Amerikanen kiezen de rechtszaal als arena in de strijd tegen malafide cryptobeurzen

Analyse

Hoe hou je als overheid, justitie en toezichthouders toezicht op nieuwe uitvindingen waar de bestaande wetten en regels niet voor zijn gemaakt? Dat is bij de snelle groei van kunstmatige intelligentie afgelopen weken een belangrijke vraag, maar speelt al wat langer in de wereld van cryptomunten, waar toezichthouders vrezen dat criminele gelden vrij kunnen rondgaan en consumenten niet beschermd worden.

Deze week gaf beurswaakhond SEC een stevig Amerikaans antwoord: door naar de rechter te stappen en daarmee jurisprudentie op te bouwen.

De SEC klaagde deze week twee marktplaatsen aan waar cryptomunten verhandeld kunnen worden. Het Amerikaanse beursgenoteerde Coinbase, dat wereldwijd zo’n 5 procent van de handel op cryptomarktplaatsen verwerkt, kreeg dinsdagmiddag een aanklacht op de deurmat , omdat die zonder vergunning beurshandelsactiviteiten organiseerde.

Een dag eerder kreeg Binance , dat meer dan de helft van de cryptotransacties wereldwijd verwerkt, dezelfde aanklacht. Maar de SEC verwijt Binance meer. Met in totaal dertien aanklachten wordt Binance beschuldigd van het kunstmatige opkloppen van handelsvolumes, het illegaal bedienen van Amerikaanse klanten en het onjuist omgaan met klantengeld.

Binance en Coinbase willen voor de rechter laten zien dat de financiële marktregels onduidelijk zijn, de SEC wil het omgekeerde

De SEC stelt dat Binance-oprichter Changpeng Zhao via twee handelshuizen waarvan hij ook mede-eigenaar is, geld van klanten van Binance heen en weer schoof „naar eigen goeddunken”. Dat doet erg denken aan de praktijken van FTX, het handelsplatform dat vorig jaar failliet ging omdat het geld van klanten had gebruikt om gaten te dichten in de balans van dochterbedrijven.

Zowel Binance als Coinbase heeft aangekondigd tot in de rechtszaal de aanklachten te willen aanvechten. Dat lijkt ook de bedoeling van het hoofd van de SEC, Gary Gensler. Hij lijkt ervan overtuigd dat hij in de rechtszaal kan bewijzen dat de huidige regels voor financiële markten, zoals controle van klanten en voldoende openheid, al genoeg mogelijkheden bieden om cryptobedrijven aan te pakken als die over de schreef gaan.

Volgens de cryptobedrijven zelf is de Amerikaanse regelgeving helemaal niet duidelijk. Zo zou onduidelijk zijn of cryptomunten beleggingsobjecten zijn, zoals de SEC beweerd, of ‘digitale producten’, waar minder strenge handelsregels voor gelden. Of misschien toch valuta’s? Omdat het antwoord op die vragen volgens de sector „alle drie” is, pleiten zij al een paar jaar voor aparte cryptoregels.

In de Verenigde Staten lijken die regels er niets snel te komen, omdat zowel onder Republikeinen als Democraten voor- en tegenstanders zijn. Het helpt voor de voorstanders waarschijnlijk niet dat Sam Bankman-Fried, de oprichter van FTX, voor de val van zijn cryptoluchtkasteel een actieve pleitbezorger was voor meer regels. Hij doneerde tientallen miljoenen aan verschillende politici aan beide kanten van het spectrum – de curator van het failliete FTX probeert die gelden nu terug te halen. Amerikaanse politici lijken bovendien huiverig om strenge regels te introduceren omdat daarmee mogelijk de VS minder aantrekkelijk wordt voor cryptopartijen om in het land te investeren.

Ondertussen wordt in delen van de rest van de wereld andersom gewerkt: eerst meer officiële regelgeving, dan handhaving. Zo publiceerde de Britse evenknie van de SEC, de FCA, deze week nieuwe regels rond het verkopen van cryptomunten. Hierdoor wordt het vanaf 8 oktober verplicht om klanten die voor het eerst investeren in crypto 24 uur bedenktijd te geven. Daarnaast is het niet meer toegestaan om bonussen uit te delen aan gebruikers als zij nieuwe klanten aanleveren (‘tell-a-friend’-bonus).

Een belangrijke draai lijkt te worden gemaakt in het door China gecontroleerde Hongkong. China vaardigde zelf juist in 2021 een verbod uit op de handel van cryptomunten. In Hongkong mogen cryptobeurzen zich vanaf deze maand aanmelden, in aanloop naar een wijziging van de regels om verkoop aan consumenten weer toe te staan in de tweede helft van het jaar. Daarmee lijkt de stadstaat zich te willen positioneren als nieuw knooppunt voor vernieuwende financiële-techbedrijven, nu de VS steeds minder aantrekkelijk worden door de handhaving via de rechtszaal.

In de Europese Unie gaan naar verwachting vanaf volgend jaar nieuwe cryptoregels in. Onder de Markten in Crypto-Activa Verordening (MiCAR) moeten cryptomarktplaatsen zoals Binance, Coinbase en in Nederland bijvoorbeeld Bitonic een vergunning aanvragen. Om die te krijgen, moeten de beurzen voldoen aan een aantal eisen, zoals het juist voorlichten van klanten, het tegengaan van handelsmanipulatie en een minimaal bedrag aan kapitaal op de balans houden om klanten te kunnen uitbetalen. Ook moeten de bedrijven consumenten goed doorlichten voor zij klant mogen worden op mogelijke witwasrisico’s – zoals banken dat ook moeten doen.

Hongkong lijkt zich te willen positioneren als nieuw knooppunt

Dat laatste moesten cryptobedrijven overigens al doen in Nederland onder richtlijnen van De Nederlandsche Bank, waarbij bedrijven die zich op Nederlandse consumenten richten verplicht zijn zich bij de centrale bank te registreren.

De vraag is wel of grote bedrijven als Coinbase en Binance zich veel gaan aantrekken van de regels die wereldwijd worden opgetuigd. Beide bedrijven kregen bijvoorbeeld afgelopen jaren boetes van 3,3 miljoen euro omdat ze zich ondanks de Nederlandse regels wel op Nederlandse consumenten hadden gericht. Wellicht dat een rechtszaak in de Verenigde Staten, waar de toezichthouders niet terugdeinzen voor het uitdelen van veel hogere boetes, dan meer schrik aanjaagt.