Doorkomende tandjes, snotneuzen, verlatingsangst… Er zijn een heleboel redenen waarom kinderen 's nachts niet kunnen slapen. Je kunt er als ouder op een gegeven moment behoorlijk door op je tandvlees lopen. Want als je kinderen niet slaapt, dan slaap jij ook niet. Maar hoeveel slaap heb je als ouder nodig om te kunnen functioneren? Slaapcoach Mark Schadenberg legt uit: 'Vaak zoekt een kind gewoon geborgenheid.'
Dit artikel is afkomstig uit AD. Elke dag verschijnt een selectie van de beste artikelen uit de kranten en tijdschriften op NU.nl. Daar lees je hier meer over.
"Een volwassene heeft tussen de zeven en negen uur slaap per nacht nodig. In Nederland wordt gemiddeld zeven uur en twaalf minuten geslapen. Het verschilt per persoon wat de slaapbehoefte van iemand is, maar er is maar een heel kleine groep die tegen zes uur slaap of minder kan. Het belangrijkste is dat de kwaliteit van de nachtrust goed is. Je kunt immers wel acht tot negen uur per nacht slapen, maar als je vaak waker wordt omdat je kind niet goed slaapt, kan dit leiden tot problemen in het dagelijkse leven. Denk bijvoorbeeld aan (ernstige) vermoeidheid overdag en een verminderde concentratie."
Wat gebeurt er met je lichaam en psyche als je een week te weinig slaapt?
"Enorm veel. Als je bijvoorbeeld zeventien uur achter elkaar wakker bent, heb je dezelfde concentratie en coördinatie van iemand die te veel gedronken heeft. Bovendien zie je vaak dat de gemoedstoestand van iemand met een slaaptekort achteruitgaat. Zo kun je een korter lontje krijgen, maar kun je je ook euforischer voelen. Na twee dagen niet slapen, kun je zelfs denken dat je helemaal onoverwinnelijk bent. Je leeft dan op je stresshormonen waardoor je uiteindelijk nog vermoeider wordt."
"De lichamelijke gevolgen van een week te weinig slaap zijn een grotere kans op ontstekingen en meer eetlust (met een slaaptekort eet je gemiddeld 200 tot 400 calorieën meer op een dag). Ook neemt je lichaam je voeding niet meer goed op en voel je je door een verhoogde hartslag continu opgejaagd."
Is dat de reden waarom veel ouders met een ernstig slaaptekort sneller ruzie met elkaar krijgen?
"Absoluut. Doordat je zenuwstelsel te actief wordt en je je niet meer goed kunt ontspannen, gaat je communicatievermogen achteruit. Vooral op non-verbale wijze snap je elkaar dan niet meer. Hierdoor krijg je sneller ruzie om de kleinste dingetjes, terwijl je die met voldoende slaap veel makkelijker zou relativeren."
Is er nog een verschil tussen mannen en vrouwen hoe zij omgaan met slapeloze nachten?
"Niet per se, maar het is wel zo dat het lichaam van een jonge moeder gemaakt is om slechter te slapen. Dat komt doordat een baby biologisch gezien afhankelijk is van borstvoeding. Als een kindje uit de borst drinkt, komt het hormoon oxytocine vrij. Hierdoor ontstaat er een gevoel van genegenheid, liefde en geborgenheid en dat zorgt er weer voor dat zowel baby als moeder makkelijk en dieper in slaap kunnen vallen. Over het algemeen kunnen moeders dus iets beter tegen de slapeloze nachten, maar dat betekent niet dat het voor hen geen uitputtingsslag kan zijn."
Wat zijn de lange termijngevolgen van een slaaptekort?
"Slaaptekort heeft enorm impact op ons leven en gezondheid. Vooral de spanning en angst van ouders die ontstaat bij het slecht slapen van een kind heeft invloed op het kind. Zo zie je als ouder overdag al enorm tegen de avond op, want wat als je kind weer de hele tijd wakker is. Het kind voelt deze emoties en reageert hierop door nog slechter te gaan slapen."
Maar wat kun je er dan aan doen?
"Een kind heeft fases van minder goed slapen - de zogeheten sprongetjes en slaapregressie - maar vaak zoekt een kind gewoon geborgenheid. Helaas is er een milieu gecreëerd dat kinderen al gauw in hun eigen bed moeten slapen. Terwijl ik juist altijd zeg: geniet van die geborgenheid! Voordat je het weet, zijn ze groot en hebben ze het een stuk minder nodig.
Naast mijn werk als slaapcoach ben ik ook werkzaam als erfelijke familietraumacoach. Hierbij laat ik aan vaders en moeders zien dat hun kind de onverwerkte ervaringen van hun ouders aan hen spiegelen. Een kind kan heel goed de erfelijke ballast van de traumastukken van hun (voor)ouders voelen. Samen met de ouders ga ik daarom met hun 'pijnstukken' aan de slag, zodat het kind de lasten hiervan niet meer hoeft te dragen én uiteindelijk beter gaat slapen."
Heb je nog meer praktische tips?
"Kijk vooral wat je kind nodig heeft. Elk kind is uniek, dus opvoed- of slaapboeken zijn leuk, maar kunnen je als ouder ook erg onzeker maken als al die tips bij hen thuis niet werken. Ga daarom mee in de behoefte van je kind. Slapen doet slapen, dus als je kind alleen lekker bij jou in bed slaapt, so be it. Dan kun je in ieder geval ook slapen 's nachts. Ga overdag verder lekker naar buiten. Sporten kan fijn zijn, maar als dat niet lukt, is dat niet erg. Wandelen heeft ook een positief effect op stress.
"Probeer tot slot overdag een powernap te nemen en slaap als je kind ook slaapt. Als je structureel veel nachten wakker bent, vraag dan eens iemand in je omgeving of hij of zij een nachtje wil oppassen. Dan kun jij hopelijk even wat bijslapen."