten blijven.
Twee milieuorganisaties stapten naar de rechter omdat ze willen dat alle koeien die een boer heeft, en het bemesten van het land, worden meegewogen bij het afgeven van een stikstofvergunning.
Melkveehouders hebben nu alleen een stikstofvergunning nodig voor koeien die op stal staan. Zodra een koe buiten loopt, valt ze buiten de stikstoftelling. Ook het bemesten van het land wordt niet meegenomen in de telling.
De rechter kwam de Vereniging Leefmilieu en Mobilisation for the Environment tegemoet en oordeelde dat de provincie beter moet onderbouwen waarom de negatieve effecten van beweiden en bemesten buiten de stikstoftelling vallen.
Veel Nederlandse Natura 2000-gebieden zijn gevoelig voor stikstof. En extra stikstofneerslag op die beschermde natuurgebieden is verboden, om verdere schade te voorkomen, benadrukken de milieuorganisaties.
'Bijna onwerkbaar'
"We zijn nu op een punt gekomen dat het stikstofbeleid wel heel erg ingewikkeld wordt", zegt Trienke Elshof, bestuurder van landbouworganisatie LTO en melkveehouder.
Voor boeren wordt het gecompliceerd als ze straks inderdaad een vergunning moeten aanvragen voor koeien buiten en het bemesten, zegt Elshof. "Het betekent dat elke vergunning moet worden aangevuld met beweiden en bemesten, het wordt een tijdrovende zaak."
Een vergunning voor bemesten wordt daarnaast nog moeilijker, zegt de melkveehouder. "De ene keer rijdt je de mest uit op akkergrond, de andere keer op een ander soort grond. En ook daar moet je een hele berekening op los laten. Het wordt dan bijna onwerkbaar."
Bovendien is er een kans dat die vergunning niet wordt verleend. Koeien zouden dan dus op stal moeten blijven. Dat zou niet alleen vervelend zijn voor de boeren en de koeien, maar ook voor de consument, zegt Henk Bleker, voorzitter van de Nederlandse Melkveehouders Vakbond. "Mensen willen ook melk van weidekoeien. Een onderzoek van Milieudefensie toont aan dat mensen zelfs extra geld voor hun melk willen betalen als de koeien buiten lopen."
Zere plek
De commissie-Remkes adviseerde al om het beweiden en bemesten vrij te stellen van vergunningen, omdat het proces anders te ingewikkeld wordt. De overheid nam dat advies ook over.
Maar dat is dus niet naar de zin van milieuorganisaties. Want hoewel koeien buiten minder stikstof uitstoten dan koeien in de stal (mest en urine worden buiten beter van elkaar gescheiden) zijn ze (samen met het bemesten) toch verantwoordelijk voor een aanzienlijk deel van de stikstof.
Van alle stikstofuitstoot door de agrarische sector komt ongeveer de helft van de ammoniak uit de stal en de andere helft van beweiden en bemesten, zegt hoogleraar milieu en duurzaamheid Jan Willem Erisman van de Universiteit Leiden.
"De rechter heeft de vinger dus op een zere plek gelegd: op het vergunningensysteem", zegt de stikstofexpert. Een vergunning voor het hele bedrijf, in plaats van aparte vergunningen voor koeien in de stal, koeien in de weide en het bemesten, zou volgens Erisman beter zijn.
"Bovendien gaat het nu telkens om kortetermijnzaken", zegt de hoogleraar. "Bemesten en beweiden is helemaal niet erg, maar het gaat erom dat het stikstofbeleid eindelijk van de grond komt."
'Koeien in de weide'
Een andere zere plek is het Nederlandse landschap. Want daar horen volgens de melkveehouders koeien in, zegt Sieta van Keimpema van actiegroep Farmers Defence Force. Het aantal koeien in Nederland is de laatste jaren al afgenomen, zegt ze. "Hier in Friesland bijvoorbeeld, springen de tranen in m'n ogen als om me heen kijk; er liepen eerst honderden koeien binnen een paar kilometer rondom mijn huis, nu loopt er slechts een plukje jonge koeien."
Bovendien willen de koeien ook naar buiten, zegt melkveeboer Elshof. "Als we klaar zijn met melken brullen onze koeien al dat ze naar buiten willen. Ze vinden het heerlijk in het gras, dat zou voorbij zijn. Ik kan me niet voorstellen dat we die kant opgaan met z'n allen."