L-Avukat Ġenerali ġie ordnat iħallas kumpens ta’ €2,500 lil raġel f’każ ta’ kuntrabandu ta’ droga li ilu għaddej mill-2013 u ngħata 30 jum ċans biex jiddeċiedi jekk jakkużahx jew le. Joseph Grech ta’ 55 sena mill-Marsa kien ġie arrestat fl-2013 b’rabta mas-sejba ta’ 28 xkora, li kien fihom madwar 430 kilogramma weraq tal-cannabis u blokki ta’ raża tal-kannabis, midfuna f’għalqa fil-Victoria Gardens, San Ġiljan fl-2009.
L-AĠ ingħata 30 jum biex jiddeċiedi jekk joħroġx att ta’ akkuża kontra l-akkużat jew inkella jħallasx €50 kuljum sakemm tittieħed deċiżjoni finali. Sitt persuni oħra kienu mixlija wkoll b’rabta mas-sejba tad-droga – l-akbar li qatt kien rat Malta dak iż-żmien.
Fis-snin ta’ wara l-prosekuzzjoni ma spiċċatx tesponi l-provi tagħha, minħabba l-insistenza tal-Avukat Ġenerali li jisma’ l-provi ta’ żewġ xhieda, Scott Dixon u Kevin Sammut, li qed targumenta d-difiża, ma jistgħux jinstemgħu għax jikkwalifikaw bħala ko-akkużati.
Dixon u Sammut kienu, fil-fatt, issejħu fuq il-tribuna tax-xhieda iżda kienu rrifjutaw li jixhdu fid-dawl tal-proċeduri kriminali li kienu għaddejjin kontrihom dwar l-istess droga. Grech ippreżenta proċeduri Kostituzzjonali s-sena l-oħra, fejn sostna ksur tad-dritt tiegħu għal smigħ xieraq fi żmien raġonevoli u talab lill-qorti tordna lill-prosekuzzjoni biex tiddikjara l-provi tagħha magħluqa, u b’hekk tneħħa l-blokk għall-konklużjoni tal-kumpilazzjoni tal-provi.
L-Avukat Ġenerali sostna li l-insistenza tal-prosekuzzjoni li tiġbor ix-xhieda taż-żewġ xhieda, li bħalissa huma akkużati, ma kinitx waħda kapriċċuża, iżda ħarġet mill-obbligu tagħha li tipprova l-każ tagħha b’diliġenza, reqqa u attenzjoni. L-ebda dewmien ma kien attribwibbli għall-prosekuzzjoni jew l-awtoritajiet ġudizzjarji, qal il-prosekutur.
Il-Qorti kienet semgħet lill-Assistent Kummissarju tal-Pulizija Dennis Theuma jixhed li kien ifforma konġestjoni għax Dixon u Sammut ma kinux se jixhdu. Mistoqsi min iddeċieda li jħares lill-irġiel separatament, Theuma qal li d-deċiżjoni ttieħdet mill-Avukat Ġenerali, b’konsultazzjoni mal-pulizija.
Huwa ammetta li l-każ kontra ż-żewġt irġiel l-oħra kien “snin” ‘il bogħod mill-konklużjoni tiegħu, mhux l-inqas għax għad iridu jiġu pproċessati minn ġurija. Fis-sentenza mogħtija l-Imħallef Robert Mangion ċaħad it-talba tal-AĠ li ma kienx il-konvenut leġittimu f’dawn il-proċeduri, filwaqt li rrimarka li kien l-AĠ, u mhux l-Avukat tal-Istat, li kellu s-setgħa li jibda, imexxi u jikkonkludi proċeduri kriminali.
Meta eżamina l-ġurisprudenza Kostituzzjonali Ewropea u lokali dwar il-kunċett ta’ “żmien raġonevoli” li fih għandhom jiġu konklużi l-każijiet, l-imħallef osserva li fl-evalwazzjoni tar-raġonevolezza, ma kien hemm l-ebda qafas ta’ żmien speċifiku li fih għandhom jiġu konklużi l-proċedimenti kriminali.
“Fil-każ inkwistjoni, jirriżulta li d-dewmien min-naħa tal-prosekuzzjoni biex tiddikjara l-provi tagħha magħluqa ġej mill-fatt li l-prosekuzzjoni qed tistenna li tipproduċi xhieda terzi li… huma inammissibbli f’dan l-istadju.”
Kien ċar li l-kwistjoni tad-dewmien kienet primarjament riżultat tal-prosekuzzjoni li qed tistenna l-konklużjoni tal-proċeduri kriminali kontra terzi persuni li bħalissa qed jittieħdu bħala ko-akkużati, sabiex eventwalment jissejħuhom bħala xhieda kontra Joseph Grech.
L-Imħallef irrimarka wkoll li Kevin Sammut kien ikkontesta l-ammissibbiltà tad-dikjarazzjoni li kien ħareġ lill-pulizija fost motivi preliminari oħra fi proċeduri li kienu biss riċentament deċiżi mill-Qorti tal-Appell Kriminali, f’Mejju ta’ din is-sena.
L-Imħallef iddeċieda li filwaqt li kien minnu li mingħajr ix-xhieda ta’ Dixon u Sammut il-kawża tal-prosekuzzjoni kontra Grech tista’ ma tkunx b’saħħitha biżżejjed biex tintlaħaq kundanna, min-naħa l-oħra l-proċeduri kontra Grech ma setgħux jitwaqqfu għal żmien indefinit bit-tama li xi darba jistgħu jixhdu, aktarx snin minn issa u li jekk wieħed jassumi li ma jiġux ippreżentati proċeduri oħra kontrihom.
“F’dan il-każ, il-Qorti tal-Ġustizzja m’għandhiex għalfejn tistenna li l-proċedimenti Kriminali kontrihom jintemmu sabiex tagħmel l-analiżi tagħha dwar jekk id-dewmien jiksirx id-dritt fundamentali tar-rikorrenti għal smigħ xieraq fi żmien raġonevoli, peress li id-dewmien esaġerat huwa evidenti.”
L-Imħallef Mangion iddikjara li d-dewmien kien qed jikser id-drittijiet fundamentali tal-imputat u ddikjara magħluqa l-kumpilazzjoni tal-provi tal-prosekuzzjoni, u ordna wkoll lill-AĠ biex jew joħroġ att ta’ akkuża jew kontro-ordni fit-30 jum li ġejjin, jew ikun responsabbli li jikkumpensa lill-konvenut b’€50 oħra għal kull jum li jaqbeż dak il-perjodu, sakemm jinħarġu l-ordnijiet relattivi. L-avukati Edward Gatt u Mark Vassallo rrappreżentaw lil Grech fil-proċeduri Kostituzzjonali.
