Door Hasna Elbaamrani en Fabian Melchers
De recente herziening van het leeftijdsadvies voor Pietje Bell leverde Kijkwijzer veel kritiek op, maar niet iedereen vindt dat terecht. Het werkelijke probleem zou bij de wetgeving liggen, vertelt een van de bedenkers van het hulpmiddel.
Hoogleraar Patti Valkenburg stelt in een interview met NU.nl dat Kijkwijzer er uitsluitend zou moeten zijn om mensen te informeren. "Sommige kinderen worden eerder bang of druk van bepaalde producties dan andere", vertelt ze.
Valkenburg stond in 2002 aan de wieg van Kijkwijzer en is sinds 2013 hoogleraar Media, Jeugd en Samenleving aan de Universiteit van Amsterdam. "Ouders weten het beste wat hun kind aankan."
Ze noemt het "een vervelende bijkomstigheid" dat Kijkwijzer verbonden is aan bepaalde wetten. "Die bepalen dat kinderen bepaalde films niet mogen zien in de bioscoop en een deel van de programma's niet overdag uitgezonden mogen worden."
Ouders kunnen thuis oogje toeknijpen
Krijgt een film het leeftijdsadvies voor twaalf, veertien of zestien jaar, dan mag deze pas na 20.00 uur op televisie worden uitgezonden. Ouders kunnen thuis dan nog een oogje toeknijpen.
Met het leeftijdsadvies voor achttien jaar wordt het strenger en mag de film pas na middernacht worden uitgezonden. Ouders hebben bij de leeftijdsgrens van zestien jaar in de bioscoop niets meer te zeggen. Een vader die met zijn vijftienjarige zoon naar een actiefilm wil, moet volgens de wet worden geweigerd.
"De beslissing om wel of niet ergens naar te kijken, zou bij de ouders moeten liggen", vindt Valkenburg. "Het is jammer dat de huidige kritiek op Kijkwijzer in feite vaak kritiek op deze wetten is."
Het is niet de eerste keer dat Valkenburg kritisch is over de wetgeving die bij Kijkwijzer komt kijken. In 2017 sprak ze zich er in een interview met NRC ook al tegen uit.
'Kijkwijzer censureert zelf niets'
Ook het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media, de organisatie achter Kijkwijzer, baalt van de kritiek. "Onze missie is om te zorgen dat kijkers vooraf geïnformeerd worden, zodat ouders en kinderen zelf een keuze kunnen maken", zegt directeur Tiffany van Stormbroek. "Kijkwijzer geeft alleen advies. We willen juist een handvat bieden. Zelf censureren we niets."
Toch heeft het leeftijdsadvies indirect wel een begrenzend effect. "De wetgever neemt daar de verantwoordelijkheid om kinderen in de publieke ruimte te beschermen", vertelt Van Stormbroek.
"Een meerderheid van de ouders wil juist deze bescherming van beperkende bioscooptoegang voor jonge kinderen en latere uitzendtijden op de open tv-kanalen. Dat blijkt telkens uit onderzoek dat wij laten doen."
Van Stormbroek vindt het verder niet aan haar iets te vinden van het beperkende effect. "Onze missie is om goede informatie te geven. Op die manier willen we ervoor zorgen dat mensen een fijne kijkervaring hebben."