N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Reportage
Als eerste presenteert Limburg een coalitieakkoord en een nieuw College van Gedeputeerde Staten. Niet op het provinciehuis in Maastricht, maar op het platteland.
BBB was ook in Limburg de winnende lettercombinatie. Dat valt terug te zien in het vrijdag gepresenteerde college: de partij levert als enige twee gedeputeerden. VVD, CDA, PvdA en SP elk een. In het coalitieakkoord Iedere Limburger telt! staat de BBB-agenda ook vooraan. Na een algemeen hoofdstuk over de tol van de provincie heet het tweede hoofdstuk Perspectief voor het landelijk gebied.
Ook waar het gaat over beleidsterreinen die belangrijk zijn voor partijen als PvdA en SP sijpelen de agrarische belangen door: op nagestreefde ‘Gezonde Scholen van de Toekomst’ dienen bijvoorbeeld lokaal geteelde groente en fruit te worden aangeboden. In de cultuurparagraaf staat de ambitie om het landelijkere Noord- en Midden-Limburg van meer cultuur te voorzien.
Zelfs de plek voor de presentatie van het nieuwe coalitieakkoord en college draagt de sporen van de verkiezingsuitslag: niet op het provinciehuis in Maastricht, maar bijna negentig kilometer noordelijker in Lottum. Plaats van handeling is de tuin van Huys Kaldenbroeck, een landgoed in het bezit van natuurorganisatie Limburgs Landschap. De formateurs, onderhandelaars en gedeputeerden zitten onder een pergola met bloemenpracht, bos en veld als decor. „Een bewuste keuze”, benadrukt formateur Petra Dassen. „Om te laten zien dat ook in de rest van Limburg heel veel gebeurt. Hier op deze plek gaan natuur, recreëren en ondernemen heel mooi samen.” Een luid koekoekende koekoek ondersteunt haar woorden en die van anderen.
Een van de gedeputeerden van de BBB, Léon Faassen, tot afgelopen november voorzitter van de Limburgse Land- en Tuinbouwbond (LLTB), gaat in het nieuwe college over platteland, natuur en stikstof. Het nu gesloten akkoord bevat de twee speerpunten van de BBB: geen gedwongen uitkoop van boeren en geen 2030 als heilige deadline, maar uitloopmogelijkheden tot 2035. „En verder is het gewoon tijd om te beginnen”, zegt BBB-fractievoorzitter en onderhandelaar Annetje Schoolmeesters.
De tweede gedeputeerde namens BBB, Elianne Demollin-Schneiders, is meteen de enige vrouw. De tweede formateur Jan Schrijen vindt dat anno 2023 wat schraal. „Maar dat was aan de partijen.”
De coalitiegenoten spreken zich onder de pergola in de tuin uit tegen verdere polarisatie in de politiek. Er vallen mooie woorden over „elkaar de hand reiken” en „overeenkomsten zoeken”.
De ambities van Limburg komende vier jaar zijn groot. Achterin het programma staat wat het college in 2027 bereikt wil hebben: onder meer minder armoede, meer mensen aan het bewegen, meer duurzaamheid en een toekomstbestendige economie. Tegelijkertijd is ook duidelijk dat de financiële marges smaller zijn dan in de afgelopen vier jaar. Toen werden honderden miljoenen euro’s uit de reserve gehaald ook voor de langere termijn voor de verdere ontwikkeling van vier campussen in de provincie en Maastricht Aachen Airport. Nu is er in totaal 207 miljoen te besteden.
Het nieuwe Limburgse college kan rekenen op een ruime meerderheid van 26 van de 47 zetels in Provinciale Staten. Limburg kende de afgelopen periode twee extraparlementaire colleges. Partijen bonden zich niet aan het akkoord. Bestuurders hadden wel een politieke achtergrond. In 2019 trad een bestuur aan met gedeputeerden uit het CDA, de VVD, Forum voor Democratie, de PVV, GroenLinks en Lokaal-Limburg. Dat college viel in het voorjaar van 2021 na een reeks integriteitsaffaires. Daarna kwam er een college met vertegenwoordigers uit het CDA, de VVD, PvdA, GroenLinks, D66 en Lokaal-Limburg.
VVD’er Stephan Satijn is de enige met ervaring als provinciebestuurder. Hij doet het werk nu twee jaar. De overige vijf zijn nieuw als gedeputeerde.
Limburg is de eerste met een coalitieakkoord en een nieuw college. BBB zit nog in tien andere provincies aan de onderhandelingstafel. In Flevoland en Drenthe is de verwachting dat ook daar spoedig een akkoord gesloten kan worden. In Utrecht heeft men besloten zonder de grote winnaar van de Statenverkiezingen verder te formeren.