Spanje voert mogelijk als eerste westerse land menstruatieverlof in

Eindelijk, een wet die rekening houdt met de specifieke klachten van vrouwen op de werkvloer. Of: stigmatiserend om vrouwen op basis van hun lichaamskenmerken van mannen te onderscheiden.

Een menstruatieverlof in Spanje verdeelt de geesten. Vrouwen in Spanje mogen voortaan tot vijf dagen per maand vrij nemen bij hevige menstruatieklachten, staat in een wetsvoorstel dat aanstaande dinsdag bediscussieerd zal worden door de regering van de sociaal-democratische premier Pedro Sánchez. Als de wet erdoor komt, wordt Spanje het eerste westerse land waar een menstruatieverlof ingevoerd wordt.

Volgens de Spaanse regering is het tijd om menstruatie te behandelen als een volwaardige gezondheidskwestie. Minister José Luis Escrivá (Inclusie, PSOE) zegt dat hij met deze wet de bescherming van vrouwen wil verbeteren en betere arbeidsmarktomstandigheden voor hen wil creëren.

Escrivá benadrukt dat de wet zich nog in de fase bevindt van discussie tussen ministers. Over de precieze invulling van het verlof zullen de ministers nog onderhandelen. Vooral de linkse coalitiepartij Unidas Podemos toont zich voorstander van een ruimhartig menstruatieverlof.

Uit onderzoek van het Nijmeegse Radboudumc, in 2019 gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift American Journal of Obstetrics & Gynecology, blijkt dat 85 procent van de vrouwen elke maand last heeft van menstruatiepijn. Zeven op de tien vrouwen hebben tijdens hun ongesteldheid bovendien last van vermoeidheid en psychische klachten.

Lees ook: ‘Vrouwen worden opgevoed met het idee dat menstruatieklachten erbij horen, maar dat hóéft niet’

Volgens de Spaanse staatssecretaris Ángela Rodríguez (Gelijkheid, Unidas Podemos) geldt de wet niet voor licht ongemak. Tegenover de Catalaanse ochtendkrant El Periódico benoemde ze diarree, koorts en hevige hoofdpijn als symptomen waarvoor vrouwen vrij mogen nemen.

Een kritische noot kwam van Cristina Antoñanzas van de vakbond UGT. „Ze leggen de focus weer op vrouwen in een kwestie die ons onderscheidt van mannen”, zei ze tegen dagblad El País. Volgens Antoñanzas zou het verlof kunnen werken als rem op het vinden van een baan. Carolina Vidal van vakbond CCOO is daarentegen positief: „De gezondheid van vrouwen op het werk is niet dezelfde als die van mannen.”

Het wetsvoorstel voorziet ook in het afschaffen van de btw op menstruatieproducten. Door de inflatie wordt het voor arme vrouwen en meisjes in Spanje en daarbuiten lastiger om genoeg geld voor tampons en maandverband opzij te leggen. De Wereldbank schatte in 2019 al dat zeker 500 miljoen vrouwen met deze ‘menstruatiearmoede’ kampen. Ook in Nederland zou dit voor een op de tien vrouwen gelden. Anderhalf jaar geleden was Schotland het eerste land ter wereld dat menstruatieproducten gratis maakte.

In de wet wordt ook geregeld dat meisjes van zestien en zeventien geen ouderlijke toestemming meer nodig hebben om een abortus te laten plegen. Dit voorstel keert zich tegen trends in de wereld – bijvoorbeeld in de Verenigde Staten – die toegang tot abortus bemoeilijken of verbieden. De linkse Spaanse regering ziet het als haar plicht om obstakels weg te nemen die vrouwen hinderen om over hun lichaam te beslissen.

Bij het katholiek-conservatieve deel van de bevolking is vooral het abortusstandpunt van de regering omstreden. „Het goedkeuren van elk recht van vrouwen is een enorm obstakel en kan altijd tegen ons worden gebruikt, vooral in een samenleving als Spanje, waar katholiek rechts een overheersende plaats inneemt in de economie en in staatsinstellingen”, schrijft journaliste Ana Pardo de Vera. „De nieuwe wetgeving over abortus en andere maatregelen ten gunste van onze rechten mogen dan impopulair lijken in het licht van de dominantie van machismo, maar er zijn ook wetten die opvoeden.”