De provincies zijn aan zet in het stikstofdossier. Dat zeiden premier Rutte en vicepremiers Kaag en Hoekstra gisteravond na het dagenlange crisisoverleg in het kabinet. Maar die provincies zeggen dat ze met handen en voeten gebonden zijn. "Zeggen dat wij aan de slag kunnen, dat klopt gewoon feitelijk niet."
Mirjam Sterk is gedeputeerde namens het CDA in Utrecht. Ze wil dolgraag aan de slag. "Maar de instrumenten om plannen te maken met boeren, hebben we niet." Piekbelasters? "We weten nog niet wie dat zijn." Boerderijen verplaatsen? "Nog geen regelingen voor." Innovaties? "Niet duidelijk of die stand houden bij de rechter." Dus 'versnellen', zoals premier Rutte beloofde, is volgens Sterk niet te doen.
Premier Rutte kwam gisteravond na dagenlang onderhandelen met enkele mededelingen. Ten eerste: het kabinet is niet gevallen. Ten tweede: er komt een 'pauze' in het stikstofbeleid. Na die pauze wordt opnieuw onderhandeld over stikstof, want het CDA wil af van de afspraken in het regeerakkoord. Tot die tijd ligt de bal bij provincies, die volgens premier Rutte moeten versnellen.
De tijd wordt steeds krapper om het goed voor elkaar te krijgen.
Maar dat kan helemaal niet, beaamt ook CDA-gedeputeerde Eddy van Hijum in Overijssel. "Provincies willen aan het werk, maar het Rijk moet eerst kaders scheppen." Hij wijst net als zijn Utrechtse collega Sterk op financiële kaders en regels. "Ondertussen is ook niet duidelijk wat moet gebeuren met de provinciale plannen die moeten worden ingediend voor 1 juli. Moeten de oude of de nieuwe colleges dat doen?"
In Utrecht waarschijnlijk de oude colleges. Want BBB-leider Anton Verleun kan misschien razendsnel formeren; 1 juli 'gaan we niet halen'. "Een groot probleem", zegt hij. Net als Mirjam Sterk maakt hij zich grote zorgen over het stikstofbeleid. "We hebben in Utrecht nauwelijks piekbelasters, maar we hebben wel duidelijke regels nodig vanuit Den Haag."
Geschrokken van Ruttes woorden
Verwarring alom in de provinciehuizen. En dat terwijl premier Rutte gisteravond nog zei dat de provincies 'alle kaders hebben die ze nodig hebben'. Tot grote verbazing van Mirjam Sterk. "Ik schrik er wel een beetje van. Ja, duidelijk is hoe veel stikstof we moeten reduceren. Maar zeggen dat wij al aan de slag kunnen, dat klopt gewoon feitelijk niet."
Terwijl het kabinet afgelopen week druk was met crisisberaad, overlegden provincies onderling al over eventuele oplossingen. De Utrechtse gedeputeerde Sterk vertelt aan Nieuwsuur dat (een deel van) de provincies na alle coalitieformaties mogelijk komt met een gezamenlijk strijdplan over stikstof. "We hebben al een aantal voorstellen ontwikkeld. Maar dat zou je verwachten van het Rijk."
Ondertussen rijst de vraag: wie regeert het land? En wordt het 2030 of toch 2035? "Vorig jaar werd al gezegd dat we 2030 moesten halen", zegt Sterk. "Als toen alle instrumenten op tafel hadden gelegen waren we nu een stuk verder geweest. De tijd wordt steeds krapper om het goed voor elkaar te krijgen."
