Antwoord op jullie vragen over de verkiezingsuitslag: 'BBB weet zeker dat het lukt'

Lezer: Hoe kan het dat de uitslagen precies overeenkomen met de exitpolls?

"Bij eerdere verkiezingen is gebleken dat Ipsos (het peilingbureau) er vaak niet meer dan één of twee zetels per partij naast zat. De exitpolls zijn dus altijd betrouwbaar gebleken. Ipsos staat verspreid over het land bij tientallen stembureaus. Mensen die net hebben gestemd worden gevraagd om op een A4'tje de partij van hun keuze aan te kruisen. Daardoor zijn exitpolls vele malen betrouwbaarder dan bijvoorbeeld peilingen voorafgaand aan de verkiezingen."

"De stembureaus worden uiterst zorgvuldig gekozen. Ipsos selecteert ze op basis van regionale spreiding en balans tussen dorp en stad, maar kijkt ook naar vorige uitslagen. Het ondervraagt dus een representatief deel van de stemgerechtigde mensen op zo'n dag."

Lezer: Waarom worden de verkiezingen niet digitaal? Dan heb je dat gedoe met exitpolls en stemmen tellen niet.

"Dit heeft allereerst te maken met het stemgeheim, dat gegarandeerd moet zijn. Als je bijvoorbeeld via DigiD gaat stemmen, kan dat niet. Ook kan je niet zeker weten of iemand echt alleen en zelf stemt. In het stembureau moet je alleen naar een hokje. Thuis kan iemand naast je zitten."

"Verder kunnen computers gehackt worden en kan de uitslag makkelijker gemanipuleerd worden. Vanwege al deze risico's vindt het kabinet het vooralsnog beter om op papier te blijven stemmen. Ook kan het telproces dan makkelijker gecontroleerd worden door burgers. Hier mag iedereen die dat wil bij aanwezig zijn."

Lezer: Waar hebben Nederlanders in het buitenland op gestemd? Die uitslag kan ik nergens vinden.

"Deze uitslag komt pas zondag, liet burgemeester van Den Haag Jan van Zanen donderdag weten. In Den Haag hebben ze eerst de eigen stemmen geteld en zijn ze nu bezig met het tellen van de briefstemmen."

Lezer: Wat was het opkomstpercentage?

Lezer: Kan de BBB deze grote overwinning wel dragen? En heeft BBB wel genoeg mensen om al die zetels te vullen?

"De BBB is ervan overtuigd dat het ze gaat lukken. In principe had de partij in alle provincies voldoende kandidaten op de lijst, al had niet iedereen verwacht dat de overwinning zó groot zou worden in sommige provincies. In Drenthe krijgt de partij bijvoorbeeld 17 zetels. Er stonden 21 kandidaten op de lijst. Dat zijn er dus wel genoeg, maar als een aantal de overstap maakt naar het college, zal BBB misschien nog op zoek moeten naar nieuwe mensen."

Lezer: BBB wil geen windmolens op zee. Hoe zien zij de toekomst voor zich wat betreft energie?

"BBB wil gaan voor kernenergie als schone energiebron. De partij wil geen grootschalige wind- en zonneparken, maar vindt zonnepanelen op daken prima. Verder moeten woningen niet meer verplicht aardgasvrij worden gemaakt en vindt de partij de klimaatdoelen voor 2050 onrealistisch."

Lezer: Welke invloed zal de winst van BBB naar alle waarschijnlijkheid hebben op de huidige stikstofplannen van het kabinet?

"BBB zal niet meewerken aan onteigening van boeren, heeft BBB-leider Caroline van der Plas duidelijk laten weten. Ook wil de partij niet dat het stikstofdoel - de helft minder uitstoot - naar voren wordt gehaald. Nu is dat 2035, het kabinet wil daar 2030 van maken."

"Het is allemaal zeer de vraag of BBB hier aan kan blijven vasthouden. Het gaat hier namelijk niet om politieke wensen alleen: er ligt ook een rechterlijke uitspraak. Als er niet voldoende stikstof wordt gereduceerd, dan kunnen er geen vergunningen worden afgegeven voor het bouwen van huizen of het aanleggen van wegen. Want zoals minister Christianne van der Wal al zei: geen stikstofplannen maar wel bouwen, gaat niet."

Lezer: BBB wil een andere koers varen wat betreft stikstof, maar waarin kunnen zij zich wel vinden? Op welk gebied zijn er wel overeenkomsten met andere grote partijen, zoals VVD en GroenLinks/PvdA?

"VVD en CDA hebben hun handtekening gezet onder het coalitieakkoord. Daarin staat dat ze het stikstofdoel naar voren willen halen. Binnen het CDA rommelt het: de partij verloor flink wat zetels, vooral aan BBB. De partij zoekt de randen van het stikstofbeleid op, de christendemocraten willen het liefst de boeren meer de tijd geven en hebben het niet hardop over onteigenen. Partijleider Wopke Hoekstra zinspeelde na de verkiezingsuitslag op een andere koers, maar zegt nog niet welke."

"PvdA en GroenLinks kunnen zich weer prima vinden in de stikstofplannen. Er mag van de linkse oppositie zelfs nog een tandje bij."

Lezer: Wat gaan wij als burgers merken van deze overwinning? En wanneer?

"In de provincies moeten eerst coalities en vervolgens colleges worden gevormd. De BBB is overal de grootste geworden en mag in de formatie het voortouw nemen. Maar dat hoeft niet te betekenen dat ze ook overal in de coalitie komen. Meestal duren formaties en coalitieonderhandelingen wel een poosje."

"Vervolgens is het natuurlijk nog de vraag welke afspraken zo'n coalitie maakt en wat voor plannen ze met de provincie hebben. Pas daarna kunnen we de balans opmaken."

Lezer: Als dit Tweede Kamerverkiezingen waren, hoe zou de Tweede Kamer er dan hebben uitgezien?

"Deze vergelijking is natuurlijk niet te maken. Alleen al omdat de opkomst veel hoger ligt bij die verkiezingen. Maar als je puur naar de stemmen kijkt, zou BBB de meeste zetels krijgen, want ruim 1,4 miljoen mensen hebben deze week op de partij gestemd. Op de tweede plek staat de VVD met ruim 850.000 stemmen. Daarachter volgen GroenLinks, PvdA en CDA."